پارک‌های علم و فناوری به‌منظور ایجاد محیطی امن و پویا برای شرکت‌های حاضر در اقتصاد ملی تشکیل شده‌اند تا نیرویی فزاینده برای رشد و توسعه اقتصادی کشور باشند، از کارکردهای مهم و اساسی پارک‌های علم و فناوری کمک به افزایش نوآوری شرکت‌های مستقر و رقابت‌پذیری بیشتر آن‌ها است. پارک‌های علمی راهی مؤثر برای ایجاد فرهنگ نوآوری و رشد مشاغل دانش‌بنیان هستند. به تعبیر بهتر این زیرساخت‌ها باعث ایجاد یک اکوسیستم از متخصصان صنعت شده و درنهایت به «اقتصاد دانش» تبدیل می‌شوند و به‌نوبه خود استعدادهای حوزه‌های مختلف تولید را جذب و پشتیبانی می‌کنند.

در ابتدا پارک‌های علمی برای حمایت از مناطق و شهرهایی که دارای اقتصاد ضعیفی بودند، در نظر گرفته شد تا بتوانند از طریق بازآفرینی، جذب مشاغل جدید، شرکت‌های نوپا و افزایش بهره‌وری آن‌ها به رشد اقتصادی کمک کنند.

پارک‌های علمی با جذب شرکت‌ها به رشد اقتصاد کمک می‌کنند و باعث ایجاد زنجیره تأمین گسترده مورد نیاز و فرصت‌های شغلی برای فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های محلی می‌شوند.

ارزیابی سهم اقتصادی پارک‌های علمی نشان می‌دهد مشاغل مختلفی که در پارک مستقر هستند، از سود زیادی بهره‌مند می‌شوند و نسبت به شرکت‌های مشابه که در مکان‌های دیگری قرار دارند، رشد سریع‌تری دارند و خدمات جدید بیشتری را راه‌اندازی می‌کنند.

از طرفی پشتیبانی که از طرف پارک‌های علمی صورت می‌گیرد، به پیشبرد استارتاپ‌های تجاری کمک می‌کند.

در واقع پارک‌های علم و فناوری توانایی ایجاد یک «قطب علمی» در زمینه‌های خاص، یک فضای سودمند و متقابل را فراهم کرده، به کسب‌وکارها و افراد نخبه امکان شکوفایی می‌دهند و با حفظ یک محیط تعاملی و کیفیت بالا که امکان رشد را برای مشاغل دانش‌بنیان فراهم می‌کند، از ظرفیت‌های مهم در عرصه توسعه هر استان به‌حساب می‌آیند.

بر این اساس با توجه اینکه طی سال‌های اخیر در استان همدان پارک علم و فناوری، زیرساخت‌ها و حمایت‌هایی از واحدهای فناور و دانش‌بنیان داشته و در عرصه اقتصاد تأثیرگذار بوده و همچنین طی سال جاری نیز توجه به تولید ثروت بر پایه اقتصاد دانش‌بنیان به‌عنوان شعار از سوی مقام معظم رهبری مطرح شده است بر آن شدیم تا گفت‌وگویی را با رئیس پارک علم و فناوری استان همدان ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

مجید کزازی با بیان اینکه طی سال جاری ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان با محوریت استاندار در همدان تشکیل شده است گفت: این ستاد در بخش‌های مختلف هفت کمیته مجزا دارد.

وی با اشاره به اینکه این کمیته‌ها طبق دستورالعمل ابلاغی می‌بایست کلیه نیازهای حوزه فناوری استان در همه زمینه‌ها از کشاورزی، صنعتی و بازرگانی گرفته تا سلامت و میراث فرهنگی را پوشش دهند، اظهار کرد: این دستورالعمل حتی در بحث تجاری‌سازی نیز به‌عنوان نیاز حوزه فناوری تعیین تکلیف لازم را داشته و این مهم را بر عهده دانشگاه نهاده است.

وی با بیان اینکه این کمیته‌ها باید در بخش‌های مختلف نیازها را احصا کنند، ابراز کرد: ارائه فراخوان برای پذیرش ایده‌ها در تخصص‌های مختلف و برگزاری جلسات هفتگی و دو هفته یک‌بار با صاحبان ایده نیز از وظایف تعریف‌شده برای کمیته‌ها به‌صورت مجزا است.

رئیس پارک علم و فناوری استان همدان با اشاره به اینکه افراد فعال در عرصه فناوری از طریق حمایت و رفع نیازشان در این کمیته‌ها تشویق می‌شوند، اذعان کرد: امکان پذیرش آن‌ها در پارک و مراکز رشد دانشگاهی نیز فراهم شده است.

