بهمن‌ماه هر سال با افتتاح طرح‌های عمرانی از سوی مسئولان از یک سو و کلنگ‌زنی برخی پروژه‌‌‌‌‌‌‌ها از سوی دیگر همراه است. گاهی تعداد این پروژه‌ها و طرح‌ها آن قدر زیاد است که به شمارش نمی‌آید. مساله‌ای که مطرح است اینکه آیا واقعا این تعداد طرح افتتاح شده و به بهره‌برداری می‌رسد؟ واقعا این تعداد پروژه‌ای که در ادوار مختلف کلنگ‌زنی شده براساس نیازسنجی است؟ سرنوشت این پروژه‌ها چه می‌شود و با تغییر دولت‌ها کدام نهاد و ارگان و مسئولی پیگیر وضعیت این پروژه‌هاست؟
با ذکر این مقدمه آنچه در ادامه می‌خوانید گفتگوی خبرنگار سپهرغرب با دکتر علیرضا قاسمی فرزاد استاندار همدان درخصوص پروژه‌های دهه فجر و تحلیلی گذرا بر آن‌ها، از سوی نگارنده است:
استاندار همدان با بیان اینکه پروژه‌های افتتاح شده در دهه‌فجر 956 مورد بوده و از آغاز عملیات اجرایی (کلنگ‌زنی) 150 مورد نیز خبر داد.
  همدان
علیرضا قاسمی‌فرزاد با اشاره به پروژه‌های عمرانی افتتاح‌شده در دهه فجر سالجاری به تفکیک شهرستان‌ها، عنوان کرد: در شهرستان همدان، 120 پروژه با اعتبار 4096057 میلیون ریال افتتاح‌شده که از اهم آن‌ها می‌توان به مدرسه 12 کلاسه با 2565 مترمربع زیربنا و اعتبار90,000 میلیون ریال، مدرسه 10 کلاسه حُر دیزج با 1050 مترمربع زیربنا 50,000 میلیون ریال، مقاوم‌سازی و الحاق مدرسه 15 خرداد یکن‌آباد با 700 مترمربع زیربنا و 35,000 میلیون ریال، مجتمع استثنایی اوتیسم با 1500مترمربع زیربنا و150,000 میلیون ریال، مدرسه 15 کلاسه کشاورز با 2854 مترمربع زیربنا و65,000 میلیون ریال، سالن ورزش‌های باستانی مریانج با ظرفیت 200 نفر تماشاچی شامل رختکن‌ها سرویس‌های بهداشتی، دوش، فضای اداری و مدیریتی به مساحت620 متر مربع و 53,000 میلیون ریال و بهره‌برداری از 145 واحد مسکونی بهسازی و نوسازی‌شده با مجموع زیربنای 14500متر مربع که بیش از75درصد آن ازنوع سازه بنایی و حدود 25درصد از نوع سازه بتنی است. افتتاح سطح سه- مرکز جامع سلامت روستایی قاسم آباد با ‌ 7000میلیون ریال و گلخانه سبزی و صیفی یحیی مهرورز با اشتغال 6 نفر و اعتبار53000 میلیون ریال اشاره کرد.
  ملایر
وی در بخش دوم سخنان خود به پروژه‌های شهرستان ملایر اشاره کرد و با بیان اینکه 176 پروژه با اعتبار2809832 میلیون ریال انجام شده است، افزود: مدرسه خَیِری 14 کلاسه سردارسلیمانی با 2350 مترمربع زیربنا و 30,000 میلیون ریال، مدرسه خیری 14 کلاسه مهر پدری با 2275 مترمربع زیربنا و32,000 میلیون ریال، باغ گردشگری کشاورزی ملل در 20 هکتار زمین، با ایجاد اشتغال برای 20 نفر به صورت مستقیم و غیرمستقیم با 100,000 میلیون ریال، باغ گردشگری کشاورزی جعفری ازناو با 50,000 میلیون ریال، جایگاه سوخت (بنزین وCNG ) با 150,000 میلیون ریال، جایگاه سوخت (بنزین) با 70,000 میلیون ریال، احداث سایت آتش‌نشانی میدان بهارستان در دو طبقه به مساحت 2650 مترمربع با 330,000 میلیون ریال، احداث مرکز فرهنگی بوستان شقایق در دو طبقه به مساحت 2250 مترمربع با 220,000 میلیون ریال، سطح یک کیان‌کرد با تولید پارچه استخوان‌بندی تایر و تسمه با اشتغال 335 نفر و 2,000میلیون ریال و سطح یک پرواربندی بز سعید زندیه دارانی با اشتغال 6 نفر و57,000 میلیون ریال از جمله مهم‌ترین پروژه‌ها در این شهرستان بوده است.
