سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش :

اما در این میان اظهارات معلولان حاکی از آن است که به نظر با وجود گذشت نیم‌دهه از اجرای قانون، حال معلولان هنوز خوب نیست و جامعه معلولان با وجود اجرای این قانون هنوز با مشکلات عدیده‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ حال آنکه در این بین ادارات کل بهزیستی در استان‌ها می‌توانند نقش مؤثری در چگونگی ارائه این خدمات و حمایت‌ها داشته باشند. البته ذکر این نکته ضروری است که برخی از مددجویان زیر پوشش بهزیستی تک‌خدمتی هستند و برخی دیگر خدمات متنوع دریافت می‌کنند؛ پرداخت مستمری، پرداخت کمک‌هزینه نگهداری افراد دارای معلولیت در مراکز و خانواده‌ها و همچنین حق پرستاری، ازجمله خدماتی است که بهزیستی به مددجویان زیر پوشش خود ارائه می‌دهد. بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع و نیز چگونگی ارائه این خدمات بر آن شدیم تا با تنی چند از مدد‌جویان این نهاد حمایتی و نیز محمد قادری احسانپور، معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان همدان گفت‌وگوهایی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

عضو هیئت‌مدیره انجمن جامعه معلولان همدان درخصوص حمایت‌های سازمان بهزیستی از مددجویان زیر پوشش این نهاد حمایتی گفت: با توجه به گستردگی فعالیت‌های سازمان بهزیستی و درعین‌حال سطح بودجه تعریف‌شده برای این نهاد، نمی‌توان انتظار زیادی داشت که بتواند خدمات ویژه‌ای را به معلولان ارائه دهد.

محمدعلی افشاری با بیان اینکه متأسفانه با توجه به افزایش چشمگیر تعداد معلولان در کشور و به تبع آن در استان (‌با وجود اینکه طبق کمیسیون‌های بین‌المللی مقیاس‌های معلولیت مورد تحول قرار گرفت و حتی بسیاری از معلولیت‌ها از چرخه ارائه خدمات سازمان خارج شده‌اند) قاعدتاً بودجه بیشتری باید برای این نهاد در راستای حمایت قرار گیرد، اذعان کرد: درحال حاضر اگر خدمات بهزیستی را احصا کنیم (گرچه طی سال‌های اخیر گسترده‌تر شده) می‌‎بینیم جوابگوی نیاز این قشر نیست.

وی ادامه داد: مستمری معلولان با وجود اینکه 20 درصد هم افزایش یافته، اما همچنان چاره‌ساز نیست.

افشاری با اشاره به اینکه در شرایط کنونی اگر فرضا 700 تا 800 تومان به یک معلول به‌عنوان مستمری پرداخت شود یقیناً کفاف حتی بخشی از هزینه‌های او را هم نمی‌دهد، ابراز کرد: این مهم بر هیچ‌کس پوشیده نیست که یک معلول غیر از خوردوخوراک، نیازهای متعددی همچون لوازم توانبخشی، بهداشتی، درمان و دارو، فیزیوتراپی، کاردرمانی و غیره نیز دارد.

وی با بیان اینکه میزان مستمری مذکور هیچ دردی از معلول دوا نمی‌کند، افزود: دراین‌بین اگر از سوی سازمان برای هریک از بخش‌ها هزینه‌ای هم پرداخت می‌شود، این مهم نیازمند فراهم بودن مؤلفه‌های خاصی است.

این توانیاب با بیان اینکه درواقع این خدمات هر چندسال یک‌بار ممکن است به معلول تعلق یابد، اذعان کرد: متأسفانه با وجود اینکه ردیف‌های بودجه‌ای در بخش‌های مختلف سالانه در سطح ملی درنظر گرفته شده و متناسب آن به استان‌ها تزریق می‌شود، هرساله با کمبود بودجه برای حمایت از معلولان مواجه هستیم.

وی با بیان اینکه با تصویب قانون حمایت از معلول انتظار می‌رفت بودجه اجرای آن قانون نیز در بودجه‌ریزی سالانه دیده شود که گویی این‌گونه نیست، تشریح کرد: در بحث خدمات‌دهی به معلولان نیز به‌نوعی دچار چالش هستیم؛ یعنی عده‌ای که دسترسی به ادارات بهزیستی داشته و درعین‌حال ارتباط خوبی با مسئولان این نهاد دارند، خدمات را به‌نحوی بهتر دریافت می‌کنند! اما عده‌ای که دسترسی کمتر به ادارات داشته و یا شدت معلولیت آن‌ها به حدی است که امکان ارتباط‌گیری حضوری نداشته و یا به‌نوعی مأخوذ به حیا هستند، خدمات کمتری دریافت می‌کنند.

