بسیاری از متخصصین و صاحب‌نظران به‌نام در حوزه گردشگری، نسخه ناجی گردشگری همدان در روزهای آمیخته به کرونا و البته پساکرونا را ورود استان به بحث گردشگری روستایی و گردشگری کشاورزی می‌دانند.

گردشگری که در تاروپود آیین‌های سنتی، غذاهای محلی، صنایع دستی، طبیعت، محصولات کشاورزی، آداب و رسوم و غیره در بین اهالی روستا نقش بسته است.

در استان همدان 21 روستای هدف گردشگری و 28 منطقه نمونه‌ گردشگری وجود دارد. استانی با 23 غار که 21 مورد آن طبیعی و دو مورد آن دستکند بوده و طی چندسال اخیر به این دستکندها نیز افزوده شده است.

زیستگاه‌های حیات وحش (اکوتوریسم)، تالاب، آبشار، چشمه‌های آب معدنی و درختان کهنسال بسیاری در دل این استان وجود دارند.

   پیشروی عملیات عمرانی در 13 روستای هدف گردشگری همدان

در این خصوص مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی همدان گفت: تعداد 21 روستای هدف گردشگری در استان همدان به تأیید و تصویب هیئت دولت رسیده که از این تعداد عملیات عمرانی و اجرایی در 13 روستا آغاز شده است.

حسن ظفری با بیان اینکه طی دو تا سه سال آینده هشت پروژه دیگر را نیز امیدواریم در روستاهای هدف گردشگری استان به نقطه مطلوب برسانیم، تصریح کرد: در اجرای طرح‌های هادی در روستاهای گردشگری استان پیشتاز بوده‌ایم؛ اما باید بتوانیم معماری‌های بومی و منحصربه‌فرد در روستاها را بیش‌ازپیش حفظ کنیم.

ظفری در پاسخ به اینکه «دهیاران در این راستا می‌توانند چه نقشی ایفا کنند؟»، عنوان کرد: دهیاران باید نسبت به نقش این قدم‌ها آگاه شوند تا در ادامه بتوانند اهالی روستا را نسبت به این موضوع آگاه کنند.

وی با بیان اینکه باید در این عرصه صیانت، حفاظت و مراقبت از شیوه‌های زندگی و معماری‌های سنتی در روستاها را درپیش بگیریم، گفت: نقش بحث‌های اجتماعی در این زمینه بسیار حیاتی است، چراکه شاهدیم روستاییان بسیاری هنوز اهمیت نماسازی‌های روستا مطابق با معماری و بافت سنتی روستا را نمی‌دانند.

   عدم آگاهی کافی ساکنین نسبت به گردشگری، چالش روستاهای هدف همدان

در این راستا مدیر پایگاه ملی مجموعه روستاهای تاریخی همدان با بیان اینکه با توجه به ارزش تاریخی و بافت‌های منحصربه‌فرد روستاهای ورکانه، خاکو، سیمین و ابرو در سال گذشته تشکیل پایگاه مجموعه روستاهای تاریخی همدان مورد تصویب قرار گرفت، گفت: در این راستا بررسی و تهیه و تصویب برنامه‌های کلان، طرح‌ها و پژوهش‌ها و اظهار نظر درباره کیفیت اقدامات اجرایی و امور مرتبط با معرفی و آموزش از اهداف و وظایف پایگاه در حفاظت و حراست از میراث فرهنگی در این روستاها است.

اتابک صفری‌تورج با بیان اینکه با توجه به ابلاغ مبلغ 2,500 میلیون ریال از محل اعتبارات سال مالی 1399 به این پایگاه تهیه و تدوین مطالعات روستای ورکانه با اعتبار 1,500 میلیون ریال در دستور کار قرار گرفت، اظهار کرد: در این طرح مرمت و بهسازی بافت روستای تاریخی ورکانه به‌عنوان یکی از روستاهای هدف گردشگری همدان درپیش گرفته شد.

