سپهرغرب، گروه خبر - آذین رضایی: سند راهبردی فعالیت‌های قرآنی پنج سال آینده همدان در دست تدوین است، اما مهم اجرای این سند بوده که نیاز به نظارت دارد و لازم است رئیس شورای قرآن چاره‌ای برای نظارت بر این مهم بیندیشد.
شورای قرآن همدان نخستین‌بار در دهه 70 و با هدف پیگیری مواردی در حوزه قرآنی شکل گرفت و پس از آن این شورا با الگوگیری از استان همدان به‌صورت کشوری و در سراسر استان‌ها ایجاد شد، اما اینکه تشکیل چنین شورایی تا به امروز چه تأثیرات مثبتی در این حوزه و در راستای ترویج فرهنگ قرآنی داشته است، به تناسب عملکرد آن قابل ارزیابی است.
فعالان قرآنی در استان‌های مختلف با تشکیل این شورا انتظار رفع بسیاری از مشکلات و پیگیری جدی بسیاری از امور را در این حوزه داشتند و هرچند تا به امروز عملکرد چندان مشخصی از این شورا در همدان نداریم، اما تدوین سند راهبردی فعالیت‌های قرآنی ازجمله مواردی بود که به آن پرداخته شد.
اردیبهشت‌ماه سال 96 جواد صدیق، مدیر بنیاد قرآن همدان از بررسی سند راهبردی فعالیت‌های قرآنی استان در شورای قرآن خبر داد و اهداف کلی این سند را ارتقای جایگاه قرآن کریم در فرهنگ عمومی در راستای تحقق سبک زندگی قرآنی، گسترش اشتیاق عمومی و علاقه و انس بیشتر با قرآن کریم، رفع موانع و چالش‌های پیش روی فعالیت‌های قرآنی و پشتیبانی و تقویت آن‎‌ها دانست.
وی با اشاره به اهداف کمی و راهبردی این سند در حوزه تبلیغ و ترویج، هدف نخست را تبیین سنت وقف و تشویق نسبت به موضوعات قرآن و توزیع موقوفات در سطح شهرستان‌های استان به‌منظور تأمین منابع مالی پایدار در راستای فعالیت‌های قرآنی برشمرده و این مهم را نیز یادآور شده بود که اقدامات لازم به‌منظور تحقق این امر و هدایت واقفین به وقف امور قرآنی، در هر شهرستان انجام شده است.
صدیق هدف دوم را تشکیل خانه خیرین قرآنی و سامان‌دهی مشارکت‌های مردمی به‌منظور تأمین منابع مالی برای فعالیت‌های قرآنی برشمرد و هدف سوم را نیز انتخاب کمیته تدوین شاخصه‌های توسعه فعالیت‌های ترویجی و تبلیغی و ارزیابی مستمر فعالیت‌های قرآنی دانسته بود که این کمیته در حوزه آموزش عمومی، وظایف مربوطه و ارزیابی فعالیت‌ها را برعهده خواهد داشت.
البته سند راهبردی پنج‌ساله فعالیت‌های قرآنی استان، سال 95 توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تعیین شد، اما حجت‌الاسلام‌والمسلمین حبیب‌الله شعبانی‌موثقی فروردین‌ماه سال گذشته در شورای قرآنی استان با تأکید بر آنکه وضعیت این شورا باید آسیب‌شناسی شود تا بتوان در این عرصه برنامه‌ریزی کرد، اظهار کرده بود که باید مشخص شود چه کسی بر اجرای درست مصوبات نظارت داشته است و اگر انجام نشده، دلایل آن بررسی شود؛ هرچند معتقدم باید کمیته‌ای برای این موضوع شکل گیرد، چراکه نظارت با یک ساعت امکان‌پذیر نیست.
