در پی بررسی وضعیت آبیاری فضای سبز همدان مشخص شد؛
آبیاری با تانکر و فضای سبزی که آب نمیخورد!
سیستم زیرسطحی، متناسب فضای سبز شهری همدان
در گفتوگو با رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان و نیز یک دانشآموخته اگرواکولوژیست مشخص شد که آبیاری فضای سبز با تانکر روش غیر منطقی است که با این شیوه نتیجه مطلوب حاصل نمیشود و از طرفی با انجام آن شاهد از بین رفتن سرمایه و منابع شهر هستیم.
در دنیای امروز با توجه به توسعه سریع شهرنشینی، گسترش فضای شهری و نیاز روزافزون به حفظ محیط زیست و بهبود کیفیت زندگی شهری، اهمیت مدیریت منابع آب بیشازپیش احساس میشود؛ از طرفی یکی از چالشهایی که شهرهای مدرن با آن مواجه هستند، تأمین آب مورد نیاز جهت آبیاری فضای سبز شهری است که شهری مثل همدان نیز از این قاعده مستثنا نیست.
فضای سبز نهتنها جذابیت بصری برای شهروندان ایجاد میکند، بلکه نقش مؤثری در تعدیل دما، تصفیه هوا، کاهش آلودگی صوتی و ارتقای سلامت روان مردم دارد؛ اما مدیریت و بهرهبرداری مؤثر از این فضاها، منوط به داشتن سیستمهای آبیاری کارآمد و بهروز است.
در این راستا لزوم مکانیزه کردن سیستمهای آبیاری فضای سبز شهری بهعنوان یک ضرورت اجتنابناپذیر، احساس میشود؛ اما متأسفانه امروزه در اغلب فضاهای سبز شهری همدان، آبیاری به روش سنتی (جز معدود مواردی) درحال اجرا است، درحالی که همواره یکی از شعارهای مدیریت شهری، بهبود مکانیزاسیون آبیاری فضای سبز شهری طی سالهای اخیر بوده! بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع، بر آن شدیم تا دراینباره گفتوگویی را با علیاکبر نظری، رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان و نیز پویان امامی، دانشآموخته دکترای مدیریت کشاورزی و درعینحال کارشناس ارشد اگرواکولوژیست ترتیب دهیم که در ادامه میخوانید:
رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به اینکه بهطور کلی در دو سال گذشته با شهرداری طرح مکانیزه کردن آبیاری را مطرح کردهایم و بخشی از هزینه آن نیز تأمین شده است، گفت: همزمان درحال ادامه انجام طرح جمعآوری آبهای سطحی از سالهای گذشته هستیم، خصوصاً در برخی پارکها.
علیاکبر نظری افزود: متأسفانه سیستم آبیاری که باید سال گذشته با هزینه 70 میلیارد تومانی راهاندازی میشد، بهدلیل عدم اراده لازم در شهرداری، معطل مانده است.
وی در پاسخ به این سؤال که چه مشکلی در زمینه بودجه وجود دارد که باعث کُندی این روند شده است؟ اظهار کرد: مشکل اصلی در خود بودجهریزی است، زیرا بودجههای مربوطه در بسیاری از مواقع تغییر میکند و این مهم باعث ایجاد مشکلاتی شده است؛ برای مثال در بحث ایجاد زیرساختهای مکانیزه کردن آبیاری فضای سبز شهری در منطقه دو بخش اعظمی از کار انجام شده، اما هنوز سیستم آبیاری بهطور کامل وصل نشده و نیازمند تکمیل اقدامات هستیم.
این مقام مسئول ادامه داد: بهعنوان مثال ما بارها به مشکلات ترافیکی که تانکرهای آبیاری ایجاد میکنند، اعتراض کردهایم، اما بازهم کاری از پیش نبردهایم و این درحالی است که هزینه تمامشده هر ماشین آبیاری برای شهرداری تقریباً 90 میلیون تومان درمیآید و باید در این زمینه اقدامات مؤثری انجام شود.
نظری در واکنش به این سؤال که آیا درحال حاضر مکانیزاسیون در مناطق دیگر شهری هم قابل مشاهده است یا تنها محدود به پارکها است؟ اذعان کرد: درحال حاضر بیشتر اقدامات در تأسیسات پارکها و خیابانها، مانند بلوارهایی همچون بعثت، شهیدمدنی، بخشی از سعیدیه، پردیس و غیره انجام شده؛ اما اتصال کامل آنها به منابع آب هنوز محقق نشده است.
وی ادامه داد: درحال حاضر نمیتوانم دقیقاً بگویم چند هکتار فضای سبز شهری در همدان وجود دارد، اما مهم است که بدانیم برای هر فرد در شهر باید حداقل 12 متر مربع فضای سبز فراهم کنیم که متأسفانه تاکنون این مهم محقق نشده است.
رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان با تأکید بر اینکه بودجه درنظر گرفتهشده برای تمامی چهار منطقه شهر است، اظهار کرد: کلیه فضاهای سبز، اعم از پارکها و خیابانها باید زیر پوشش مکانیزاسیون قرار گیرند، اما همانطور که گفته شد، متأسفانه مشکلات اجرایی در زمینه دستیابی به این اهداف وجود دارد.
در ادامه یک دانشآموخته کارشناس ارشد اگرواکولوژیست نیز در ارتباط با لزوم ورود فناوری به عرصه آبیاری فضای سبز اظهار کرد: اولاً باید گفت یکی از مباحث مهم در حوزه شهرداری و منظر شهری، بحث فضای سبز و نحوه آبیاری آن بوده و از طرفی استفاده از فناوریهای روز و فناوریهای نوین در بهرهوری بیشتر از منابع آب، ضرورت امروزی است.