افشاری با بیان اینکه در کنار این خدمات یک‌سری طرح و برنامه نیز از سوی سازمان بهزیستی درحال اجرا است که در این بخش نیز به‌علت نقص در اجرا نتیجه مطلوب برای مددجویان حاصل نمی‌شود، تصریح کرد: متأسفانه در این زمینه پیگیری لازم صورت نمی‌پذیرد تا به اهداف تعریف‌شده به‌ویژه در بحث توانمندسازی از طریق مباحث مرتبط با حوزه اشتغال، فرهنگ‌سازی و خدمات اجتماعی، دست یابیم که همین امر میزان نارضایتی را در بین معلولان افزایش می‌دهد.

وی با تأکید بر اینکه امسال از ابتدای سال با تورم شدید مواجه هستیم بنابراین در بحث مسکن نیز معلولان با مشکلات عدیده‌ مواجه‌ هستند، اذعان کرد: این چالش با وجود اینکه طرح نهضت ملی مسکن از سوی دولت درحال اجرا است، به یک مشکل مزمن برای اقشار مختلف جامعه بدل شده؛ حال آنکه این مشکل برای جامعه معلولان بنا به شرایط خاص، دوچندان است. زیرا حتی برای مساکن نهضت ملی نیز حداقل آورده متقاضیان زیر پوشش بالغ‌بر 300 تا 400 میلیون تومان بوده که از توان یک معلول خارج است.

این توانیاب با بیان اینکه درحال حاضر بنده خبر دارم تعدادی از متقاضیان زیر پوشش بهزیستی به‌دلیل عدم توانایی در پرداخت این آورده در چند مرحله درصدد انصراف هستند، خاطرنشان کرد: در بحث تجهیزات و خدمات توانبخشی نیز باید گفت امروز به‌دلیل محدودیت در واردات و درعین‌حال هم‌تراز درنظر گرفتن این تجهیزات با لوازم ارایشی، با عدم کیفیت محصولات مواجه‌ایم؛ به‌طوری که مثلاً ولیچر تولید داخل یک‌دهم کیفیت ویلچر خارجی را نداشته و درعین‌حال اگر خدمتی در این عرصه به معلولان ارائه می‌شود، چندسال یک‌بار است، حال آنکه تولیدات داخلی نهایتاً 6 ماه کار می‌کند.

وی با تأکید بر اینکه امروز قیمت یک ویلچر چینی چیزی بالغ‌بر 12 تا 15 میلیون تومان است، گفت: یک جفت عصای خوب در بازار تجهیزات پزشکی بالغ‌بر هفت میلیون تومان است.

افشاری در رابطه به حمایت در عرصه پزشکی نیز افزود: مسئله این است که متأسفانه در این بخش هم تنها خدمات ارائه‌شده بیمه سلامت است که درصورت بستری شدن در بیمارستان‌های دولتی امکان بهره‌مندی از آن فراهم است.

دیگر معلول همدانی نیز با تأیید صحبت‌های عنوان‌شده درخصوص نحوه حمایت‌ها، گفت: بنده بیمار ام‌اس بوده و یک بردار با معلولیت ذهنی شدید دارم.

زهرا اسکندری با تأکید بر اینکه به‌دلیل کهولت سن پدرم بنده سرپرست خانوار بوده و به کار میناکاری روی سفال در خانه مشغول هستم، افزود: حمایت‌ها در بحث دارو و درمان به‌هیچ‌عنوان قابل قبول نیست؛ زیرا در بهترین شرایط عنوان می‌کنند فاکتور هزینه‌کرد را ارائه کنید تا درصورت تأمین بودجه نسبت به پرداخت آن اقدام کنیم، اما مسئله این است که این بودجه هیچ‌وقت تأمین نمی‌شود!

وی با تأکید بر اینکه هزینه دارو به‌قدری بالا رفته که من خودسرانه نسبت به قطع داروهایم اقدام کرده‌ام زیرا توان پرداخت هزینه‌هایش را نداشتم، گفت: هرماه حدود 900 هزار تومان باید برای خرید دارو خودم پرداخت کنم.