نماینده ولی فقیه در استان همدان آبان‌ماه سال جاری نیز خواستار تنظیم سند راهبردی و مدونی توسط مرکز مطالعات شورای قرآن استان برای فعالیت‌ها شده بود تا اقدامات براساس آن اجرایی و پیش برده شود که البته این نکته قابل ذکر است که سند راهبردی هر پنج سال تدوین می‌شود، اما مهم پرداختن به این سند و اجرایی کردن اهداف و چشم‌اندازهای آن است.
به‌منظور پیگیری وضعیت آموزش قرآن در استان و اهداف شورای قرآن با یک دکترای الهیئت و معارف اسلامی گرایش علوم قرآن و حدیث، مدیرعامل مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت مکتب نور هدایت و عضو هیئت‌مدیره مجمع اساتید، قاریان و حافظان قرآن استان همدان گفت‌و‌گو کردیم.
مسعود رستنده در گفت‌و‌گو با خبرنگار ما ضمن اشاره به پایه‌گذاری شورای قرآن استان همدان از سال 1376 با ابتکار مدیرعامل بنیاد قرآن استان با بیش از دو دهه سابقه فعالیت در این عرصه و مجموعه قرآنی استان همدان، اظهار کرد: ریاست این شورا به‌عهده نماینده ولی فقیه در استان است.
این عضو هیئت‌مدیره مجمع اساتید، قاریان و حافظان قرآن استان همدان گفت: از سال 76 تا 86 شورای قرآن به‌صورت استانی برگزار می‌شد و طی مکاتبه با دفتر رهبر معظم انقلاب و به دنبال رایزنی‌های انجام‌شده، شورای قرآنی استان همدان به‌عنوان الگو در سراسر کشور مورد استفاده قرار گرفت.
وی با تأکید بر اینکه شورای قرآن استان‌ها به‌صورت ماهیانه تشکیل و راهبردها و سیاست‌ها پیگیری می‌شود، بیان کرد: هدف شورای قرآن در استان همدان سه مورد مهم است.
رستنده ایجاد هماهنگی بین فعالیت‌های قرآنی را نخستین هدف شورای قرآن در استان همدان و شهرستان‌ها برشمرد و افزود: بررسی طرح‌های قابل اجرای حوزه قرآن در سطح استان و توزیع منابع مالی و بودجه از سقف فرهنگ و هنر و شورای توسعه فرهنگ قرآنی از دیگر اهداف این شورا است.
عضو هیئت‌مدیره مجمع اساتید، قاریان و حافظان قرآن استان همدان تصریح کرد: سند راهبردی شورای قرآن هر پنج سال تدوین می‌شود و اکنون نیز در دست تدوین برای پنج سال آینده بوده و درحال پایان و تصویب در شورای قرآن استان است.
وی با بیان اینکه در زادروز میلاد با سعادت حضرت زهرا (س) نخستین جلسه شورای قرآن شهرستان همدان نیز در فرمانداری تشکیل شد، ادامه داد: در این جلسه سازوکارهایی برای ادامه فعالیت شورای قرآن مطرح و مقرر شد جلسات به‌طور مداوم ادامه داشته باشد.
رستنده نقطه عطف شورای قرآن را با اشاره به بیانیه گام دوم انقلاب عنوان و خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب فرمودند باید برای جامعه‌سازی و تمدن‌سازی فکری کرده و حرکت کنیم؛ برای تمدن‌سازی نیاز به دیدن یک پایه معرفتی داریم که براساس آن تمدن‌سازی اسلامی را شکل دهیم.
مدیرعامل مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت مکتب نور هدایت یادآور شد: اگر بخواهیم تمدن‌سازی اسلامی را براساس فرمایشات مقام معظم رهبری یاد کرده و یک تمدن نوین اسلامی را طراحی کنیم، باید این تمدن را براساس فرمایشات تمدن‌ساز پیامبر (ص) طراحی کنیم؛ پیامبر اکرم (ص) ما را به قرآن و اهل بیت (ع) ارجاع می‌دهند که در تعبیر مفسران بزرگ و ابتدای وصیت‌نامه امام (ره)، از قرآن به‌عنوان ثقل اکبر و از اهل بیت (ع) به‎‌عنوان ثقل کبیر یاد می‌کنند.