وی با اشاره به اینکه باید در کنار این مرمت‌ها و بهسازی‌ها و هزینه‌هایی که در این عرصه می‌شود در بحث‌های فرهنگی و اجتماعی نیز ورود پیدا کرد، گفت: جلسات توجیهی فردی و جمعی ساکنین درخصوص نحوه حفاظت از بافت تاریخی و برآوردهای توسعه اقتصادی روستاها درحال برگزاری است، اما باید این جلسات مستمر باشد و تأثیرگذاری‌های آن‌ها ارتقا یابد.

صفری‌تورج تصریح کرد: برنامه‌ریزی برای ایجاد کارگاه‌های تسهیل‌گری و آموزش و توانمندسازی جوامع محلی در دستور کار اقدامات این پایگاه قرار دارد، اما نیاز است تا در قالب این کارگاه‌ها نگاه‌های جوامع محلی نیز تغییر کند.

وی به برگزاری چند کارگاه تسهیل‌گری اخیر در روستاهای هدف گردشگری استان همدان اشاره کرد و افزود: متأسفانه شاهدیم که در این کارگاه‌ها با وجود همه هزینه‌ها، افراد کمی حتی در حد چهار نفر شرکت کرده‌اند؛ این موضوع نشان می‌دهد که نتوانسته‌ایم موضوع تسهیل‌گری و ارتباط با جامعه محلی را به نحو مناسبی پیش ببریم.

مدیر پایگاه ملی مجموعه روستاهای تاریخی همدان اضافه کرد: با توجه به اینکه اولویت این پایگاه در حفظ بناهای قدیمی است و نه نوسازی، علاوه‌بر تهیه طرح مرمت و مقاوم‌سازی بناهای قدیمی، مکاتبه‌ای با بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان همدان صورت گرفته شده و درخواست تخصیص وام‌های مقاوم‌سازی به‌جای نوسازی برای روستاهای تاریخی داده‌ایم که این امر همکاری بنیاد مسکن را می‌طلبد.

وی خاطرنشان کرد: در کنار این موضوع سعی شد تا در روستای ورکانه، سیمین و خاکو کارگاه‌های تسهیل‌گری برگزار شود؛ اما جمعیتی که انتظار بود، در این کارگاه‌ها شرکت نکردند. بدین‌ترتیب باید دهیاران ورود جدی‌تری در بحث‌های گردشگری داشته باشند و در کنار اهالی بوده و حتی آن‌ها را مجاب به ورود به بحث‌های گردشگری کنند.

مدیر پایگاه ملی مجموعه روستاهای تاریخی همدان در ادامه صحبت‌های خود تصریح کرد: افزایش تقاضا برای ساخت‌وسازهای جدید و از بین رفتن بافت قدیمی روستاها، استفاده از مصالح نوین و غیر همگن بودن آن‌ها با مصالح بومی، مشکلات بهداشتی، مشکل آب آشامیدنی و دفع غیر اصولی فاضلاب‌های خانگی و مواردی از این قبیل، بخشی از تنگناهای موجود در این روستاها است.

وی خاطرنشان کرد: در کنار این موارد، مهم‌ترین چالش در روستاهای هدف گردشگری، عدم آگاهی کافی ساکنین این روستاها است که در برنامه‌ریزی‌های مربوطه به دنبال روشنگری و آموزش‌های مورد نیاز برای ساکنین هستیم؛ اما نیاز است تا در این عرصه، دهیاران نیز ورود مناسبی داشته و بدنه جامعه محلی را نسبت به این موضوع آگاه کنند.

صفری‌تورج تصریح کرد: با این همراهی‌ها می‌توانیم در کنار حراست از بافت سنتی و تاریخی روستاهای هدف گردشگری همدان، شاهد تحول اقتصادی و توسعه پایدار در این روستاها باشیم تا ساکنین از منافع مربوطه بهره‌مند شوند و شاهد رونق گردشگری در آن‌ها باشیم.