همه افراد در سفر با فرهنگ، هنر، گویش، غذاها، آب‌وهوا، نوع پوشش و سایر ویژگی‌های هر منطقه آشنا می‌شوند. ایران زیبای ما دارای انواع مختلف اقیلم و آب‌وهوا بوده و در خود جاذبه‌های بکر بسیاری را جای داده که ازنظر جاذبه‌های طبیعی، بی‌نظیر است.

همدان آثاری همچون محوطه باستانی هگمتانه، کتیبه‌های گنجنامه، غار علیصدر، آبشار گنجنامه، کوهستان الوند، بازار و سراهای قدیمی، آرامگاه بوعلی‌سینا و باباطاهر، امامزادگان و مساجدی با معماری خاص از دوره‌های مختلف تاریخ را در دل خود جای داده است.

این شهر ظرفیت مطلوبی برای معرفی و جذب گردشگر داخلی و خارجی در حوزه‌های مختلف دارد که با توجه به موقعیتش می‌تواند در گردشگری سلامت و گردشگری مذهبی نیز فعالیت داشته باشد؛ همدان در هر فصل زیبایی‌های خاص خود را دارد.

با توجه به اهمیت این موضوع، خبرنگار گروه خبری سپهرغرب با سیدشهاب‌الدین هدایتی، دانشجوی دکترای گردشگری بولونیا ایتالیا گفت‌وگو کرده که در ادامه نتیجه را می‌خوانید:

دانشجوی دکترای گردشگری بولونیا ایتالیا با بیان اینکه گردشگر طبیعی یا طبیعت‌گرد به فردی گفته می‌شود که به مدت بیشتر از 24 ساعت و کمتر از یک‌سال برای گذراندن اوقات فراغت خود در طبیعت و بیرون از شهر خویش وقت می‌گذراند، گفت: این گردشگری با هدف‌ گذران اوقات فراغت در طبیعت است که به آن اکوتوریسم نیز گفته می‌شود.

* تورهای گردشگری باید شرایط لازم برای این امر را داشته باشند

سیدشهاب‌الدین هدایتی با اشاره به اینکه تورهای گردشگری باید شرایط لازم برای این امر را داشته باشند، اظهار کرد: تورهای گردشگری باید دارای لیدر مجرب، باتجربه و محلی باشند که از سوی میراث فرهنگی کارت داشته و بتواند به‌لحاظ بدنی و امدادگری نیز راهنمای خوبی باشد.

وی در ادامه عنوان کرد: درصورتی که تورهای گردشگری از آژانس‌های موجود مجوز و بیمه‌نامه داشته باشند، می‌توان آن‌ها را به‌عنوان تور طبیعت‌گردی مطرح کرد؛ مهم‌ترین موضوع داشتن اطلاعات کافی از توان افراد حاضر در تور است. لیدر باید آگاهی کامل درخصوص توان بدنی افراد برای طی کردن مسیر داشته باشد و خودشان را نیز به درجه سختی پیمایش طبیعت مد نظر، آگاه کند.

هدایتی با اشاره به اینکه لیدرها باید اطلاعات دانشنامه‌‎ای نسبت به نوع طبیعتی که قرار است پیمایش شود و سایر امور داشته باشند، یادآور شد: لیدر باید از حضور جانوران وحشی آگاه بوده و نسبت به این مسائل شناخت داشته باشد؛ همچنین باید یک‌سری مؤلفه‌ها و شرایط که او را به لیدر فرهنگی متمایز کند، داشته باشد.

وی درخصوص لزوم ایجاد زیرساخت‌های لازم در حوزه گردشگری افزود: به نظر من نخستین حوزه‌ای که باید درخصوص ایجاد زیرساخت لازم برای حضور گردشگر تفهیم شود، میراث فرهنگی است.

این متخصص حوزه گردشگری در ادامه خاطرنشان کرد: دومین حوزه لیدرهای طبیعت‌گردی هستند؛ چراکه اغلب تور خود را بدون گرفتن مجوز از هیچ‌گونه آژانسی به‌صورت دوستانه در طبیعت برگزار می‌کنند و درصورت رخ دادن هر اتفاقی نیز هیچ‌کس پاسخگو نیست.