وی با تأکید بر اینکه دو مؤلفه قرآن و اهل بیت (ع) می‌توانند بهترین راهبردها را برای تمدن‌سازی به ما نشان دهند، اظهار کرد: بهترین راهبردها در حوزه‌های فردی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، خانوادگی، تمام ابعاد زندگی و خط مشی‌های محکم را قرآن کریم ترسیم می‌کند.
رستنده مهم‌ترین منبع برای تمدن‌سازی اسلامی را تعالیم وحی دانست و گفت: تعالیم وحی جهت‌نما برای تمدن‌سازی اسلامی بوده و این مهم باعث می‌شود شاخص‌های تمدن اسلامی برگرفته از قرآن باشد.
عضو هیئت‌مدیره مجمع اساتید، قاریان و حافظان قرآن استان همدان با اشاره به هشت شاخص برای تمدن اسلامی، بیان کرد: اعتقاد به توحید و یکتاپرستی، اعتقاد به عالم پس از مرگ و آخرت، پذیرش ولایت و حکومت الهی، احیای منزلت زن و جایگاه خانواده، ایجاد جبهه حق در برابر جبهه باطل، تفکر و تعقل و مبارزه با خرافات و تفکر جاهلانه و توجه به دنیا و آخرت از شاخص‌های تمدن اسلامی است.
وی با بیان اینکه تمدن اسلامی توانسته 14 قرن در سراسر دنیا این پرچم را برافراشته کند، افزود: باید زندگی خود را براساس دستورات قرآن و اهل بیت (ع) تنظیم کنیم؛ در شورای قرآن به دنبال این هستیم تا راهبردهایی که پیامبر گرامی اسلام (ص) از طریق قرآن و معارف اهل بیت (ع) به ما رساندند، در زندگی اجرا کنیم.
رستنده ایجاد هماهنگی و انسجام بین فعالان قرآنی را از دیگر برنامه‌های شورای قرآنی برشمرد و تصریح کرد: هدف اصلی شناسایی و سازمان‌دهی ظرفیت‌های قرآنی و توسعه فرهنگ قرآنی است؛ ایمان قرآنی، گفتار قرآنی و رفتار قرآنی سه ضلع توسعه این فرهنگ است.
عضو هیئت‌مدیره مجمع اساتید، قاریان و حافظان قرآن استان همدان ادامه داد: تشکل‌های قرآنی در استان همدان رو به رشد و افزایش است؛ هرچه تشکل قرآنی داشته باشیم، نباید کوتاه بیاییم و هرکس با هر ذوق و سلیقه‌ای وارد بحث قرآنی بشود.
وی با تأکید بر اینکه اگر شورای قرآن بخواهد صرفاً دولتی و بخشنامه‌ای عمل کند قطعاً موفق نمی‌شود، خاطرنشان کرد: استفاده از ظرفیت‌های قرآنی مردمی و تکیه شورای قرآن بر تشکل‌های مردمی و سازمان‌های مردم‌نهاد در حوزه قرآن، هدف شورای قرآنی است.
رستنده با بیان اینکه شورای قرآن به‌هیچ‌وجه قصد دخالت در کار مردم را ندارد، یادآور شد: شورا به دنبال دخالت در طرح‌ها و برنامه‌های قرآنی تشکل‌ها نیست و فقط به دنبال سازمان‌دهی و زمان‌بندی آن‌ها است که مردم شاهد ویترینی از سلیقه‌های مختلف قرآنی در این تشکل‌ها باشند.
مدیرعامل مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت مکتب نور هدایت اظهار کرد: وقتی مؤسسات قرآنی براساس یک اتحاد فکری کار کنند، این می‌تواند امر مبارکی باشد؛ هرچه بتوانیم اتحاد براساس تقوا داشته باشیم، برنامه‌های قرآنی روز به روز نمود بیشتری پیدا خواهند کرد.
