شهرستان خمین در استان مرکزی، یکی از قطب‌های اصلی تولید لوبیا در کشور ایران است که با وجود چالش‌های اقلیمی و اقتصادی، تلاش‌های علمی در معرفی ارقام جدید لوبیا، این محصول کشاوزی بعنوان میراث دیرینه شهرستان را حفظ کرده است.
در قلب فلات مرکزی ایران، استان مرکزی نه تنها به عنوان نگینی صنعتی، که به عنوان یکی از قطب‌های پیشرو و تأثیرگذار کشاورزی کشور شناخته می‌شود. در این میان، تولید سالانه 200 تن بذر گواهی‌شده لوبیا، حکایت از جایگاهی بی‌بدیل و دانش بنیان در این بخش و تامین نهاده‌های مورد نیاز کشاورزان ایران دارد. این استان با پشتوانه‌ای از علم و تجربه، پلی مطمئن بین پژوهش‌های کشاورزی و مزارع سراسر کشور ایجاد کرده است.
کیفیت و مرغوبیت لوبیای تولیدی این شهرستان، چنان است که نام "لوبیای مرغوب ایران" در بازار کشور، ناخودآگاه ذهن را به سوی دشت‌های خمین متوجه می‌سازد. این ظرفیت بی‌نظیر، نقشی کلیدی و حیاتی در تأمین امنیت غذایی و پایداری در تولید حبوبات کشور ایفا می‌کند.
تولید هفت هزار تن لوبیا
به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان خمین، برداشت لوبیا از سه هزار و 100 هکتار اراضی کشاورزی این شهرستان آغاز شده که پیش‌بینی برداشت بیش از هفت هزار تن انواع لوبیا از مزارع این شهرستان در سال زراعی جاری می‌شود.
احمدرضا جعفری افزود: خمین به عنوان قطب تولید لوبیا در استان مرکزی، هر سال سهم قابل توجهی در تأمین نیاز بازارهای داخلی به این محصول دارد.
مدیر جهاد کشاورزی خمین ادامه داد: وجود ایستگاه تحقیقات لوبیا در این شهرستان و معرفی ارقام جدید و پربازده نقش مهمی در بهبود عملکرد و افزایش بهره‌وری مزارع لوبیا داشته است.
جعفری با بیان اینکه شرایط اقلیمی مناسب و خاک حاصلخیز از عوامل موفقیت کشاورزان خمینی در کشت لوبیا است، گفت: حمایت‌های فنی و آموزشی از کشاورزان و توسعه روش‌های نوین آبیاری نیز در افزایش تولید این محصول مؤثر بوده است.
وی با اشاره به اینکه کشت لوبیا به‌ عنوان یکی از مهمترین محصولات خمین محسوب می‌شود و این شهرستان قطب تولید لوبیای کشور است، ادامه داد: تولید لوبیا زمینه اشتغال 12 هزار نفر را در این شهرستان فراهم کرده است.
مدیرجهاد کشاورزی خمین گفت: 40 واحد بوجاری و بسته‌بندی لوبیا در خمین فعالیت دارند.
معرفی 12 رقم لوبیا در پردیس تحقیقاتی خمین
ایستگاه ملی تحقیقات لوبیای خمین به عنوان تنها مرکز تخصصی تحقیقات این محصول در کشور یکی از مزایای قابل توجه در شهرستان خیمن محسوب می‌شود.
ایستگاه ملـی تحقیقات لوبیای خمین از معتبرترین کانون‌های تحقیقی برای تولید این ماده غذایی است که سال 1373 فعالیت خود را آغاز و تاکنون صدها طرح تحقیقاتی در زمینه محصول لوبیا توسط محققین و کارشناسان در این مرکز اجرا شده است.
گسترش فعالیت‌های ایستگاه تحقیقات لوبیای خمین به میزانی است که به عنوان مرجع خدمات‌رسانی به سایر مراکز تحقیقاتی مهم کشور با هدف اجرای طرح‌های تحقیقاتی و ارائه راهکارهای جدید در زمینه تحقیقات لوبیا فعالیت می‌کند و با توجه به گسترش فعالیت‌های تحقیقاتی و آموزشی، این مجموعه در سال 1395 به پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا تبدیل شد.
محققان و کارشناسان مرتبط با زراعت این محصول از سراسر کشور برای آموزش وتبادل یافته‌های تحقیقاتی در ارتباط مداوم با این ایستگاه هستند.
