بهروز کارخانه‌ای شنبه پنج مهرماه در نخستین سمپوزیوم «اخلاق حرفه‌ای و کرامت مادری» که در سالن آمفی‌تئاتر بیمارستان اکباتان همدان با حضور رئیس دانشگاه، معاون درمان، متخصصین زنان و زایمان، ماما و کادر درمان برگزار شد، با اشاره به اهمیت نقش مادران در توسعه جامعه، اظهار کرد: مادران آینده‌ساز نسل‌ها هستند و باید از همان لحظه ورود به بیمارستان تا پایان بستری، بهترین خدمات را با رعایت کرامت و احترام، دریافت کنند؛ توجه به سلامت جسمی، روانی و رفاه اقتصادی کادر درمان نیز یکی از اصول اساسی ارائه خدمات انسانی و اخلاق‌محور است.
وی به بندهای بیانیه ژنو 2017 اشاره کرد و گفت: این بیانیه تصریح دارد که هر فرد کادر پزشکی موظف است به رفاه روانی، سلامت جسمی و رفاه اقتصادی خود توجه کند تا بتواند بهترین خدمت را به دیگران ارائه دهد؛ این یعنی ما ابتدا باید به خود احترام بگذاریم تا بتوانیم کرامت دیگران را حفظ کنیم.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان همدان ادامه داد: نگاه سنتی صرفاً بیمارمحور، محدودیت‌های زیادی دارد؛ وقتی به زنان باردار واژه «مادر» اطلاق می‌کنیم، آن‌ها را شریک فعال در تصمیم‌گیری می‌بینیم و تجربه بارداری و زایمان انسانی، محترمانه و توانمندساز خواهد شد. مادران نقشی زیستی، اجتماعی و عاطفی دارند؛ اما بیمار صرفاً نیازمند مراقبت بوده و اغلب با اضطراب همراه است.
کارخانه‌ای افزود: مادر بودن یک تجربه مثبت و توانمندکننده است، درحالی که اصطلاح بیمار بیشتر نگرانی و ترس ایجاد می‌کند؛ وقتی از واژه مادر استفاده می‌کنیم، نه‌تنها اضطراب کاهش می‌یابد، بلکه توجه اجتماعی به اهمیت مادران افزایش می‌یابد و این امر حتی با اهداف جمعیتی و جوانی جمعیت کشور نیز هم‌راستا است.
وی بر ضرورت ایجاد محیط‌های آرام و ایمن برای مادران تأکید کرد و گفت: فضاهای درمانی باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که مادران و کودکان زیر دو سال کمترین معطلی و بیشترین رفاه را تجربه کنند؛ امکانات رفاهی مانند اتاق شیردهی، محل استراحت، اطلاع‌رسانی شفاف و اولویت‌بخشی در فرآیندهای درمانی، از اصول اخلاق پزشکی است.
این مقام مسئول ادامه داد: حق انتخاب همراه، نوع زایمان و تصمیم‌گیری آگاهانه مادران، از اصول اولیه منشور کرامت مادری بوده؛ رضایت آگاهانه شامل ارائه اطلاعات کامل، اطمینان از فهم مادر و اجازه تصمیم‌گیری به او است. این فرایند باید به استانداردی قطعی در نظام سلامت تبدیل شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان همدان درباره ارتباط انسانی با مادران بیان کرد: سلام و احوالپرسی، معرفی خود، نگاه هم‌سطح و استفاده از واژه‌های محترمانه، تأثیر زیادی بر آرامش مادر دارد؛ نباید از اصطلاحات پیچیده پزشکی استفاده کرد. حتی نحوه بیان تغییرات فیزیولوژیک و مراحل زایمان باید مثبت، توانمندساز و انسان‌محور باشد.
کارخانه‌ای به اهمیت آموزش و پاسخگویی شفاف به مادران اشاره کرد و افزود: اگر مادر سؤالی دارد یا در روند درمان ابهامی برایش ایجاد شده است، باید با زبان ساده پاسخ داده شود و نیازهای او مورد احترام قرار گیرد؛ گوش دادن فعال، رعایت همدلی و اجازه دادن به مادر برای بیان نگرانی‌ها؛ از اصول اخلاقی و حرفه‌ای است.
وی بیان کرد: ارائه خدمات به مادران باید فرآیندی، عادلانه و مطابق با دستورالعمل‌ها و استانداردهای بالینی باشد؛ کمترین آسیب، بیشترین منفعت و مراقبت هم‌زمان از جنبه‌های جسمی، روانی و عاطفی مادر، باید مد نظر باشد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان همدان گفت: استفاده از واژه «مادر» به‌جای «بیمار» نه‌تنها تجربه بارداری و زایمان را بهبود می‌بخشد، بلکه منشور کرامت مادری را از یک سند صرفاً روی کاغذ به یک فرهنگ زنده در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی تبدیل می‌کند. امروز میثاق می‌بندیم که با احترام، کرامت و انسان‌محوری با مادران و تمامی افراد جامعه رفتار کنیم؛ این تغییر ساده، تجربه بارداری و زایمان را به یکی از زیباترین دوران زندگی زنان تبدیل خواهد کرد.
* کرامت مادری باید از لحظه پذیرش تا لحظه ترخیص در بیمارستان‌ها رعایت شود
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی استان همدان نیز با تأکید بر اینکه مادران سنگ‌بنای جامعه و آینده‌ساز کشور هستند، گفت: خدمات درمانی به زنان، از دوران دخترانگی تا پس از زایمان، باید با محوریت کرامت و احترام ارائه شود و هیچ‌گونه رفتار تند یا نامناسب با مادران پذیرفتنی نیست.
غلامرضا کلوندی با قدردانی از برگزارکنندگان این برنامه، اظهار کرد: کرامت مادری موضوعی جهانی است و تنها به فرهنگ یا کشور خاصی محدود نمی‌شود.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی استان همدان با اشاره به نقش اساسی مادران در جوانی جمعیت و پیشرفت کشور، گفت: اگر ایران جوان و پویا می‌خواهیم، نیازمند مادران قوی و توانمند هستیم؛ مادرانی که در سخت‌ترین شرایط مأمن فرزندان و جامعه باشند.
کلوندی تأکید کرد: توجه به کرامت مادران تنها به دوران بارداری و زایمان محدود نیست، بلکه از دوران کودکی دختران تا سال‌های پس از فرزندآوری باید استمرار داشته باشد.
این مقام مسئول افزود: حتی اگر فرزند 90 ساله شود، بازهم برای مادرش کودک است و ما باید این نگاه ماندگار را در سیستم سلامت لحاظ کنیم.
وی با بیان اینکه امنیت مادران خط قرمز نظام درمان است، خاطرنشان کرد: به‌دلیل مشکلات فنی، بخشی که احتمال آسیب زدن به مادران را داشت تعطیل کردیم، چون جان مادر و جنین برای ما اولویت مطلق است و نباید در محیطی غیر ایمن به آنان خدمات ارائه داد.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی استان همدان خطاب به کادر درمان، گفت: از لحظه پذیرش تا ترخیص، موظفیم بهترین خدمات را به مادران ارائه کنیم؛ هیچ‌کس حق ندارد با رفتار یا گفتار نامناسب کرامت مادری را زیر سؤال ببرد. رعایت شأن و احترام مادران نه‌فقط وظیفه اخلاقی، بلکه وظیفه حرفه‌ای همه ما در بیمارستان‌ها است.