وی با بیان اینکه افراد باید با توجه به اینکه از محیط شهر دور هستند دقت بیشتری در این خصوص داشته باشند، تصریح کرد: توضیحات لازم به اعضای گروه‌های طبیعت‌گرد از شرایط، میزان توان بدنی مورد نیاز در سفر و همچنین مسائل فرهنگی مانند عدم رهاسازی زباله و برخی اطلاعات جغرافیایی، باید داده شود.

هدایتی با تأکید بر اینکه مدیران و مسئولین شهری باید نظارت کافی را برای حفظ طبیعت در محیط‌هایی همچون گنجنامه همدان داشته باشند تا محیط طبیعی تغییر نکند، گفت: نباید فضاهای طبیعی به فضاهایی همچون پارک‌های جنگلی که توسط بشر ساخته شده‌اند، تبدیل شوند؛ چراکه طبیعت به بکر بودنش طبیعت است و درصورت ورود سازه‌های دست‌ساز بشر در آن، دیگر حالت طبیعی خود را نخواهد داشت و به پارک، آبشار مصنوعی و جنگل دست‌ساخته تبدیل خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: اگر در مسیرهای گردشگری طبیعی ساخت‌وسازهایی همچون پارکینگ، ویلا و رستوران وجود داشته باشد، از حالت طبیعی خود خارج خواهند شد و نمی‌توان نام طبیعت بر آن‌ها گذاشت.

هدایتی با اشاره به اینکه همدان یک استان پُرجاذبه است که علاوه‌بر طبیعت بکر عباس‌آباد، کوه الوند را نیز دارا است، گفت: به‌عبارتی می‌‎توان گفت چشم غرب کشور ازنظر گردشگری به استان همدان است.

وی تأکید کرد: همدان به‌لحاظ تاریخی، فرهنگی و جاذبه‌های گردشگری در غرب کشور زبانزد است و همه شاخصه‌های طبیعی را برای طبیعت‌گردی دارد؛ هر گردشگری در هر فصل از سال به همدان سفر کند، به محیط مد نظر خود می‌رسد.

این فعال گردشگری گفت: همدان دارای آبشار، تنگه و کوه است؛ این ظرفیتی که همدان در حوزه گردشگری دارد، نیاز به رسانه‌ای شدن دارد. همچنین دسترسی به آن نسبت به استان‌هایی که پُرجمعیت و کلان‌شهر هستند مثل کرمانشاه، کردستان، قم و تهران، آسان‌تر شده و لازم است شرایط اسکان نیز مساعدتر شود.

وی در ادامه افزود: البته مساعد شدن به آن معنی نیست که دوباره تا پای آبشار گنجنامه سازه اضافه شود! بلکه باید به تعداد رستوران‌ها، اقامتگاه‌ها و بوم‌گردی‌ها در سطح شهر اضافه شود و به‌جای اینکه چنین فضاهایی را در تپه عباس‌آباد متمرکز کنند، می‌توانند از سایر مناطق استان نیز بهره ببرند.

* ظرفیت گردشگری کوهستان الوند نیاز به معرفی دارد

دانشجوی دکترای گردشگری بولونیا ایتالیا ضمن اشاره به لزوم معرفی کوه الوند همدان، اذعان کرد: استان همدان به‌لحاظ طبیعت‌گردی، فوق‌العاده است؛ در آن قله، دشت، دامنه، صخره و فضای سنگنوردی وجود دارد که همگی در یک استان کوچک جای گرفته است.

* برای معرفی ظرفیت‌های گردشگری باید به لیدرهای فرهنگی و گردشگری توجه داشت

وی با بیان اینکه غالب لیدرهایی که در استان همدان هستند فرهنگی بوده و صرفاً روی یک‌سری مؤلفه‌های خاص مثل موزه‌ها و تپه‌های هگمتانه، شیرسنگی و حمام‌های قدیمی سرمایه‌گذاری می‌کنند، گفت: درصورتی که نیاز است علاوه‌بر لیدر فرهنگی، لیدر طبیعت‌گردی نیز وجود داشته باشد. از طرفی نیاز است ظرفیت‌های گردشگری در دیگر استان‌ها نیز تبلیغ شود و حداقل‌ترین کار برای این امر آن است که جاذبه‌های گردشگری همدان در استان‌های هم‌جوار همچون مرکزی، کرمانشاه و لرستان تبلیغ شود.

هدایتی تأکید کرد: باید علاوه‌بر تبلیغات فرهنگی، تبلیغات گردشگری اکوتوریسم هم بشود که بستگی به کارکرد آژانس‌ها و میراث فرهنگی همدان دارد.