کزازی با بیان اینکه آنچه عنوان شد برنامه تعریف‌شده در حوزه فناوری برای استان در سال 1401 است، ابراز کرد: دراین‌بین پارک علم و فناوری استان نیز که محور و متولی اصلی حوزه فناوری است برای خود برنامه‌ای را تعریف کرده و دنبال می‌کند که ازجمله این برنامه‌ها توسعه مراکز رشد هفت شهرستان است زیرا اغلب فعالیت این مراکز یا محدود بوده و یا اینکه اصلاً مرکز رشدی در شهرستان وجود نداشته است.

وی افزود: بر این اساس برای شهرستان‌های فاقد مرکز فضاهای خالی را برای این منظور شناسایی و احصا کرده و برای ایجاد این مراکز به مرحله قرارداد رسیده‌ایم.

رئیس پارک علم و فناوری استان همدان با اشاره به اینکه در شهرستان‌ها نیز ما پذیرای ایده‌های نوآورانه و فناورمحور هستیم گفت: طبق روال سال‌های گذشته حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در دستور کار است به‌نحوی‌که برای محصولات تولیدی آن‌ها بازاریابی کرده و از شرکت‌های توانمندساز کمک دریافت می‌کنیم تا شرکت‌هایی که نیاز به تقویت در این بحث دارند با آن‌ها قرارداد منعقد کنند.

کزازی ادامه داد: در کنار این موضوع آموزش‌های مهارتی را برای شرکت‌های دانش‌بنیان در نظر گرفتیم تا در خصوص فن بیان، طریق نگارش قراردادها و چگونگی تعامل با مشتری از سوی صاحبان ایده به‌ویژه به هنگام حضور در نمایشگاه‌ها و یا در خارج از کشور را فرا گیرند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر 54 شرکت دانش‌بنیان در استان وجود دارد گفت: یکی از برنامه‌های تدوین‌شده ارزیابی عملکرد این شرکت‌ها است که در دستور کار ما قرار دارد.

وی با بیان اینکه 280 واحد فناور نیز در مراکز رشد، خارج از فضاهای این‌چنینی و پارک دایر هستند افزود: در حال حاضر تنها 100 تا 120 واحد فناور مستقر در پارک و مراکز رشد دانشگاهی داریم و مابقی آن خارج از این فضا فعالیت خود را ادامه می‌دهند.

رئیس پارک علم و فناوری استان همدان ضمن پاسخ به این سؤال که یکی از موانع پیش روی شرکت‌های دانش‌بنیان، بروکراسی اداری برای گذر از مراحل فناوری به‌منظور رسیدن به مرحله دانش‌بنیانی است رویکرد شما در این زمینه چیست، یکی از دلایل توسعه پارک و مراکز رشد را جذب واحدهای فناور در خارج از این فضاها دانست و گفت: در این خصوص از معاون علمی ریاست جمهوری بارها درخواست کردیم که مقوله ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان و تعیین سطح آن‌ها را به استان بسپارند زیرا یکی از این مشکلات به ارزیابی فعالیت شرکت‌های توسط ارزیابان استان‌های همجوار بازمی‌گردد.

کزازی با بیان اینکه متأسفانه در حال حاضر ارزیابی دانش‌بنیانی در استان انجام نمی‌شود، خاطرنشان کرد: بعضاً مشاهده می‌شود که ارزیابی‌ها به‌صورت غیر تخصصی و شدیداً زمان‌بر است.

وی با بیان اینکه این ارزیابی‌ها در برخی موارد به‌گونه‌ای است که برخی شرکت‌ها را به‌صورت صوری تأیید کرده اما درعین‌حال بسیاری از شرکت‌های خوب و مؤثر تأیید می‌شوند، ابراز کرد: درواقع کار به‌صورت منصفانه انجام نمی‌شود.

رئیس پارک علم و فناوری استان همدان با تأکید بر اینکه اگر این ارزیابی‌ها در استان انجام شود بخش اعظمی از مشکلات حوزه بروکراسی اداری پیش روی شرکت‌های دانش‌بنیان برداشته خواهد شد افزود: کمک و حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان از چند محور انجام می‌شود.