استاندار همدان تصریح کرد: آیین افتتاح و بهره‌برداری از 15 واحد مسکونی مقاوم‌سازی شده روستایی ممدجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) در قالب تفاهم‌نامه سه‌‌جانبه 40 هزار واحدی بنیاد مسکن، کمیته امداد و بسیج سازندگی، افتتاح جایگاه عرضه سوخت در ملایر، افتتاح دبیرستان دخترانه مهر پدری، افتتاح طرحت وسعه شرکت کیان‌کرد، با اعتبار 200 میلیارد تومان و اشتغال‌زایی 40 نفر به‌‌طور مستقیم، و آغاز عملیات راه‌اندازی خط پرتودهی طرح پرتونگاری شرکت کیان وینسا با اعتباری بالغ بر 4 هزار 50 میلیون ریال.از دیگر پروژه‌های اثر گذار این شهرستان بوده است.
   نهاوند
قاسمی‌فرزاد در ادامه به پروژه‌های شهرستان نهاوند پرداخت و افزود: در این شهرستان 66 پروژه با اعتبار13262310 میلیون ریال انجام شده است که عبارتند از: مدرسه ابتدایی 22 بهمن روستای شطزل به مساحت 80 متر با 6,000 میلیون ریال، مدرسه 9 کلاسه سنایی با 1271 مترمربع زیربنا و32,000 میلیون ریال، اجرای آسفالت معابر وکانال سنگی وجدول‌گذاری روستای لیلان 600متر با 30,000 میلیون ریال، افتتاح 21100 امین مسکن نوسازی شده از محل طرح ویژه و 380 امین در سال جاری با 155,000‌ میلیون ریال، جایگاه سوخت داخل مجتمع خدمات رفاهی سامیار کیلومتر 16 جاده نهاوند – بروجرد با 130,000 میلیون ریال، پارک بادام با مساحت 13000مترمربع شامل زمین چمن مصنوعی فوتبال، فضای بازی کودکان، وسایل ورزشی، پیست اسکیت ودوچرخه سواری، ایستگاه ورزش‌های صبحگاهی و فضای سبز با 80,000 میلیون ریال، پارک آسیاب با مساحت 7000 مترمربع شامل زمین چمن مصنوعی فوتبال، فضای بازی کودکان، و فضای سبز با 50,000 میلیون ریال، واحد تولیدی فرآورده‌های نسوز-دولومیت کلسینه با ایجاد اشتغال برای40 نفر و 11275000 میلیون ریال، اجرای آسفالت معابر روستای سعدوقاص 5400 مترمربع آسفالت معابر 5000 مترمربع با 21,000 میلیون ریال، اجرای دیوار سنگی وپل بتنی روستای گل‌حیدر روستای سفید خانی معابر10000متر مربع و آسفالت معابر10000مترمربع با 32,000 میلیون ریال، پارک شاطرآباد با مساحت 1300مترمربع شامل زمین چمن مصنوعی فوتبال، فضای بازی کودکان و فضای سبز با اعتبار 15,000 میلیون ریال، اجرای سیستم آبیاری قطره‌ای در پارک‌ها وبلوارها، نصب لوله به طول‌ 22000متر در بلوارهای شهر با 22,000 میلیون ریال اعتبار که اثر بخشی خوبی خواهند داشت.
