سپهرغرب، گروه - سمیرا گمار :

* ما در سطح جامعه حزب به معنای واقعی کلمه نداریم

عضو هیئت‌علمی و مدیر حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان در ابتدای سخنان خود با بیان اینکه وجود احزاب و فعالیت آن‌ها در فضای سیاسی اجتماعی کشور امر بسیار مبارک و قابل توجهی است، عنوان کرد: درحال حاضر ما در سطح جامعه حزب به معنای واقعی کلمه که درواقع دارای سازوکارهای مشخص، اعضای معین و مسئولیت پذیری باشد، نداریم و از این جهت دچار یک فقر درونی هستیم.

* پاسخگویی به مردم، ارمغان حزب

وحید پاشایی در ادامه خاطرنشان کرد: این درحالی است که ما بسیاری از مسائل کشور در فضاهای سیاسی و اجتماعی را می‌توانیم از طریق تحزب و احزاب پیگیری کنیم و حتی‌ می‌توانیم مجلس شورای اسلامی را تبدیل به یک نظام پارلمانی کنیم که احزاب در آن مجلس حضور پیدا می‌کنند و در این صورت طبیعتاً پاسخگویی‌شان نسبت به مردم، نهادهای نظارتی و مسئولان ذی‌ربط، بهتر خواهد بود.

* تحزب مشارکت مردم را بالا می‌برد

عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان تصریح کرد: بسیاری از کارها وقتی در حزب اتفاق می‌افتد، به‌نوعی توسط خود مردم انجام می‌گیرد و آنان حساسیت بیشتری نسبت به مسائل سیاسی، اجتماعی و اقتصادی از خود نشان می‌دهند و به تبع مشارکتشان در فضاهای گوناگون بسیار جدی‌تر و معنادارتر می‌شود.

* کادرسازی در حزب بسیار عمیق‌تر از تربیت نیرو در فضای غیر تشکیلاتی است

پاشایی با این بیان که وجود حزب به تربیت نیروهای متخصص و افرادی که تعلق بیشتری ازنظر سازمانی و سیستماتیک به نظام جمهوری اسلامی دارند کمک بسیاری می‌کند، ابراز کرد: کادرسازی در حزب بسیار عمیق‌تر از تربیت نیرو در فضای غیر تشکیلاتی خواهد بود؛ چراکه اگر سازوکار اصلی حزب رعایت شده و فضای رقابتی سالمی شکل بگیرد، اهداف مشترکی تعریف خواهد شد که افراد پیرامون آن اهداف مشترک می‌توانند آموزش دیده و برای حضور در مناصب مختلف در کشور آمادگی پیدا کنند.

وی در ادامه این بخش از سخنانش تأکید کرد: متأسفانه باید عرض کنم این مسئله حقیقتاً در جامعه ما تمرین نشده و شاید قسمتی از بار ماجرا به عدم وجود قوانین مناسب برای تشکیل احزاب برمی‌گردد و البته از ابتدا اهتمام جدی بین نمایندگان مجلس شورای اسلامی وجود نداشته که از طریق حزب و با واسطه با مردم ارتباط بگیرند؛ هرچند بنده این اعتقاد را ندارم و معتقدم ارتباط با احزاب با حضور خود مردم است، اما در یک شکل سازمان‌یافته و منسجم‌تر.

* جامعه نسبت به قبل تمایل بیشتری به حضور تشکل‌ها دارد

مدیر حوزه ریاست و روابط عمومی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان سپس این را هم گفت که جامعه ما نسبت به قبل تمایل بیشتری به حضور تشکل‌های سیاسی اجتماعی در فضای کشور پیدا کرده که از این طریق خود را مدیریت، نظارت و جرح و تعدیل کرده و به عرصه عمومی معرفی کنند، ضمن اینکه این مسئله باعث ایجاد رقابت‌های مناسب انتخاباتی در سطح کشور می‌شود؛ کشوری که به‌طور میانگین سالیانه یک انتخابات بزرگ را برگزار می‌کند.

