پلیس مقتدر، ضامن امنیت پایدار
در هیچ جامعهای نمیتوان امنیت را نادیده گرفت و بدون آن، نه توسعهای شکل میگیرد و نه زندگی روزمره مردم طعم آرامش خواهد داشت؛ پلیس در این میان تنها حافظ نظم نیست، بلکه نقشآفرین اصلی در ساختن اعتماد اجتماعی است. درواقع زیر سایه اقتدار این نهاد بوده که بخشهای دیگر اجتماع میتوانند به حیات سالم و درست خود ادامه دهند. اینروزها مصادف با روز و هفته نیروی انتظامی است؛ همان نیرویی که ملت به او به چشم تکیهگاه مینگرد. رهبر معظم انقلاب دراینباره طی سخنانی فرمودند که نیروی انتظامی یکی از ستونهای استوار امنیت در کشور است و این نقش ارزشمند در سالهای اخیر برجستگی بیشتری یافته است؛ همکاری و کمک به دستگاههای متصدی برخی خدمات مردمی، مانند آنچه در تعامل با ستاد ملی مقابله با کرونا دیده شد نیز جنبه دیگری از ارزشهای این سازمان است. همه، بهویژه مسئولان و مدیران، باید تلاش کنند سطح خدمتگزاری و انجام وظیفه را بالا برده و با کارکرد خود، قدر نیروی انتظامی را نیز در چشم عموم مردم ارتقا بخشند.
این یک واقعیت است که امنیت تنها به معنای حضور مأموران در خیابان نیست. امنیت پایدار آنگاه بهدست میآید که مردم به پلیس اعتماد کنند و از عملکرد آن رضایت داشته باشند؛ رعایت حقوق شهروندی، شفافیت عملکرد، پاسخگویی به شکایات و رفتار محترمانه با مردم، از مهمترین عوامل تقویت سرمایه اجتماعی پلیس است. اگر پلیس در ذهن مردم به نماد عدالت و رأفت اسلامی تبدیل شود، هیچ قدرتی قادر نخواهد بود جایگاه آن را متزلزل کند. رهبر انقلاب بارها تأکید کردهاند که پلیس باید همزمان «مظهر اقتدار» و «مظهر رأفت اسلامی» باشد؛ این ترکیب، رمز موفقیت پلیس در جامعهای است که مردم بهویژه جوانان، بیش از هر زمان دیگری نیازمند احساس احترام و کرامتاند.
امروز جامعه ما با مجموعهای از چالشهای اجتماعی روبهرو است که بیشازپیش نقش پلیس را پُررنگ میکند، همچون؛
اعتیاد و حضور معتادان متجاهر در معابر و پارکها: وقتی خانوادهها در بوستانهای شهری با صحنه مصرف علنی مواد مخدر مواجه میشوند، احساس امنیت اجتماعی بهشدت آسیب میبیند. پلیس در این زمینه باید هم مقتدرانه برخورد کند و هم در تعامل با دستگاههای حمایتی، به راه حلهای پایدار کمک برساند.
مدیریت ترافیک و تخلفات رانندگی: همدان و بسیاری از شهرهای کشور با گرههای ترافیکی و رانندگی پُرخطر دستوپنجه نرم میکنند؛ مطالبه اصلی مردم از پلیس راهور، حضور مؤثرتر در معابر و استفاده از فناوریهای هوشمند برای کنترل تخلفات است.
جرائم نوین در فضای مجازی: از کلاهبرداریهای اینترنتی گرفته تا انتشار محتوای مجرمانه و تهدیدکننده فرهنگ عمومی، همه اینها نیازمند پلیسی است که بهروز و توانمند در فضای سایبری عمل کند.
سرقتهای خرد و مزاحمتهای اجتماعی: این جرائم کوچک اما گسترده، بیشترین تأثیر را بر احساس امنیت شهروندان دارند؛ انتظار میرود پلیس در برخورد سریع و پیشگیرانه با این معضلات، جدیتر وارد شود.
در این میان نمیتوان انکار کرد که پلیس خود با مشکلاتی مواجه است؛ کمبود نیرو، فشار روانی مأموران، ساعات کاری طاقتفرسا و گاه فاصله میان تصویر رسانهای پلیس با واقعیتهای میدان، ازجمله این چالشها است. همچنین، تغییرات سریع در الگوهای جرم و تهدیدات اجتماعی، ضرورت آموزشهای نوین و بهرهگیری از فناوریهای روز را دوچندان کرده است.
پلیس برای ایفای نقش اجتماعی خود نیازمند حمایت همهجانبه است؛ از بودجه کافی و امکانات مناسب گرفته تا تقویت روحیه و انگیزه مأموران و جامعهای که به پلیس قوی نیاز دارد، باید پلیس خود را نیز قدرتمند نگه دارد.
با توجه به آنچه که گفته شد، لازم است به این نکته توجه کنیم که امروز بیش از هر زمان دیگری باید به سمت پلیس اجتماعمحور حرکت کنیم؛ پلیسی که در کنار برخورد با جرم، بر پیشگیری اجتماعی هم تأکید دارد. این رویکرد به معنای تعامل نزدیکتر پلیس با نهادهای فرهنگی، آموزشی و اجتماعی است. وقتی مدارس، رسانهها، مساجد و گروههای مردمی همراستا با پلیس عمل کنند، بار مسئولیت پلیس در میدان کاهش مییابد و نتایج پایدارتری بهدست میآید.
از سوی دیگر، استفاده از فناوریهای نوین، پلیس هوشمند و سامانههای الکترونیک میتواند کارآمدی ناجا را بالا ببرد و همزمان زمینه فساد و تخلف را کاهش دهد؛ مهمتر از همه، رعایت کرامت انسانی در تمام مراحل برخورد پلیس با مردم بوده که کلید اعتمادسازی است.
روز نیروی انتظامی باید بهانهای برای گفتوگو میان مردم و پلیس باشد؛ قدردانی از تلاشهای شبانهروزی پلیس یک وظیفه است، اما کافی نیست. این روز فرصتی است برای بازاندیشی در مسیر پیش رو؛ پلیسی مقتدر و عادل که مردم در کنار او احساس امنیت و امید کنند.
نیروی انتظامی ایران در تاریخ انقلاب اسلامی و دفاع مقدس نشان داده است که توان ایستادگی در برابر تهدیدهای بزرگ را دارد. امروز هم باید نشان دهد که در برابر تهدیدهای نرم، آسیبهای اجتماعی و جرائم نوین، با همان اقتدار و درعینحال با رأفت و درایت، عمل میکند.
جامعهای که پلیس آن هم مقتدر و هم مهربان است، هم قانون را اجرا میکند و هم کرامت مردم را پاس میدارد، جامعهای است که امنیت آن ریشه در دلهای مردم خواهد داشت و این بزرگترین سرمایهای است که هیچ دشمنی نمیتواند آن را از ما بگیرد.