در ابلاغیه رسالت، اصول و سیاست‌های کلی ستاد اقامه نماز در سال 1399 مباحث مهمی عنوان شد و انتظار می‌رود دفاتر استانی این ستاد، تابع این ابلاغیه بوده و اجراکننده این سیاست‌ها باشند؛ تمهید، تعلیم، ترویج و تعمیق فرهنگ اقامه نماز، شناسایی، فعال‌سازی و بهره‌گیری از تمام ظرفیت‌های جامعه در امر اقامه نماز، برنامه‌ریزی، نظارت و ارزیابی مستمر عملکرد دستگاه‌های اجرایی در امر اقامه نماز، تربیت نیروی متخصص، تولید محتوای مورد نیاز و شناسایی موانع و مشکلات اقامه نماز در جامعه و پیگیری رفع آن از طریق دستگاه‌های ذی‌ربط جزو رسالات پیش‌بینی شده در این ابلاغیه بود.

همچنین پایبندی به قوانین و مقررات، تعامل با مراجع و عالمان دین، تقویت تعامل با ائمه جمعه و جماعات، توجه به ظرفیت علمی و نخبگانی جامعه، بهره‌گیری بهینه از ظرفیت دستگاه­ها، استفاده از ظرفیت نهادهای شهری، جلب مشارکت مردم، بهره‌­وری ویژه از ظرفیت صدا و سیما، فضای مجازی و رسانه­ها، توجه ویژه به کودکان و نوجوانان، توجه ویژه به نقش و جایگاه بانوان، گسترش فرهنگ جهاد و شهادت، اخلاق در محیط کار، سنجش افکار، گزارش‌دهی و گزارش­گیری، ارتباط دوجانبه، هدفمند کردن آموزش، مبادله تجارب، تضارب آرا در برنامه‌ریزی‌های سالانه، توجه به مناطق ویژه، خدمات‌دهی مرکز تخصصی نماز و همکاری با بنیاد فرهنگی مهدی موعود (ع) از سیاست‌های کلی در این ابلاغیه تعریف شد.

این ستاد در استان‎‌ها باید اجرا کننده سیاست‌های تعیین‌شده باشد و در این راستا تلاش کند. در استان همدان طی چند سال گذشته اقدام شاخصی را در این حوزه شاهد نبوده‌ایم و به جرأت می‌توان گفت ستاد اقامه نماز در همدان منفعل بوده و تلاشی نیز بر بهبود وضعیت استان نداشته است؛ اقدامات و برنامه‌های تکراری از انتخاب دستگاه‌های برتر تا مواردی از این دست، نشان از نگاه سطحی مسئولان مربوطه به این مجموعه بوده است؛ به منظور بررسی وضعیت نماز استان و عملکرد ستاد اقامه نماز در همدان با مسئول گروه فرهنگی تبلیغی سراج همدان و دبیر تشکل فراگیر گروه‌های تبلیغی کشور گفت‌و‌گو کردیم.

حجت‌الاسلام مهدی ارتقایی در گفت‌وگو با خبرنگار ما با بیان اینکه فرهنگ نماز در مردم استان بین سایر آموزه‌های دینی جایگاه خوبی دارد، اظهار کرد: شاهد خوب بر این موضوع این است که علیرغم تمام تبلیغات در رابطه با دین‌گریزی جوانان و عدم اهتمام به مسائل دینی، بستر نماز جماعت در مراکز تفریحی توریستی همدان فراهم شده است.

وی به صفوف متراکم مردم در نماز جماعت پارک‌ها اشاره کرد و گفت: عموماً این افراد جوانان، خانواده‌ها و افرادی هستند که شاید ظاهر برخی‌ها گویای اهل محراب و مسجد بودن آن‌ها نباشد.

مسئول گروه فرهنگی تبلیغی سراج همدان بیان کرد: فرهنگ نماز در خانواده‌ها و عموم مردم جایگاه خود را دارد اما نباید به وضعیت موجود راضی باشیم به‌ویژه در سنین پایین‌تر در مدارس و حتی مهدهای کودک باید آموزه‌ها و معارف نماز شیرین و جذاب در قالب‌های متنوع ارائه شود.

ارتقایی با بیان اینکه همدان جزء استان‌هایی است که از تعداد زیادی مسجد در مناطق مختلف شهری و روستایی استان برخوردار است افزود: عمده بحث ما فعال بودن مساجد است که طی چند سال اخیر با همت نماینده ولی فقیه در استان، شکل‌گیری شورا و مرکز رسیدگی به امور مساجد این امر در حال پیگیری است، شاهد ساماندهی خوبی در مساجد هستیم، هرچند ابتدای راهیم و مسیر طولانی در پیش داریم.

وی مشکل ناظر بر مدیریت مسجد را وجود متولیان متعدد دانست و تصریح کرد: رسیدگی که باید باشد دقیق نیست، درست است که ماهیت مسجد مردمی است اما حاکمیت و متولیان امر به‌ویژه دستگاه‌های فرهنگی باید وظیفه خود را به مسجد ایفا کنند.

دبیر تشکل فراگیر گروه‌های تبلیغی کشور ادامه داد: با سیاست‌های مختلف و متعددی نسبت به مساجد مواجه هستیم و پراکندگی در مدیریت اکثر مساجد وجود دارد اما خوشبختانه با وجود شورا وحدت رویه ایجاد شده است.

ارتقایی با بیان اینکه اوقاف، مدیرکل سازمان تبلیغات اسلامی، اداره فرهنگ و ارشاد، نماینده ولی فقیه، سپاه و حوزه علمیه در شورای سیاست‌گذاری حضور دارند، خاطرنشان کرد: تعامل و هم‌افزایی خوبی در حال شکل‌گیری است و در سطح کلان کشوری نیز با پیگیری‌های خوب بنیاد هدایت، برای نخستین‌بار یک سند بالادستی دقیق برای مدیریت مساجد تهیه شده است.

