مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: سلامت روانی افراد با آسیب‌های اجتماعی، ارتباطی دوطرفه دارند و اگر حال عمومی جامعه بد باشد و ارتباط افراد در جامعه با یکدیگر مناسب نباشد، به‌عنوان یک تنش یا اضطراب اجتماعی، افراد را مستعد آسیب به سلامت روان فردی خواهد کرد.
محمدرضا شالبافان درباره تأثیر مشکلات اجتماعی بر سلامت روان افراد، افزود: در تعریف‌های جدید علمی، سلامت روانی و سلامت اجتماعی از یکدیگر تفکیک نشده و در واقع اصطلاحی با عنوان سلامت روانی اجتماعی مشاهده می‌شود زیرا تاثیر این دو بر یکدیگر و برهم کنش این موارد، همپوشانی دارند و در بسیاری از موارد، جنبه‌های مختلف سبب شناسی موضوعات، هم مسائل روانی و هم مسائل اجتماعی را شامل می‌شود همچنین می‌تواند باعث تغییرات زیستی در بدن شده و آسیب‌های جسمانی نیز به افراد وارد کنند.
وی ادامه داد: در مطالعات مختلف جهانی نشان داده شده که مسائلی مانند فقر، احساس ناامیدی نسبت به آینده، احساس نبود امنیت، ارتباط نامناسب بین انسان‌ها نیز می‌تواند منجر به مشکلات سلامت روان شده و هم می‌تواند ناشی از سلامت روان باشد. در نتیجه نمی‌توان این دو مورد را از یکدیگر تفکیک کرد.
*آسیب به سلامت روان افراد و شکل‌گیری آسیب‌های اجتماعی
این مسئول اظهار کرد: اگر سلامت روان افراد در سطح جامعه با شیوع بیشتری آسیب ببیند، می‌تواند منجر به آسیب اجتماعی شود؛ به‌طور مثال اگر شیوع اضطراب و افسردگی در جامعه‌ای بیشتر شود، منجر به تحریک‌پذیری بیشتر افراد و نبود شکل‌گیری روابط خواهد شد. در نتیجه وضعیت جامعه و عملکرد آن تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
شالبافان ادامه داد: آسیب‌های اجتماعی باید به‌سرعت شناسایی شده و مداخلات مرتبط درباره آن انجام شود. درباره اختلال اضطراب پس از سانحه نیز بر اساس مطالعات، اگر در هفته‌های پس از سانحه یا بحران، درمان شوند، فرد به سمت آسیب سلامت روان نخواهد رفت.
*توجه معاونت بهداشت به مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر بر سلامت
وی گفت: با توجه به اهمیت نقش مؤلفه‌های اجتماعی مؤثر بر سلامت، معاونت بهداشت وزارت بهداشت نیز به‌دنبال شناسایی و مدیریت ارتقای این مؤلفه‌هاست؛ البته بخش مهمی از این مؤلفه‌ها در حوزه سلامت روان تعریف می‌شود که برنامه‌ریزی لازم در این زمینه انجام شده؛ این مولفه‌ها در برخی از بیماری‌های غیرواگیر نیز مؤثر هستند.
*تأثیر اضطراب اجتماعی بر عملکرد افراد
مدیرکل دفتر سلامت روانی، اجتماعی و اعتیاد وزارت بهداشت اظهار کرد: وقتی در جامعه‌ای، مشکلاتی مانند اضطراب و افسردگی اوج می‌گیرد، علائم آن می‌تواند بر عملکرد افراد در اجتماع تأثیر بگذارد و در واقع ارتباطات و عملکرد اجتماعی در افراد افسرده یا مضطرب تحت تأثیر قرار می‌گیرد. از طرفی وقتی فردی بیکار می‌شود، دچار مشکلات جدی اجتماعی خواهد شد که یک عامل تنش‌زا برای او خواهد بود و در نتیجه امکان ابتلا به بیماری‌های سلامت روان را افزایش می‌دهد.
شالبافان افزود: در بسیاری از کشورها، مراکز سلامت روانی اجتماعی جامعه‌نگر در متن جامعه، محله‌ها و شهرهایی که مشکلات اجتماعی دارند، شکل گرفته و گروهی شامل روان‌پزشک، روان‌شناس و مددکار اجتماعی به‌صورت تخصصی به این موارد می‌پردازند.
وی گفت: وقتی فرد درمان شده و به جامعه برمی‌گردد، اگر مسائل اجتماعی او مدیریت نشود یا شرایط پر استرسی داشته یا بیکار باشد و حمایتی نگیرد، احتمال بازگشت به بیماری وجود دارد و تلاش‌هایی که برای درمان او شده، تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
*فعالیت 100 مرکز سراج در کشور
وی ادامه داد: این موضوع همان الگویی است که در مراکز سراج به کار گرفته شده است؛ در کشور ما اکنون 100 مرکز سراج مشغول فعالیت هستند و امیدواریم در سال‌های آینده بتوانیم مراکز سراج را گسترش داده و پوشش بیشتری داشته باشیم. در این مراکز، مسائل مختلف سلامت روان مانند خودکشی و تعارضات زوجین و آسیب‌های اجتماعی که می‌تواند کودکان را تحت تأثیر قرار دهد نیز مورد توجه است.
مراکز سلامت روان جامعه‌نگر یا سراج با هدف گسترش خدمات بهداشت روان در سطح جامعه فعالیت می‌کنند. نخستین مرکز سلامت روان جامعه‌نگر یا سراج با هدف گسترش خدمات بهداشت روان در سطح جامعه از پاییز 1389 به‌صورت آزمایشی آغاز به‌کار کرد. این مرکز در راستای اجرای طرح مراکز سلامت روان جامعه‌نگر در توسعه سلامت روان شهری، در بخش خصوصی راه‌اندازی شده بود، اما اکنون طرح سراج به‌صورت کشوری در حال اجراست.