وی ادامه داد: علاوه بر این موارد بهره‌برداری از مرکز دیالیز بیمارستان شهید آیت‌الله قدوسی با اعتباری بالغ بر 8/6 میلیارد تومان در مساحت 280 متر و 19 تخت فعال، افتتاح گلخانه هیدورپوینک نهاوند با مجموع 20 هزار متر مربع و اعتباری بالغ بر 300 میلیارد ریال و تولید سالانه 700 تن محصولات صیفی و سبزی در روستای قشلاق باباپیره نهاوند و آغاز بهر‌ه‌برداری از کارخانه پلی اتیلن نهاوند (که قریب به 10 سال راکد بود) با اعتبار 18 میلیارد تومان و ظرفیت 3180 تن لوله و 600 تن شلنگ، از دیگر پروژه‌های این شهرستان است.
   تویسرکان
استاندار همدان از اجرای 43 پروژه در شهرستان تویسرکان، با اعتبار3466355 خبر داد و اظهار کرد: بهره‌برداری از 50 واحد مسکن بهسازی و نوسازی شده با مجموع زیر بنای 4000متر مربع که 80 درصد آن از نوع سازه بتنی، 10درصد از نوع سازه فلزی و10 درصد ازنوع سازه بنایی است با اعتبار 50,000 میلیون ریال، شبکه توزیع 20 کیلوولت ناحیه صنعتی فرسفج، 1/5 کیلومتر با 25,000 میلیون ریال، واحد تولیدی سرزمین میوه‌های شادمان اروند (تویسرکان شهرک صنعتی فرسفج) با اشتغال 50 نفر و 18000 متر مربع که با سرمایه گذاری ارزی 6 میلیون دلاری و اعتبار 2,500,000 میلیون ریال، واحد تولیدی الیاف‌سازان نوین-الیاف پلی‌استر با اشتغال 35 نفر، 89,000 میلیون ریال، روکش آسفالت محور تویسرکان– خیرآباد 5.5 کیلومتر و 50,000 میلیون ریال، تعریض پل گزندر محور تویسرکان - خیرآباد به طول12متر و اصلاح قوس به طول 300مترو 30,000میلیون ریال، زمین چمن مصنوعی مینی فوتبال فرسفج مینی فوتبال با 11,500 میلیون ریال و مرکز جامع سلامت روستایی باباپیرعلی زیر بنا 535 مترمربع با 7,000 میلیون ریال در زکره پروژه‌های مهم این شهرستان بوده است.
   اسدآباد
قاسمی‌فرزاد به 77 پروژه اجرا شده در شهرستان اسدآباد با اعتبار2917670 میلیون ریال نیز اشاره کرد و توضیح داد: مدرسه 12 کلاسه سعیدی با 2500 مترمربع زیربنا، با 29,000 میلیون ریال، گلخانه تحقیقاتی، آموزشی 4,000 میلیون ریال، واحد تولیدی شایان صنعت با اشتغال 105 نفر و اعتبار1104000 میلیون ریال، لکه‌گیری هندسی محور همدان، اسدآباد به طول 3 کیلومتر +آسفالت رگلاژی به طول 5 کیلومتر به عرض 7.3 متر با 173,058میلیون ریال، مرکز آموزش بهورزی علوم پزشکی اسدآباد با 15,000 میلیون ریال و مرکز خدمات جامع سلامت شهری و روستایی (3 طرح) با اعتبار 240,000 میلیون ریال از جمله این پروژه‌ها بوده است.
وی اضافه کرد: افتتاح آموزشگاه 12 کلاسه شهید سعیدی اسدآبادی با اعتبار بیش از 12 میلیارد تومان، افتتاح مرتفع ترین دکل مخابراتی همراه اول در استان با 60 متر ارتفاع و اعتبار بیش از 4 میلیارد تومان، ‌ افتتاح پروژه‌های عمرانی دانشگاه سید جمال الدین اسدآبادی، افتتاح کارخانه کنسانتره آهن شایان صنعت اسدآباد با اعتبار 200مییلارد تومان و اشتغال زایی 70 نفر، افتتاح 35 واحد مسکونی معلولان با اعتباری بالغ بر 5 میلیارد تومان و کلنگ زنی ساخت 30واحد مسکونی از مجموعه طرخ نهضت ملی مسکن در شهر آجین با اعتباری بالغ بر 30 میلیارد تومان از دیگر پروژه هاست.