وی با عنوان اینکه با توجه به شناختی که در گذشته که از شورای اسلامی شهر و فرمانداری همدان داشته‌ام، می‌دانم آن‌ها هزینه‌ای در این خصوص نمی‌کنند و فقط فعالین بخش خصوصی در این حوزه فعال هستند، گفت: میراث فرهنگی همدان هیچ تعاملی با جاهای دیگر ندارد و به‌خاطر دسترسی به غرب کشور، به‌عبارتی دوسوم بازارهای ایران را از دست می‌دهد و اگر قرار باشد این ظرفیت معرفی و برای آن سرمایه‌گذاری نشود، عملاً بازار خود را نخواهد داشت.

هدایتی عنوان کرد: مثلاً در استان مرکزی (در مجاورت همدان) فردی به‌نام خانم احمدی، لیدر تورهای فرهنگی بودند که بعد مؤسسه همای ابریشم را تأسیس کردند؛ درصورتی که ظرفیت‌های استان مرکزی به مشهوریت استان همدان نیست، متأسفانه جالی چنین افرادی در همدان خالی است.

وی با اشاره به اینکه بیشتر مردم از ظرفیت‌ها و تاریخ استان همدان آگاهی دارند، گفت: یک‌دهم ظرفیت‌های شهر همدان در استان مرکزی وجود ندارد، اما به‌عنوان مثال هیچکس تاریخچه کوه الوند را در تاریخچه قلل نمی‌داند؛ وقتی وارد بازار همدان شوید، سراهای مختلف را خواهید دید که در بازار وکیل شیراز و بازار قیصریه هم کمتر چنین موردهای خاصی وجود دارد.

هدایتی با بیان اینکه همدان دارای پیشینه تاریخی است و وقتی از میدان باباطاهر به سمت قبرستان بروید یک مسیر تاریخی می‌بینید که دارای سناریو است، اظهار کرد: من هم به‌عنوان تورلیدر به آن آشنایی دارم؛ اگر کارناوال‌های گردشگری در این مسیر برگزار و ثبت ناملموس میراث فرهنگی شود، کمک خواهد کرد تا در این خصوص برندسازی اتفاق بیفتد.

وی در پایان سخنان خود ضمن اشاره به اهمیت نظارت بر پاکیزگی شهر و ساخت‌وسازها در همدان، افزود: همدان از ظرفیت بالایی در گردشگری برخوردار است که رسانه‌ها، مسئولین و بخش خصوصی به دنبال معرفی آن‌ها نیستند.

استان همدان یکی از زیباترین استان‌های غرب کشور است که دارای ظرفیت‌های مختلفی در حوزه گردشگری است و آثار نابی را در خود جای داده؛ این ظرفیت‌ها در نوع خود بی‌نظیر است، به‌طوری که استان همدان در هر فصل از سال می‌تواند مقصدی برای گردشگران باشد.

چنین ظرفیتی نیاز به معرفی و حفاظت دارد؛ به‌طوری که درخصوص معرفی باید متولیان این امر همچون اداره میراث فرهنگی، شهرداری، فرمانداری و استانداری همدان برنامه‌ریزی کرده و همدان را آن‌گونه که باید، معرفی کنند. چراکه درحال حاضر یکی از مهم‌ترین موضوعات در حوزه گردشگری همدان، تبلیغ آن در عرصه ملی و بین‌المللی است.

حفاظت از طبیعت بکری که در همدان وجود دارد، دیگر موضوع مهمی است که باید نسبت به آن حساسیت جدی وجود داشته باشد تا بتوان از تغییرش جلوگیری و همچنان فضایی طبیعی و بدون تغییر را حفظ کرد.

سامان‌دهی و نظارت پیوسته مناطق گردشگری و حفاظت از آثار تاریخی یکی از چالش‌های امروز گردشگری همدان است؛ به‌گونه‌ای که کتیبه‌های گنجنامه همدان بدون حفاظ در منطقه گردشگری گنجنامه قرار گرفته‌اند که این موضوع می‌تواند تهدیدی برای این آثار گران‌بهای تاریخی باشد.

بهره‌مندی از ظرفیت گردشگری در استان همدان نیازمند توجه، حمایت و برنامه‌ریزی همه‌جانبه همه دستگاه‌های استانی است تا ضمن حفاظت از این گنجینه‌های خدادادی، بتوان آن‌ها را برای همدان به یک فرصت تبدیل کرد.