رابطه بین گردشگری و محیط زیست رابطه پیچیده‌ای است این پدیده دربردارنده فعالیت‌های زیادی است که می‌تواند اثرات زیان‌باری بر محیط زیست داشته باشد، مواردی همچون آلودگی آب توسط فاضلاب‌ها، تولید زباله توسط گردشگران، زیان‌های زیست‌محیطی حاصل از تخریب زمین‌ها و آلودگی هوا و صدای ناشی از تردد مردم و اتومبیل‌ها ازجمله این اثرات هستند.

درواقع سفر به مناطق مختلف بیش از هرچیز نیازمند توسعه زیربنایی همچون راهسازی، ایجاد اقامتگاه و امکانات مشابه است که اجرای این برنامه‌ها موجب بهره‌برداری بیشتر از منابع طبیعی و نیز آلودگی آب، هوا و در کل محیط زیست خواهد شد. از سوی دیگر رشد توریسم افزایش میزان تقاضای انرژی و معمولاً تخریب محیط زیست را دربرخواهد داشت و برهم خوردن تعادل اکولوژیکی محیط، تغییر کاربری اراضی به‌خصوص اراضی کشاورزی، کاهش ارزش‌های زیبایی و معماری، از بین رفتن چشم‌اندازها و توسعه شهری نیز از دیگر عوارض گسترش توریسم است؛ بنابراین یکی از روش‌های مهم اصلاح بخش گردشگری و سازگاری آن با محیط زیست، در این صنعت است، انتخاب و طراحی مناسب‌ترین سیستم‌های آب و شبکه فاضلاب، ارائه راهکارهای فنی جهت دفع مواد زاید جامد، راهکارهای فنی در مورد آلودگی هوا و صدا، جانمایی ساختمان‌ها، بناها و تسهیلات و ارائه راهکارهایی در خصوص انتخاب، طراحی و مدیریت پارک‌ها و رعایت استانداردهای طراحی، ساخت، کنترل و توسعه ازجمله مسائلی است که می‌بایست در طراحی پروژه‌های حوزه گردشگری مورد توجه قرار گیرد.

حال آنکه طرح ساخت بزرگ‌ترین پارک فرامنطقه‌ای همدان واقع در سد اکباتان این شهر از سال 97 همزمان با واگذاری زمینی به مساحت تقریبی 240 هکتار از سوی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری به شهرداری آغاز شد که به اذعان مسئولان، اجرای این طرح جهشی عظیم در توسعه گردشگری استان در پی خواهد داشت.

به گفته مدیران مرتبط، پارک جنگلی سد اکباتان با توجه به موقعیت جغرافیایی می‌تواند به نقطه مهمی در گردشگری شهر همدان تبدیل شود و درعین‌حال تمام قابلیت‌ها و استانداردهای لازم را دارا است.

از سوی دیگر طبق ماده 22 قانون هوای پاک تمام شهرداری‌ها ملزم هستند که سرانه فضای سبز شهری خود را به بالای 15 متر مربع افزایش دهند. حال آنکه وسعت فضای سبز همدان در حال حاضر 630 هکتار است و با شروع عملیات ساخت پارک جنگلی اکباتان، سرانه فضای سبز این شهر به بالای 17 متر مربع افزایش پیدا خواهد کرد.

بر این اساس سال گذشته بود که معاون خدمات شهری شهرداری همدان چندی پیش همزمان با آغاز عملیات اجرایی این پارک در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به اینکه پارک فرامنطقه‌ای اکباتان سرشار از امکانات رفاهی و تفریحی خواهد بود، گفت: ایجاد کمپ‌های اقامتی، فضای بازی، انواع موزه، فضای ورزشی، پیست دوچرخه‌سواری، امکانات سرگرمی و صدها فضای رفاهی در نقشه این پارک طراحی شده است.

از طرفی حسین قراباغی، رئیس کمیسیون اقتصادی، سرمایه‌گذاری و گردشگری دوره پنجم شورای اسلامی شهر همدان نیز در گفت‌وگویی با اشاره به آنکه این پارک جنگلی را می‌توان یک پارک کوهستانی فرامنطقه‌ای دانست، خاطرنشان کرد: در این فضا کنار زیبایی‌های طبیعی می‌توان انواع موزه، کمپ‌های اقامتی، فضاهای بازی و ورزشی، پیست دوچرخه‌سواری و سایر سرگرمی‌ها را نیز ایجاد کرد.