   کبودراهنگ
استاندار همدان در تشریح پروژه‌های کبودراهنگ یادآور شد: در این شهرستان 119 پروژه با اعتبار1501589 میلیون ریال انجام شده که از جمله مهم ترین آن‌ها می‌توان به قطعه 3 ‌ محور کبودرآهنگ – شیرین‌سو (به طول 6 کیلومتر) با 300,000 میلیون ریال، زیرگذر نگارآباد واقع در کمربندی شیرین سو (با دهانه 6 متری به طول 400 متر) 100,000 میلیون ریال، سالن ورزشی مخصوص کبدی کاران به همراه سالن بدنسازی، 2 طبقه خوابگاه با تجهیزات برای استقرار تیم‌های دعوت شده، اتاق داوران، اتاق مدیریتی، سرویس‌های بهداشتی و دوش با اعتبار 60,315 میلیون ریال، احداث زمین چمن مصنوعی اجرای سنگ چینی، فنس و چمن مصنوعی با 7,800 میلیون ریال، اجرای روکش آسفالت محور کبودرآهنگ -پایگاه -ویان به طول 4 کیلومتر و آسفالت رگلاژی به 0.6کیلومتر و به عرض 7.3 متربا اعتبار 91,256 میلیون ریال، بهره‌برداری از 20 واحد مسکن بهسازی و نوسازی ‌شده و بهره‌برداری 20 واحد مسکونی با مجموع زیر نای 1200متر مربع که 100درصد آن ازنوع سازه بنایی است با 20,000 ‌میلیون ریال، اجرای سامانه‌های نوین آبیاری، اجرای 26.4 هکتار آبیاری بارانی روستای دستجرد با 10,048 میلیون ریال، احداث بند انحرافی عبدالمومن با 21,000 میلیون ریال، احداث کانال آبرسانی محمود آباد با 3,800 میلیون ریال وپیاده‌راه سازی بلوار بعثت به مساحت 7000 مترمربع و اعتبار‌ 45,000 میلیون ریال اشاره کرد.
  بهار
قاسمی‌‌‌‌‌‌‌فرزاد در ادامه متذکر شد: در شهرستان بهار نیز 109 پروژه با اعتبار2150352 میلیون ریالی انجام شد که توسعه ماهیان زینتی از 50 به 200 هزار قطعه با 7 نفر اشتغال و اعتبار 25,000میلیون ریال، گلخانه سبزی و صیفی با اشتغال 4 نفر 135تن و 35,000 میلیون ریال، افزایش ظرفیت مرغداری با اشتغال 10 نفر و 80,000 میلیون ریال، بهره‌برداری از 60 ‌واحد مسکن ‌بهسازی و نوسازی ‌شده با مجموع زیربنای 5400 مترمربع که بیش از 65 درصد آن از نوع سازه بنایی و حدود 35 درصد ازنوع سازه بتنی است با ‌60,000‌ میلیون ریال، سردخانه بالای صفر، با اشتغال 6 نفر و 63,000 میلیون ریال، گلخانه تولید گل و گیاهان زینتی خسروی با اشتغال 8 نفر 480000 شاخه‌ و 120,000 میلیون ریال، مهر پلیمر الوند با اشتغال 12 نفر و 250000 دلار و لوله و پروفیل پیشرو پاسارگاد بهاران با اشتغال 14 نفر و 379,000 میلیون ریال در زمره این پروژه‌ها بوده است.