رئیس مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان هم با بیان اینکه محصول لوبیا به عنوان یکی از برندهای استان در سطح کشور شناخته شده و شهرستان خمین قطب تولید لوبیا در کشور است، گفت: هسته‌های اولیه بذر لوبیا در ایستگاه پردیس تحقیقاتی خمین تولید می‌شود.
غلامرضا گودرزی افزود: تاکنون 12 رقم لوبیا در مرکز تحقیقات معرفی شده و 6 رقم جدید دیگر نیز پس از 12 سال کار تحقیقاتی معرفی و به زودی از آن رونمایی خواهد شد.
وی گفت: ارقام جدید دارای خصوصیت منحصربه‌فرد با شرایط اقلیمی هستند که علاوه بر سازگاری با محیط، زودرس، مقاوم به آفات و بیماری‌ها و کاهش مصرف آب، دارای تیپ ایستاده با بکارگیری مکانیزاسیون هستند.
آغاز تولید نخستین ارقام اصلاح‌شده لوبیا در خمین
عضو هیات علمی پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین گفت: تولید اولین ارقام اصلاح شده لوبیا در دهه 80 در این مرکز آغاز شد و 6 لاین جدید لوبیا در این پردیس پس از 12 سال کار تحقیقاتی، دورگ گیری، خالص سازی، و آزمایش از بین یکه‌زار نوع لوبیا برای نامگذاری معرفی شدند.
حمیدرضا دری افزود: این ارقام جدید لوبیا شامل چهار رقم لوبیا چیتی، یک رقم لوبیا قرمز و یک رقم لوبیا سفید می‌شود.
وی ادامه داد: چهار رقم جدید لوبیا چیتی پس از هفت سال از معرفی ارقام کوشا و غفار که رقم جدید معرفی نشده است، اکنون به ثمر نشسته است.
عضو هیات علمی پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین گفت: این ارقام جدید از نظر تیپ رشد و دوره رسیدگی با ارقام قبلی متمایز هستند و نسبت به آنها برتری دارند.
دری تصریح کرد: ارقام لوبیا چیتی قبلی به ویژه غفار دارای رشد نامحدود و دوره رشد طولانی بودند و کشاورزان تمایل کمتری نسبت به کاشت این نوع از لوبیا چیتی داشتند.
وی اظهار کرد: چهار رقم جدید لوبیا چیتی ( KS21500، KS21565،KS21538،KS21538 KS21492) که برای نامگذاری معرفی شدند دارای ویژگی‌های رشد محدود، ایستاده و زودرس هستند.
عضو هیات علمی پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین با اشاره به تنوع در عملکرد و دوره رسیدگی این چهار قم لوبیا چیتی، افزود: این ارقام می‌توانند نیازهای مناطق مختلف را تامین کنند.
دری اضافه کرد: ارقام جدید لوبیا چیتی از نظر دوره رشد از 92 روز تا 100 روز متنوع هستند در حالی‌که دوره رشد ارقام موجود 105 روز با عملکرد متوسط تا بالا است.
وی توضیح داد: چهار رقم لوبیا چیتی معرفی شده از نظر تنش‌های محیطی مقاوم‌تر هستند و از عملیات زراعی و در مراحل داشت مناسب‌تر هستند و مقاومت آنها نسبت به خشکی و تنش‌ها نسبت به بقیه ارقام موجود بیشتر است.
عضو هیات علمی پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین افزود: از نظر مکانیزاسیون و به ویژه برداشت نیز شرایط بهتری نبست به بقیه ارقام لوبیا دارند.
دری با اشاره به معرفی لاین جدیدی از لوبیا قرمز در پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین، افزود: این لاین که فعلا با عنوان KS31285 خوانده می‌شود، ایستاده، دارای رشد محدود، دانه درشت و عملکرد بالا و زودرس است.
وی یادآور شد: بهترین رقم لوبیا قرمزی که تاکنون معرفی شده یاقوت است اما نوع جدید، بازارپسندتر، مقاوم‌تر نسبت به تنش‌های محیطی و قابل برداشت قبل از سرمای فصل پاییز است.
عضو هیات علمی پردیس تحقیقات و آموزش لوبیا خمین با اشاره به معرفی لاین جدیدی از لوبیا سفید KS41247 برای نامگذاری، گفت: عملکرد بالاتر، دانه درشت بودن، بازار پذیری، مقاوم نسبت به آفات و زودرس بودن از ویژگی‌های این رقم لوبیا سفید است.