فرح بابایی روز گذشته در نخستین سمینار کشوری کرامت مادری که به‌منظور تبیین نقش سلامت باروری در جوانی جمعیت با محوریت اخلاق حرفه‌ای و کرامت مادری در مرکز همایش‌های دانشگاه علوم پزشکی این‌سینا همدان برگزار شد، اظهار کرد: سیاست‌گذاری در راستای کرامت مادری موضوع حائز اهمیتی بوده که درحال حاضر در این خصوص سیاست گذاری لازم انجام و ابلاغ شده است.

وی با اشاره به اینکه در حوزه سیاست‌گذاری یک چرخه وجود دارد، بیان کرد: نخستین مرحله سیاست‌گذاری این است که موضوع مورد بحث باید در دستور کار قرار گیرد تا با توجه به اهمیت آن و یک تجربه خوشایند، به افزایش جمعیت و ترغیب سایر بانوان جامعه برای مادر شدن، کمک شود.

بابایی موضوع افزایش جمعیت را به‌عنوان اولویت نخست کشور برشمرد و افزود: کرامت مادری ازجمله مواردی است که باید خط مشی‌های مورد نیاز برای آن در راستای تکالیف قانونی محوله کرامت مادری براساس مباحث دینی و علمی مد نظر قرار گیرد که خوشبختانه هم‌اکنون در دستورالعمل اجرایی تحت عنوان مادران باردار، همه موارد مورد نیاز تدوین و به همه به دانشگاه‌های علوم پزشکی ابلاغ شده است.

رئیس اداره مامایی معاونت درمان وزارت بهداشت گفت: این دستور العمل در راستای زایمان ایمن به دانشگاه‌ها ابلاغ شد که محتوای آن احترام به شأن مادر و نوزاد، توجه به نیازهای فردی و دسترسی به اطلاعات و رضایت مادران بوده تا اگر قرار است حتی از مادران در تحقیقات استفاده شود، آن‌ها از چنین امری مطلع باشند و به‌طور کلی در این دستوالعمل حفظ حریم خصوصی، اسرار و اطلاعات مادر و نوزاد مورد توجه قرار است.

بابایی در ادامه تصریح کرد: برای تدوین این دستورالعمل هرآنچه که در این حوزه نیاز بوده چه ازنظر احکام دینی و چه ازنظر تجارب دیگر پزشکان در مجامع بین‌المللی، درنظر گرفته شده و تأکید بر آن است که رفتار یکسانی با مادران باردار با هر گویش و ملیتی مورد نظر قرار بگیرد و همچنین حریم خصوصی مادران در همه موارد اعم از معاینه تا زایمان، مورد توجه باشد؛ البته با همه این رعایت‌ها، خط مشی ما بر آن است که درصورت قصور و خطا نیز امکان اعتراض و شکایت برای مادران فراهم باشد.

وی با اشاره به موضوعات مورد توجه در سطح بین‌الملل در این خصوص، اظهار کرد: مراقبت محترمانه حائز اهمیت است که نخستین خط مشی بوده و در برنامه ما نیز درنظر گرفته شده است؛ انتخاب آگاهانه و با استقلال، احترام به اعتقادات و موارد فرهنگی مادر باردار و تعامل حرفه‌ای بین ارائه‌دهندگان خدمت، ازجمله موارد مورد توجه است.

بابایی افزود: البته تعامل حرفه‌ای بین ارائه‌دهندگان خدمت نیز ازجمله موارد مورد توجه است که در کشور ما مغفول مانده؛ اما این موضوع تأثیر زیادی در امر تکریم مادران دارد و باید مورد توجه قرار بگیرد.

رئیس اداره مامایی معاونت درمان وزارت بهداشت گفت: خط مشی‌های کاهش درد با روش‌های دارویی و غیر دارویی، ارائه خدمات خانواده‌محور، عدم تبعیض‌، حمایت روانی از مادر به‌دلیل تغییرات هورمونی در زمان زایمان که نیاز به حمایت چندین‌برابری و روانی در کنار حمایت جسمی دارد، از دیگر موارد مورد توجه در سطح بین‌الملل برای مادران است.