   رزن
وی گفت: در شهرستان رزن نیز 144 پروژه با اعتبار 2822154 میلیون ریال انجام شد که عبارتند از آیین افتتاح ساختمان اداره ثبت اسناد و املاک شهرستان رزن با اعتباری بالغ بر 7 میلیارد تومان از محل مصوبات سفر رئیس جمهور به استان، آیین افتتاح سایت لاستیک قطعه سازان شوکت (که از واحدهای راکد بود) با اعتبار 22 میلیارد تومان و از محل سرمایه سهام داران با اشتغال زایی 15 نفر و تا سال آینده به 60 نفر افزایش پیدا خواهد کرد.آیین افتتاح طرح تولید گیربکس‌های آسانسور که از واحدهای راکد بود با اعتبار 5 میلیارد تومان و سرمایه‌گذاری شخصی با اشتغال‌زایی برای 33 نفر که در صورت تکمیل فاز دوم تا 100 نفر افزایش پیدا می‌کند. آیین افتتاح همزمان 10 هکتار گلخانه با اعتبار 100 میلیارد تومان در سردرود رزن با اعتبار 13 و نیم میلیارد تومان و اشتغال زایی 15 نفر و ظرفیت تولید 450 تن در سال. آیین افتتاح شرکت پروتئین ماکیان الوند با اعتباری بالغ بر 610 هزار میلیو‌ن ریال در 6 هزار متر مربع و با کل هزینه 610 هزار میلیون ریال که 210 هزار میلیون ریال تهسلات دولتی و 400 هزار میلیون ریال آورده متقاضی و پیش بینی اشتغال 50 نفر 50 نفر و در مرحله تکمیلی 250 نفر خواهد بود از جمله این پروژه‌ها است.
  فامنین
استاندار همدان با بیان اینکه در شهرستان فامنین‌ 60 با اعتبار742668 میلیون ریال انجام شده است، ابراز کرد: شرکت پروتئین ماکیان الوند با اشتغال 150 نفر و 20100 تن ظرفیت با تسهیلات 20 میلیارد تومان و اعتبار 560,000 میلیون ریال، زمین چمن مصنوعی در مدارس امام صادق (ع) و شهید مدنی‌، 16,000 میلیون ریال، بهره‌برداری 50 واحد مسکونی با مجموع زیربنای 4000 متر مربع که 90 درصد آن ازنوع سازه بنایی و 10درصد از نوع سازه بتنی است با 50,000 میلیون ریال، واحدتولیدی تولید شلنگ فشار قوی با 500,000 میلیون ریال، طرح توسعه قطعه‌سازان شوکت‌ با اشتغال 15 نفر، بهسازی مزرعه تولکی تپه زیر‌سازی و آسفالت با 40,000 میلیون ریال و اجرای طرح هادی روستای قراکندو اجرای 4700 مترمربع زیرسازی و آسفالت با15,000 میلیون ریال،افتتاح مرکز موقت خدمات جامع سلامت روستای نگارخاتون با اعتبار 10 میلیارد ریال بوده شده است.
  درگزین
قاسمی فرزاد ادامه داد: در شهرستان درگزین نیز 33 پروژه با ‌ اعتبار1235241 میلیون ریال افتتاح شد که می‌توان به ‌جایگاه سوخت (CNG ) با اعتبار 120,000 میلیون ریال، مجتمع خدماتی پارس جایگاه سوخت با اعتبار 213,000 میلیون ریال، بهره‌برداری 30 واحد مسکونی با مجموع زیربنای 2400متر مربع که 90 درصد آن ازنوع سازه بنایی و 10درصد از نوع سازه بتنی است با اعتبار 30,000 میلیون ریال، مرغداری عباس سلطانی مراد با اشتغال 10 نفر و اعتبار 300,000 میلیون ریال و اجرای روکش آسفالت به طول3.33کیلومتر و به عرض 7.3 متر با 87,857میلیون ریال اشاره کرد که جمع کل پروژه‌های مذکور در کلیه شهرستان‌ها 956 پروژه، با اعتبار 34994228 بوده است.
وی در بخش پایانی سخنان خود به آغاز عملیات اجرایی (کلنگ زنی پروژه‌‌‌ها) نیز اشاره کرد و گفت: به تفکیک در همدان، 40 با اعتبار 1313627 میلیون ریال، ملایر، 7 با اعتبار870286 میلیون ریال، نهاوند، 9 با اعتبار114242 تویسرکان، 9 با اعتبار20371 میلیون ریال، اسدآباد، 14 با اعتبار 120422 میلیون ریال، کبودراهنگ، 27 با اعتبار5408013 میلیون ریال، بهار، 21 با اعتبار47922 میلیون ریال، رزن، 16 با اعتبار220918 میلیون ریال، فامنین، 5 با اعتبار3425 میلیون ریال و درگزین، 2 با اعتبار400000 میلیون ریال بوده که جمع کل آن 150 پروژه با اعتبار 8519226 میلیون ریال است.