این توانیاب کارآفرین با تأکید بر اینکه یک بیمار ام‌اس همواره نیازمند کاردرمانی است اما این خدمت نیز به‌درستی از سوی بهزیستی ارائه نمی‌شود، ابراز کرد: نهایت در هفته دور روز امکان بهره‌مندی از کلاس‌های کاردرمانی برای من در بیمارستان مباشر فراهم بود که بعد از بروز کرونا دیگر از این خدمت هم استفاده نمی‌کنم، بلکه از طریق شرکت در کلاس‌های توانبخشی که توسط مؤسسه نیکوکاری توان‌یاران دایر شده، تاحدودی این مشکل را مرتفع کرده‌ام.

وی با تأکید بر اینکه حداکثر مستمری پرداختی چیزی بالغ‌بر 900 هزار تومان است، گفت: این درحالی است که تنها هزینه ایاب و ذهاب برادرم برای شرکت در کلاس‌های آموزشی و حرکتی که دارای معلولیت ذهنی شدید است، آن‌هم در هفته سه روز، افزون‌بر 500 هزار تومان است.

این توانیاب همدانی با تأکید بر اینکه گویی سازمان بهزیستی حتی در جریان نیاز معلولین هم نیست، اذعان کرد: این کلاس آموزشی که برادرم را برای شرکت در آن می‌برم، در باشگاه غدیر (منطقه ششصددستگاه) است؛ حال آنکه سازمان بهزیستی برای دایر کردن این کلاس هیچ اقدامی نکرده، بلکه این خانواده و به‌ویژه مادران این افراد معلول هستند که با رایزنی با خیرین این بستر حمایتی را فراهم کرده‌اند.

وی با تأکید بر اینکه در روزهای پنجشنبه نیز یک مربی به‌صورت رایگان به معلولان ذهنی در پارک کودک آموزش می‌دهد، گفت: حتی بهزیستی در بحث صدور کارت معلولی نیز درست عمل نمی‌کند.

اسکندری با تأکید بر اینکه همین موضوع مرا از شرکت در یک جشنواره بازداشت، افزود: درواقع یکی از مدارک مورد نیاز برای شرکت در این جشنواره، داشتن کار معلولیت بود که بعد ازماه‌ها دوندگی و رفت‌وآمد به اداره بهزیستی، حتی این کارت هم برایم صادر نشد و جالب‌تر اینکه در جواب انتقادم به این وضعیت عنوان کردند که بنده برای دریافت کارت مراجعه نکرده و چهره‌ام در یادشان نیست!

در ادامه معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان همدان با بیان اینکه خوشبختانه اداره کل بهزیستی استان همدان به تبع سازمان بهزیستی در کل کشور برای نخستین‌بار بعد از انقلاب در طول این دولت موفق شد افراد پشت نوبت مستمری دارای شرایط دریافت را به صفر برساند، گفت: میزان پرداختی در این بخش بستگی به بُعد خانوار و میزان معلولیت فرد دارد.

محمد قادری احسانپور با تأکید بر اینکه برای یک نفر معلول چیزی بالغ‌بر 750 هزار تومان و برای دو نفر معلول 950 هزار تومان و برای خانوار دارای سه معلول افزون‌بر یک میلیون و 200 هزار تومان پرداخت می‌شود، اظهار کرد: علاوه‌بر این سازمان نوع دیگر از کمک‌هزینه نیز به افراد دارای معلولیت شدید و خیلی شدید به شرط اینکه در دهک درآمدی یک تا سه قرار داشته باشند، پرداخت می‌کند که مبلغ این پرداختی چیزی حدود دو میلیون و 100 هزار تومان در قالب کمک‌هزینه حق پرستاری در خانواده است.

وی ادامه داد: برای معلولانی که دچار ضایعه نخاعی هستند نیز حق پرستار پرداخت می‌شود که مبلغ پرداختی به این قشر نیز مشابه حق پرستاری معلولان شدید و خیلی شدید است.