بر این اساس با توجه به آنکه یقیناً دارا بودن پیوست‌های زیست‌محیطی برای پروژه‌های این‌چنینی که به گفته مدیران شهری سرشار از امکانات رفاهی بوده، یک الزام است، برآن شدیم تا دراین‌باره با عادل عربی معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدا ن همدان، اسفندیار خزایی؛ مدیر کل حفاظت از منابع طبیعی و آبخیزداری استان و علی‌اکبر نظری؛ رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان گفت‌ وگویی را ترتیب دهیم که در نهایت فقط امکان ارتباط با معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان فراهم شد که در ادامه می‌خوانید:

عادل عربی با بیان اینکه 17 اردیبهشت‌ماه سال 99 در جلسه کارگروه امور زیربنایی استان این موضوع با عنوان پارک منطقه‌ای اکباتان مطرح شد گفت: در این جلسه اعضا با کلیات طرح موافقت کرده و مقرر گردید تا در ذیل این مصوبه به دستگاه‌های متولی اعلام و به‌صورت مکتوب درج و استعلامات لازم از دستگاه‌های مرتبط به‌ویژه شرکت آب منطقه‌ای در خصوص حرایم آبی آب رودخانه‌ها گرفته شود.

وی افزود: علاوه بر این به استعلام از محیط زیست، همان پیوست‌نگاری محیط زیستی، مبنی بر لزوم ارسال گزارش‌های ارزیابی و تأکید شده است.

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت از محیط زیست استان همدان با بیان اینکه در این مصوبه قید شده که در این پارک منطقه‌ای تا حد امکان از ساخت اقامتگاه دائمی خودداری و این مهم به حداقل ممکن برسد اذعان کرد: در واقع قرار است در این پارک بحث اکوکمپ مورد توجه قرار گیرد.

عربی با اشاره به اینکه بعد از این مصوبه مکاتبه لازم با شهرداری و میراث فرهنگی را انجام دادیم ابراز کرد: اما متأسفانه هنوز این استعلام‌ها انجام نشده است.

وی با اشاره به اینکه طبق مصوبات این اداره کل ایجاد مناطق تفریحی، توریستی، گردشگری و مجتمع‌‌های این‌چنینی مشمول ارائه گزارش ارزیابی و توجیهی محیط زیستی متناسب با مساحت است ابراز کرد: این موضوع به دلیل اینکه مهم‌ترین منبع آب شرب همدان در بالادست قرار گرفته از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است.

وی با اشاره به اینکه مدیریت مباحث زیست‌محیطی مجتمع تفریحی در این منطقه به دلیل موضوعاتی همچون پسماند و مدیریت فاضلاب بهداشتی از اهمیت دوچندان برخوردار است اذعان کرد: این امکان برای ما فراهم نیست که در صورت عدم ارائه استعلام جلوی کار را بگیریم اما مسئولیت مصائب زیست‌محیطی ناشی از فعالیت این گونه مجتمع‌ها به متولیان حوزه اجرا و مالک زمین بازمی‌گردد.

گفتنی است در گفت‌‌وگویی که با رئیس کمیسیون خدمات شهری داشیتم اجرای چنین پروژه‌ای برای صیانت از محیط زیست را با توجه به جنگل‌کاری انجام شده مفید ارزیابی کرد و از اعلام نظر در خصوص استعلامات لازم زیست‌محیطی نیز اظهار بی‌اطلاعی نمود.

علی‌اکبر نظری گفت: مگر می‌شود اجرای چنین طرحی بدون در نظر گرفتن ارزیابی‌های محیط زیستی باشد بنابراین این مسئله را از دوستان شهرداری جویا خواهم شد.

در ادامه برآن شدیم تا در این باره گفت‌و‌گویی را با اسفندیار خزایی به‌عنوان مالک اراضی پارک 240 هکتاری ترتیب دهیم که علی‌رغم وعده برای گفت‌و‌گو، پیگیری فراوان این مهم محقق شد.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد، به‌نظر می‌رسد بین آنچه که در جلسات به اداره کل حفاظت از محیط‌زیست ارائه شده و آنچه در اندیشه و نظر مدیران شهری و عملیات اجرایی است، تمایز فاحشی وجود دارد! بنابراین می‌بایست خطاب به مدیریت شهری گفت که با توجه به وسعت منطقه و برنامه‌های تعریف‌شده در فضای زون‎بندی طبق آنچه که از زبان نمایندگان شورای پنجم در رسانه‌ها منعکس شده یقیناً پیوست محیط‌ زیستی برای چنین زیرساخت‌هایی یک اصل است؛ پس نداشتن پیوست زیست محیطی در آینده چالشی بزرگ را برای بزرگ‌ترین منبع آبی همدان و به‌دنبال آن سلامتی شهروندان همدانی به‌دنبال خواهد و یقیناً در آینده‌ای نه‌چندان دور این منطقه بکر به یک زباله‌دانی و چالش محیط‌زیستی در شهر همدان به عنوان تفرجگاه بدل خواهد شد و شما می‌بایست نسبت به تصمیمات گرفته‌شده پاسخ‌گو باشید.