  جمع‌بندی
در خاتمه باید گفت؛ یکی از مهم‌ترین وظایف دولت‌ها سرمایه گذاری‌های عمرانی است، اما پیش‌نیازهایی مانند هماهنگی با وضعیت اقتصاد کلان کشور نیز دارد، به این معنا که اجرای طرح‌های عمرانی با حداکثر بازدهی و مطلوبیت اقتصادی همراه ‌‌باشد. به دیگر سخن همه مردم از دولت‌ها، نماینده‌ها، مسئولان و سایر نهادهای اجرایی توقع دارند که فضای زندگی شهری و اقتصادی را در سطوح گوناگون برای آن‌ها بهتر کنند؛ به این معنا که سرمایه‌گذاری‌هایی ایجاد کنند که بخش خصوصی تمایلی به انجام و تکمیل آنها ندارد و رقابت‌پذیر نیست. این طرح‌ها در سطح شهر به پارک‌ها، تفرجگاه‌ها، شهربازی‌ها، خیابان‌کشی، بهبود فضای سبز و بزرگراه‌ها و در سطح استانی یا کشور به ایجاد پروژه‌های بزرگ مانند ایجاد یک سد، نیروگاه، پالایشگاه، پتروشیمی و مواردی نظایر این‌ها منتهی می‌شود. پس مشخصاً واضح است که هیچ شخصی مخالف رشد و توسعه اقتصادی نبوده و همه شهروندان طالب این هستند که در سطح شهر، استان و کشور پروژه‌های عمرانی باکیفیتی احداث شود، اما واقعیت این است که منابع ما برای اختصاص به این موضوع محدود و نیازها نامحدود است.
مسئله‌ای که ذکر آن حائز اهمیت است اینکه در اقتصاد ایران با پدیده‌ای روبه‌رو هستیم که منجر به مشکلات بسیار زیادی شده است؛ هر دولت جدید که می‌آید نگاهش به بحث طرح‌های عمرانی متفاوت است؛ دستگاه‌های اجرایی و وزارت خانه‌ها مدام برای کسب بودجه بیشتر دست روی طرح‌های جدید می‌گذارند یا نمایندگان مجلس برای گرفتن رأی، قول و قرارهایی به مردم شهر خود می‌دهند و در زمان بودجه‌ریزی با فشارهای خود برخی از سهم‌ها را جابه‌جا می‌کنند. این موضوع فارغ از ‌کسری بودجه، باعث می‌شود تزریق منابع به پروژه‌هایی که از قبل کلنگ زده شده‌اند، انجام نشده و پروژه‌های جدید کلنگ‌زنی شود. طولانی شدن دوره ساخت طرح‌های عمرانی نیز خودش داستان جدایی دارد که همگی از آن مطلعیم که چطور سرمایه مالی و اجتماعی را دود می‌کند! بیراه نیست اگر بگوییم ساده‌ترین کار ایجاد یک طرح عمرانی، کلنگ زدن است و سخت‌ترین آن تأمین منابع، نظارت پایدار چندین ساله و بهره‌برداری از آن است.
با ذکر این نکات انتظار می‌رود افتتاح پروژه‌های عمرانی در استان همدان که تعداد آنها بسیار زیاد است و در ابتدای این متن به برخی از آن‌ها اشاره شد مورد توجه ویژه قرارگیرد و به‌صورت مستمر کیفیت و شتاب حرکت آنها از سوی مسئولان، رسانه‌ها و صاحب‌نظران نظارت شود و البته مساله مهم بعدی اتمام پروژه‌های نیمه تمام است که بعضا دستمایه طنازی جناح‌های سیاسی شده و مردم را نیز با مشکلات متعدد مواجه کرده و به ستوه می‌آورد. با همه این تفاسیر انتظار می‌رود مردم و مسئولان در یک تعامل دوسویه روز به روز گام‌های موثری در جهت عمران و آبادانی این استان بردارند. اگرچه فجر امسال و نگاهی به پروژه‌های انجام شده نشان می‌دهد تا اینجای کار حیات تازه ای به سرمایه اجتماعی استان بخشیده شده است.

سمیرا گمار