قادری احسانپور با بیان اینکه ما همچنین کمک‌هزینه لوازم بهداشتی به این عزیزان پرداخت می‌کنیم، گفت: درخصوص لوازم و تجهیزات کم توانبخشی نیز باید بگویم افرادی که شرایط دریافت این خدمات را داشته باشند، یقیناً دریافت‌کننده این خدمت خواهند بود؛ به‌طوری که قطعاً می‌توانم این ادعا را داشته باشم که سال گذشته کسی را نداشتنیم که حائز شرایط بوده و این خدمات و تجهیزات را دریافت نکرده باشد.

وی با بیان اینکه درخصوص این گلایه‌مندی که خدمات مذکور چندسال یک‌بار برای هر معلول درنظر گرفته می‌شود باید گفت بنا به محدودیت منابع اعتباری و تعداد معلولان امکان اینکه هرسال این تجهیزات به معلولان داده شود وجود ندارد، افزود: زیرا حتی اگر تمام اعتبارات نهاد را هم صرف این بخش بکنیم، امکان مذکور برای هرسال مهیا نمی‌شود.

قادری احسانپور ادامه داد: برای مثال نهایتاً ما در سال امکان تهیه یک‌هزار ویلچر را داریم، پس برای اعطای آن به فراخور نیاز معلولان دوره سه‌ساله درنظر گرفته‌ایم؛ البته درصورت خرابی این تجهیزات بنا به دریافت نظر مددکار این امکان فراهم است که به فرد معلول ویلچر جدید خارج از نوبت اعطا شود.

وی با تأکید بر اینکه با وجود تلاش‌ها ما منکر این مسئله نیستیم که میزان حمایت‌ها تنها می‌تواند بخشی از نیاز معلولان را پاسخگو باشد، گفت: تاکنون بالغ‌بر 40 هزار معلول در استان همدان شناسایی کردیم که از این تعداد حدود 32 هزار نفر واجد شرایط دریافت مستمری هستند و درعین‌حال سه هزار و 336 نفر از این تعداد واجد دریافت حق پرستاری بوده، تعدادی در مراکز شبانه‌روزی، تعدادی در مراکز روزانه و عده‌ای نیز از طریق ویزیت در منزل خدمات دریافت می‌کنند.

قادری احسانپور ضمن اشاره کوتاه به عملکرد این دشتگاه حمایتی در سال 1402، اذعان کرد: حدودی 6 هزار و 500 نفر در کمیسیون‌های پزشکی مورد پذیرش قرار گرفته و درعین‌حال 160 نفر بنا به نوع و میزان معلولیتشان، از انجام سربازی معاف شده‌اند.

وی افزود: در مراکز روزانه نیز چیزی حدود یک‌هزار و 500 نفر خدمات مورد نیاز را در سطح استان دریافت کرده‌اند.

این مقام مسئول با تأکید بر اینکه در مراکز شبانه‌روزی نیز حدود یک‌هزار و 278 نفر با داشتن خانواده مشخص و درعین‌حال 379 نفر هم به‌صورت مجهول‌الهویه نگهداری می‌شوند، ابراز کرد: علاوه‌بر این ما یک‌سری خانه‌های حمایتی برای سالمندان و بیماران روانی مزمن نیز داریم که این‌قبیل افراد خدمات مورد نیاز را دریافت می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: در بخش مراقبت در منزل نیز 351 نفر و در بخش ویزیت در منزل هم 298 نفر خدمت‌گیرنده در سطح استان داریم.

معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی استان همدان با اشاره به اینکه در سال گذشته برای 354 نفر هزینه ارتز و پروتز تأمین شد، تشریح کرد: در رابطه با تجهیزات توانبخشی نیز باید گفت بالغ‌بر 6 هزار و 700 وسیله تحویل معلولان شده است.

قادری احسانپور ادامه داد: در بحث هزینه ویزیت و دارو نیز باید بگویم شاید به‌دلیل تأخیر در تزریق اعتبارات از خزانه کشور مبالغ فاکتورهای تحویلی از سوی معلولان در این بخش‌ها با تأخیر پرداخت شود، اما این‌گونه نیست که در این بخش پرداختی نداشته باشیم.

وی با بیان اینکه در سال گذشته همه مبالغ اسناد درمانی ارائه‌شده از سوی معلولان پرداخت شده است، تشریح کرد: آنچه مسلم است اینکه چیزی حدود 38 میلیارد اعتبارات بخش توانبخشی بوده که به‌صورت کامل در راستای حمایت از توانیابان هزینه شده است.

طاهره ترابی مهوش