این مقام مسئول با اشاره به افسردگی بعد از زایمان، افزود: این موضوع نیز نیازمند توجه ویژه است.

وی با عنوان اینکه آموزش‌های دائم کارکنان درخصوص کرامت مادری دیگر موضوع مطرح‌شده در سطح بین‌الملل است، گفت: خوشبختانه در همدان این موضوع پیگیری می‌شود و چنین برنامه‌هایی را برای کارکنان حوزه درمان و به‌خصوص افرادی که با مادران باردار سروکار دارند، شاهد هستیم.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه تبدیل موضوع مذکور به دستورالعمل ممکن است در هر بیمارستان متفاوت باشد، اظهار کرد: نیاز است تا همه دقت کنیم که تحقق چنین موضوعی برعهده یک یا چند سازمان نیست، بلکه برعهده همه افراد مشغول در این حوزه است.

رئیس اداره مامایی معاونت درمان وزارت بهداشت تأکید کرد: اگر قرار است آموزشی وجود داشته باشد، باید حتی افراد مشغول در بخش خدمات و نگهبانی نیز درنظر گرفته شوند؛ چراکه مثلاً درگیری نگهبان با همسر مادران باردار ممکن است باعث به‌هم‌ریختن کل فرآیند زایمان شود.

وی در پایان با اشاره به اینکه در این خصوص باید ارزشیابی مد نظر قرار بگیرد، افزود: نیاز است تا پژوهش کنیم و ببینیم این موارد چقدر انجام شده است و از مادران و خانواده‌ها درخصوص نحوه اجرای این امر پرسش شود تا مورد بررسی قرار بگیرد و بتوان نواقص آن را رفع کرد که مقدمات افزایش جمعیت فراهم شود.

   هر نوع رفتاری با مادر باردار، به مادران بعدی و سپس جامعه منتقل می‌شود

رئیس دانشگاه علوم پزشکی این‌سینا همدان نیز با اشاره به اینکه بحث مادر امروزه مظلوم واقع شده است اما بسیاری از آیات قرآن بر تکریم مادر و والدین تأکید دارد، گفت: روایت‌های بسیاری درخصوص جایگاه مادر وجود دارد و یکی از معروف‌ترین آن‌ها، این بوده که «بهشت زیر پای مادر است».

محمدمهدی مجذوبی با بیان اینکه سلامت و کرامت مادر موضوعات این سمینار است که مورد توجه بوده و اگر مادران به‌خوبی تکریم شوند محصول آن تولد افراد تأثیرگذار در جامعه خواهد بود، افزود: محصول یک مادر ارزشی فرزند ارزشی و سپس افراد ارزشی است که متأسفانه امروز در این خصوص به ما هجمه‌های زیادی وارد شده است و ما به‌عنوان خانواده سلامت، می‌بایست تا جایی که امکان دارد، در این خصوص تلاش کنیم تا بتوانیم این جایگاه را حفظ کنیم.

وی با عنوان اینکه سلامت و مراقبت از مادر باید در خانواده، جامعه، مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان‌ها مورد توجه قرار بگیرد، ابراز کرد: سه مرحله ارائه خدمات به مادران در دوره قبل از بارداری، حین زایمان و پس از زایمان مورد توجه است، اما درحال حاضر دوره بارداری یکی از نقاط مشکل‌دار ما بوده و برخی در این حوزه کرامات مادری را حفظ نمی‌کنند و ویزیت گروهی ازجمله مواردی است که در آن کرامت مادران حفظ نمی‌شود؛ پیگیر سامان‌دهی این حوزه و حفظ حریم شخصی افراد هستیم.