وی به ارائه این سند به شورای عالی انقلاب فرهنگی و تأیید دفتر مقام معظم رهبری اشاره کرد و یادآور شد: اگر این الگو در سطح کشور خوب دنبال شود با مدیریت مردم، از تشدید و تعارض موجود فاصله گرفته و به وحدت رویه در مدیریت مساجد می‌رسیم.

مسئول گروه فرهنگی تبلیغی سراج همدان اظهار کرد: اقامه نماز جماعت مغرب و عشا در ایام فصول خوش آب و هوا در مرکز همدان را هیچ کجای کشور نداریم، سال 83 با سه مرکز شروع کردیم و سال جاری در 24 مرکز تفریحی و توریستی و پارک همدان این برنامه دنبال شد.

ارتقایی با بیان اینکه این مورد توفیق خوبی برای همدان است، گفت: ممکن بود اجرای این برنامه با حضور روحانیون با مخالفت همراه شود اما اکنون می‌بینیم که اقامه نماز جماعت در پارک‌های استان یک مطالبه عمومی شده و شهرداری نیز نمی‌تواند با ادامه این کار مخالفت کند، این مهم ناشی از فرهنگ دین‌محورانه مردم همدان است.

وی با تشکر از زحمات رئیس ستاد اقامه نماز استان همدان بیان کرد: انتظار داشتیم تحول رقم خورده در بسیاری از جایگاه‌ها، زودتر در این قسمت مهم رقم بخورد؛ رئیس کنونی ستاد اقامه نماز تا به امروز هر توانمندی داشتند ارائه کرده و ما نیز دنبال کردیم.

دبیر تشکل فراگیر گروه‌های تبلیغی کشور با تأکید بر اینکه بحث گردش نیرو یک اصل است افزود: فضای ستاد اقامه نماز استان را، به افراد جوان‌تر، دارای ایده‌های نو و مؤثرتر بسپارند چراکه رکود و پژمردگی در مجموعه ستاد اقامه نماز با این تحول به یک فضای پویاتر، کارآمدتر و مؤثرتر تبدیل خواهد شد.

ارتقایی با بیان اینکه نگاه تحولی را به عنوان یک مطالبه جدی به‌منظور رقم خوردن یک اتفاق خوب دنبال می‌کنیم، تصریح کرد: مراقب عدم ایجاد آن نگاه تصدی‌گرایانه در مرکز رسیدگی به امور مساجد خواهیم بود هرچند که این نوع نگاه وجود ندارد چراکه با یک جمع تقریباً حرفه‌ای در مساجد این مرکز بالا آمده است.

وی با تأکید بر اینکه حتی به دنبال این هستیم نگاه به اقامه نماز، اتفاقات، جریان‌های تقویت اقامه نماز تنظیم‌گرایانه نباشد، ادامه داد: باید هنر ما این باشد تسهیل‌گر این فعالیت‌ها باشیم و خود مردم به بهترین شکل از فرهنگ نماز پاسبانی کرده و مساجد را مدیریت می‌کنند.

مسئول گروه فرهنگی تبلیغی سراج همدان خاطرنشان کرد: طرح‌های فوق برنامه همچون «محراب سبز» را مردم مدیریت می‌کنند و خواسته فعالان فرهنگی، میدانی و مردمی این است که تسهیل‌گر بوده و از ادبیات و رفتارهای تصدی‌گرایانه و ارائه گزارش‌هایی که کار را فقط حاکمیت انجام می‌دهد به شدت پرهیز کنند چرا که آفت بزرگی برای فرهنگ خوب نماز است.

ضعف‌های موجود در بحث نماز در استان همدان، نشان از کم‌کاری و اقدامات سطحی ستاد اقامه نماز در این استان دارد که به برکت مسئولان بی‌برنامه در این حوزه طی سالیان متمادی گریبان‌گیر مقوله نماز شده است که متأسفانه فعالیت در حوزه نماز را تنها به ارزیابی ادارات و دستگاه‌ها در این خصوص و برگزاری چندین برنامه مختصر محدود کرده‌اند در حالی که نهادینه کردن فرهنگ نماز در جامعه به‌ویژه قشر جوان نیازمند ابتکار و نوآوری در این عرصه بوده و جذب عموم مردم و جوانان در جامعه امروز با توجه به مقوله تهاجم فرهنگی و برنامه‌ریزی‌های دشمنان با هدف دین‌گریزی باید بسیار هوشمندانه و دقیق باشد موضوعی که ستاد اقامه نماز استان همدان و متولیان امر توجهی به آن نداشته و ندارند.

البته گروه‌های مردمی و فرهنگی همچون سراج به‌صورت خودجوش به مقوله نماز ورود کرده و با اجرای برنامه‌هایی سعی بر جبران این نواقص دارند اما ستاد اقامه نماز نیازمند تحول و به‌کارگیری نیروهای جوان و خلاقی است که بتوانند پویایی و تحرک لازم را در این مجموعه ایجاد کرده و به واسطه این امر تحولی چشمگیر در بحث نماز استان همدان نیز انجام گیرد.

مسئولی که طی سالیان گذشته عزمی بر اجرای برنامه‌های تحول‌گرایانه و نوآورانه نداشته به طور قطع از این به بعد نیز به دنبال ایجاد تحول نخواهد بود و در صورت عدم تغییر در سطح مدیریتی این مجموعه خسارات جبران‌ناپذیری را در بحث نماز استان شاهد خواهیم بود که این مهم باید مورد توجه مسئولان استانی قرار گیرد.

آذین رضایی