پاشایی با اشاره به اینکه ما مجلس‌ها و نهادهای مختلفی در کشور داریم که با رأی مستقیم مردم انتخاب می‌شوند، اذعان کرد: وجود احزاب در این بخش بسیار می‌تواند کارگشا باشد؛ به‌ویژه در حوزه پاسخگویی، بنابراین باید از این فرصت استفاده کرد.

وی ادامه داد: وقتی یک حزب به‌صورت مشخص خود را در معرض انتخاب و تصمیم مردم قرار می‌دهد، طبیعتاً اگر مسئولیتی را هم پذیرفت، پاسخگو خواهد بود که اگر پاسخگو نباشد، تمام هویت و ماهیت قانونی خود را از دست می‌دهد.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان اظهار کرد: به اعتقاد بنده ابتدا باید شروع کرد و این روند را در سطح عمومی ایجاد کرد که مردم به سمت تشکیل احزاب قانونی با سازوکار مشخص و بدون دخالت رانت‌های دولتی و رانت‌های ویژه رفته و این مسئله را تمرین کنند که حضور در حزب چه ظرفیت‌هایی دارد، البته به شرط وجود نظارت قانونی که خلأ قانونی می‌تواند کار را به حاشیه ببرد و حزب را از هدف اصلی خود دور کند.

پاشایی در پایان سخنان خود این را هم متذکر شد: درحال حاضر ما قوانین خوبی داریم و این‌طور نیست که فاقد قانون باشیم، اما باید یک نظارت ویژه اتفاق بیفتد که قانون‌ها به شکل درست اجرا شود. از این بابت بنده معتقدم که جامعه ازنظر فکری و فرهنگی رشد مناسبی پیدا کرده و فضای اقناع‌سازی با توجه به وضعیت حوزه ارتباطی که مردم در جامعه تجربه می‌کنند، وجود دارد. به همین خاطر ما می‌توانیم بدون تشتت و درگیری وارد تشکیل احزاب به معنای واقعی کلمه و در زیر چتر قانون برویم.

در خاتمه باید گفت: ضرورت وجود تحزب همان‌طور که در مقدمه و متن گفت‌وگو نیز به آن اشاره شد، امری است غیر قابل انکار و ضروری. مسئله این است که احزابی که مسئولیت پذیرفته و با اتکا به قوانین موجود مجوز فعالیت در حزب را دریافت کرده‌اند، چرا تنور فضای سیاسی و اجتماعی کشور را گرم نمی‌کنند؟ البته منظور نگارنده این نیست که احزاب از اکنون فعالیت انتخاباتی داشته باشند، بلکه مقصود این است که حزب در جایگاه اصلی خود قرار گرفته و با هر گرایش سیاسی جدای از اهداف و برنامه‌هایی که دارد، آموزش سیاسی و کادرسازی را نیز به‌طور ویژه دنبال کند.

در چنین فرآیندی است که افراد پلکان نظام حزبی را طی کرده و ارتقا می‌یابند. با تربیت نیروهای مردمی در تشکیلات، مدیران آینده ایران قدرتمند تربیت خواهند شد، وقت انتخابات هم که فرا برسد برای مردمی که آموزش سیاسی دیده‌اند، انتخاب یک فرد از حزبی که سازوکار و شناسنامه مشخصی دارد، بسیار راحت‌تر از انتخاب فردی است که به شکل مستقل وارد فضای سیاسی شده است. فردی که از دل حزب بیرون آمده، بنا به ماهیت آن حزب در برابر کارهای خود پاسخگو بوده و همین امر منهای نهادهای نظارتی قانونی یک خودداری بزرگ ایجاد می‌کند تا منتخب مردم مراقب تصمیمات کلان و جزئی خود باشد.

با این توضیحات و در خاتمه کلام باید بپذیریم جامعه‌ای که نظام حزبی ندارد یا نظام حزبی در آن کم‌رنگ است، عملاً با قواعد احزاب و انتخابات فاصله دارد.

سمیرا گمار