مجذوبی با اشاره به اینکه زمان حین زایمان تا قبل از بی‌هوشی نیز باید مورد توجه قرار بگیرد چراکه برخی امور ممکن است برای کادر درمان عادی باشد اما برای مادران این‌چنین نیست، تأکید کرد: باید حفظ آرامش و کرامت مادران مورد توجه باشد؛ مثلاً در اتاق‌های لیبر، موضوع نیروی انسانی حائز اهمیت است و رفتار کارکنان این حوزه باید با مادران مطلوب باشد.

رئیس دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان اذعان کرد: باید سلامت روان افرادی که با مادران باردار مرتبط هستند، مورد توجه قرار بگیرد؛ چراکه هر نوع رفتاری به مادران بعدی و سپس جامعه منتقل می‌شود.

وی افزود: باید بهترین فضا برای این امر درنظر گرفته شود؛ خوشبختانه از پنجشنبه این هفته انتقال بخش‌ها و سپس پذیرش بیمار در بیمارستان اکباتان آغاز خواهد شد که در این امر کمک شایانی خواهد کرد.

مجذوبی از ایجاد مرکزی برای ارتباط مادران به‌صورت صوتی و تصویری خبر داد و گفت: البته هنوز پروپوزال (پیشنهاد) این موضوع تکمیل نشده؛ اما این مهم برای مادران باردار درنظر گرفته شده است.

وی در پایان افزود: در استان ظرفیت‌های مطلوبی برای درمان ناباروری وجود دارد و ما نیازمندیم تا در این حوزه کار کنیم و نقش مادری را به‌عنوان یک ارزش احیا کرده و به جایگاه خود بازگردانیم.

   رعایت کرامت انسانی ماهیت اصلی حوزه پزشکی است

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی، خدمات بهداشتی و درمانی همدان نیز گفت: رعایت کرامت انسانی ماهیت اصلی حوزه پزشکی بوده؛ البته این موضوع یکی از ارکان مهم در امور دینی ما است.

رضا طهماسبی با اشاره به اینکه افزایش امید به زندگی و سرعت علم پزشکی باعث شده تا کادر درمان از رعایت حریم خصوصی و کرامت انسانی در بیماران خود مطمئن باشند، اظهار کرد: آسیب‌پذیرترین افراد اجتماعی بیماران هستند که نیاز است کرامت آن‌ها درنظر گرفته شود.

وی با عنوان اینکه هر بیمار با ورود به بیمارستان با نیازهای جدیدی روبه‌رو می‌شود، افزود: حفظ کرامت بیمار کمک خواهد کرد تا او احساس آرامش کند و اطلاعات دریافتی‌اش همان چیزی باشد که انتظار دارد.

معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی، خدمات بهداشتی و درمانی همدان با بیان اینکه تدوین سند جامع اخلاقی مورد نیاز است، گفت: باید اخلاق بیمارستانی با استراتژی مطلوب درنظر گرفته شود که ساختار، منابع انسانی و فناوری، ازجمله موارد مورد توجه این حوزه هستند.

وی با اشاره به اینکه فرآیندهای مدیریتی مانند پرداخت به‌موقع دستمزدها در این خصوص بسیار کمک‌کننده است، اظهار کرد: مشکلات این‌چنینی می‌تواند باعث شود ارائه خدمات آن‌گونه که باید، نباشد.

طهماسبی در پایان تأکید کرد: تقویت پوشش مراقبت مامامحور، مشاوره و ماماهمراه و برگزاری کلاس‌های آموزشی برای مادران درنظر گرفته شده؛ همچنین استاندارد‌سازی فضاهای فیزیکی نیز مورد توجه است.

گفتنی است؛ محدثه شکری‌پور مشاور امور بانوان و حجت‌الاسلام کاظمی مسئول نهاد رهبری در دانشگاه علوم پزشکی ابن‌سینا همدان نیز درخصوص اهمیت کرامت مادری ایراد سخن کردند.