کزازی ادامه داد: نخستین محل حمایت به خط اعتباری صندوق شکوفایی بازمی‌گردد که هرساله دریافت می‌شود براین اساس امسال هم برای دریافت این کمک مالی رایزنی لازم انجام شده تا خط اعتباری از صندوق شکوفایی باز شود بنابراین انتظار می‌رود چیزی حدود 10 میلیارد تومان برای امسال از این محل بتوانیم دریافت کنیم.

وی با اشاره به اینکه قراردادی نیز با بنیاد برکت در این زمینه منعقد کردیم تشریح کرد: این بنیاد نیز در سطوح مختلف از 100 تا 500 میلیون تومان و حتی بالاتر این مبلغ نیز با درصد سود‌ها متفاوت در اختیار شرکت‌های دانش‌بنیان قرار خواهد داد.

رئیس پارک علم و فناوری استان همدان با بیان اینکه البته بخشی از حمایت‌ها نیز به کمک‌های پارک و تسهیلات اعطایی ما بازمی‌گردد که بسیار محدود است، ابراز کرد: این ارقام بسیار کوچک است و تنها به شرکت‌های نوپا در فضای فناوری تعلق می‌گیرد و امکان پرداخت مبلغی از این محل به شرکت‌های دانش‌بنیان وجود ندارد زیرا این شرکت‌ها نیازمند کمک در سطوح بالاتر و ارقام بیشتری هستند.

کزازی با اشاره به دو محل پرداخت تسهیلات یعنی تبصره 16 و 17 نیز گفت: گرچه تقاضا به بیش از 100 میلیارد تومان از این دو محل می‌رسد اما تاکنون از این دو محل‌ها حدود 32 میلیارد تومان به پرونده‌هایی که از سال گذشته تکمیل شده بود پرداخت خواهد شد.

وی در واکنش به اینکه مشکل اغلب شرکت‌های دانش‌بنیان همدان در خصوص بازاریابی است اذعان کرد: در این زمینه رایزنی با دیوان محاسبات داشتیم که در پی آن این نهاد با همه دستگاه‌های دولتی مکاتبه داشته که بر اساس آن می‌بایست نیاز این دستگاه با در نظر گرفتن اولویت از طریق شرکت‌های دانش‌بنیان و محصولات تولیدی توسط آن‌ها مرتفع شود.

این مدیر ارشد استانی ادامه داد: علاوه بر این همان‌طور که پیشتر عنوان شد از شرکت‌های توانمندساز نیز در این زمینه کمک گرفته‌ایم تا آموزش‌های لازم را در این زمینه به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه دهند.

کزازی با بیان اینکه حمایت از حضور شرکت‌های دانش‌بنیان برای حضور در نمایشگاه‌ها ملی و بین‌المللی نیز یکی دیگر از راهکارهای بازاریابی برای شرکت‌های دانش‌بنیان است که از گذشته در دستور کار پارک بوده و همچنان نیز در چند نوبت در سال انجام می‌پذیرد.

وی با بیان اینکه البته دراین‌بین شرکت‌های دانش‌بنیان برای موفقیت در عرصه بازار می‌بایست برنامه تحلیلی از بازار محصول تولیدی خود برای یک دوره مشخص را داشته باشند گفت: پارک حامی شرکت‌های دانش‌بنیان است اما نباید این مهم را به فراموشی سپرد که مسئول فروش محصول شرکت‌های دانش‌بنیان نیست.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا برای جلب نظر سرمایه‌گذاران ریسک‌پذیر نیز برنامه‌ای دارید گفت: جلب سرمایه‌گذار همواره در دستور کار ما بوده و هست و حتی رایزنی‌هایی هم در این زمینه داشته و خواهیم داشت اما مسئله مهم این است که با وجود سرمایه‌گذاران قَدری در همدان متأسفانه اغلب این افراد پذیرای ریسک شرکت‌های دانش‌بنیان نیستند حال آنکه در صورت موفقیت این شرکت‌ها یقیناً سود هنگفتی عاید آن‌ها خواهد شد.

مع‌الوصف با توجه آنچه گفته شد به‌نظر می‌رسد رویکرد رئیس پارک علم و فناوری با توجه به احاطه‌ای که از پیشتر (ریاست پیشین بر پارک علم و فناوری استان) بر این حوزه دارد بارقه‌های امید را برای حل مشکلات پیش روی شرکت‌های دانش‌بنیان و نیز واحدهای فناور را از تأمین تسهیلات برای خرید مواد اولیه گرفته تا تأمین بستر برای حضور در بازار را بیشتر کرده بنابراین انتظار می‌رود این روند پویایی در پیگیری‌ها تا رسیدن به نتیجه مطلوب همچنان ادامه داشته باشد.