وی در ادامه با بیان اینکه اکنون به‌دلیل شرایط کرونایی آموزش‌‌های قرآنی بیشتر به شکل مجازی دنبال می‌شود، گفت: حرکت‌هایی درحال شکل‌گیری است، اما متأسفانه این حرکت‌ها فاقد انسجام بوده و باید انسجامی در آموزش مجازی قرآن داشته باشیم.
رستنده با اشاره به تولید محتوا توسط مؤسسات قرآنی در فضای مجازی، بیان کرد: تولید محتوا صورت می‌گیرد، اما انسجامی وجود ندارد و استانداردی برای این کار تعریف نشده است و هر مؤسسه‌ای خود به‌طور مجزا در این حوزه کار می‌کند.
عضو هیئت‌مدیره مجمع اساتید، قاریان و حافظان قرآن استان همدان افزود: اگر بشود علاوه‌بر پیگیری اهداف شورای قرآن، یک کمیته آموزشی نیز در این شورا تشکیل و فعالیت‌های قرآنی انسجام داده شود، این مهم درصورت تحقق بسیار مبارک خواهد بود.
بیش از 20 سال از تشکیل شورای قرآن در همدان می‌گذرد و با وجود اهداف سه‌گانه تعیین‌شده از ایجاد هماهنگی بین فعالیت‌های قرآنی تا بررسی طرح‌های قابل اجرای حوزه قرآن در سطح استان و توزیع منابع مالی و بودجه با توجه به اظهار نظر عضو هیئت‌مدیره مجمع اساتید، قاریان و حافظان قرآن استان همدان مبنی بر عدم انسجام در تولید محتوا و عدم استاندارد در آموزش‌ها، این مهم قابل تأمل است که با وجود اهداف تعیین‌شده، چرا پس از گذشت این زمان طولانی هیچ کاری به‌منظور ایجاد انسجام در اجرای برنامه‌های مجموعه‌های قرآنی انجام نشده است؟
البته سند راهبردی شورای قرآن هر پنج سال تدوین می‌شود و اکنون نیز در دست تدوین برای پنج سال آینده است، اما مهم عمل کردن به مصوبات شورای قرآن و سند راهبردی بوده که متأسفانه گویا این سند تنها در حد تعیین اهداف بوده و نظارتی بر اجرای آن نیست که باید ناظرانی بر این مهم نظارت داشته باشند و این مهم محقق نخواهد شد، مگر با نظارت ویژه نماینده ولی فقیه در استان به‌عنوان رئیس شورای قرآن استان تا شاهد ترویج و ارتقای فرهنگ قرآنی در استان باشیم؛ چراکه در غیر این صورت با ادامه روند کنونی هیچ‌گونه پیشرفتی در حوزه قرآنی استان نخواهیم داشت.
این مهم نیز قابل تأمل است که همدان به‌عنوان نخستین استان در تشکیل شورای قرآنی، تا هفته گذشته شورای قرآنی شهرستان همدان در آن تشکیل نشده است که این امر بازهم نشان از کم‌توجهی مسئولان مربوطه به این امر دارد و با توجه به سبقه استان همدان در تشکیل نخستین شورای قرآن کشور، باید فعالیت‌های بیشتری در این خصوص اجرا می‌شد و همان‌گونه که به‌عنوان الگو در ایجاد این شورا مورد توجه بود، باید با اجرای برنامه‌های مبتکرانه و به‌روز، بازهم الگودهی مناسبی در کشور داشت که متأسفانه به‌دلیل عدم پرداختن به این مهم، شاید از قافله ترویج فرهنگ قرآنی در کشور عقب هستیم و این امر موجب به انزوا رفتن جامعه قرآنی در استان خواهد شد که مسئولان باید تدبیری در این خصوص بیندیشند.