پویان امامی با بیان اینکه متأسفانه هنوز در برخی شهرها شاهد آن هستیم که روشهای سنتی و قدیمی آبیاری همچنان رایج است که این رویه نیازمند تغییر و بهکارگیری فناوریهای مدرن است، تشریح کرد: البته در بهکارگیری این فناوریها، میبایست در گام نخست مشخص کرد که مشکل اصلی چیست.
امامی با تأکید بر اینکه از نگاه کارشناسان و متخصصان یکی از مسائل مهم این است که در کشور ما معمولاً برای تمامی مناطق یک نسخه واحد پیچیده میشود، ابراز کرد: درحالی که باید هر منطقه، ویژگیهای خاص خودش را داشته باشد؛ بهعبارتی بحث اکولوژیکی بسیار مهم است.
این دانشآموخته دکترای مدیریت کشاورزی با تأکید بر اینکه در انتخاب نوع فناوری باید به میزان بارش، اقلیم، خاک و پوشش گیاهی منطقه توجه کرد، افزود: درواقع براساس این مؤلفهها است که سیستم آبیاری مناسب را میتوان طراحی کرد؛ زیرا همانطور که پیشتر عنوان شد، هر منطقه نیازهای خاص خودش را دارد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر، نباید تصور کنیم که برای همهجا آبیاری تحت فشار مناسب است و یا در مناطقی که خاکشان شور بوده، آبیاری زیرزمینی ممکن است نتیجه معکوس بدهد و نمکهای موجود در خاک را بیشتر بپراکند که ریشه گیاهان را دچار مشکل میکند.
این کارشناس فضای سبز شهری با تأکید بر اینکه شناخت منطقه و مطالعه دقیق اقلیم و خاک در انتخاب فناوری از اهمیت زیادی برخوردار است، اظهار کرد: برای مثال در بحث پوشش گیاهی میبایست گونهای مناسب با شرایط و متناسب با اقلیم انتخاب کرد که تغییرات اکولوژیکی ندهد؛ برای مثال اگر در منطقهای شوری زیاد است، نباید گیاهی که مقاوم نیست را پیوسته استفاده کنیم، چون درنهایت میبینیم گیاه توان مقاومت نداشته و باید گیاه جدیدی را جایگزین کنیم.
امامی ادامه داد: نکته بعدی اینکه همدان یک شهر بادخیز با آفتاب تند است؛ بنابراین نباید از سیستم آبیاری بارانی برای آن استفاده کرد، چراکه در این فرایند آب روی برگ گیاه حالت ذرهبین پیدا کرده و درنهایت منجر به سوختن و دفرمه شدن آن میشود؛ پس میبایست از روشهای زیرسطحی برای آبیاری فضای سبز شهر همدان استفاده کرد.
وی با بیان اینکه درحال حاضر چون سطح بارشها کاهش یافته و شرایط خشکسالی بر اغلب مناطق ازجمله همدان حاکم شده متأسفانه بسیاری از فضاهای سبز با تانکر آبیاری میشوند و بخش زیادی از آب هدر میرود، تشریح کرد: یکی از مشکلات اصلی این است که مردم بیشتر شهرها در حیاطهای منازل خود چاههای آب دارند که بسیاری بدون کنترل و نظارت از آن برداشت میکنند؛ حتی در مورد ساختوسازهای جدید شنیدهام که در برخی موارد مجوز ساخت ساختمان صادر میشود، اما آب شرب ندارد و میگویند بروید چاه بزنید و کار کنید! حل آنکه این رویه مشکلات زیادی را برای شهر بهوجود میآورد؛ چون برداشت بیرویه، منابع آب زیرزمینی را کاهش میدهد و تعادل اکولوژیکی را برهم میزند.
این کارشناس کشاورزی با بیان اینکه باید توجه داشت که همدان شهری است که زمستانهای سرد دارد اما برای مثال تهران یا اصفهان چنین شرایطی ندارند پس نباید انتظار داشت که همیشه سبز باقی بماند، اظهار کرد: در همدان باید گیاهانی که خزانپذیر هستند و در زمستان زودتر برگریزی میکنند را جایگزین کنیم تا امکان نگهداری آب را برای تابستان داشته باشند و یا اینکه اگر به دنبال سبزی همیشگی هستیم، از سوزنیبرگها استفاده کنیم. این روش هم در مصرف آب صرفهجویی میکند و هم طی تابستان در تنش آبی جواب میدهد. برای مثال در مناطقی مثل عباسآباد یا دیگر مناطق جنوبیتر شهر، با تانکر و مصارف کوتاهمدت، میتوان بسته به ویژگیهای خاک و اقلیم، فضای سبز را مدیریت کرد.
وی در پاسخ به این سؤال که چه نکتهای را در حوزه فناوری و استانداردهای مدیریت فضای سبز باید رعایت کنیم؟ اذعان کرد: نخست باید منطقهای را که قرار است در آن فضای سبز داشته باشیم، بهدقت بشناسیم؛ یعنی اقلیم، خاک، آب و پوشش گیاهی آن منطقه را بهخوبی بررسی کنیم.
امامی با بیان اینکه طرحهای توسعه فضای سبز باید بهگونهای باشند که تغییرات اکولوژیکی منطقه را کاهش دهند و از اشتباهات بزرگ مانند شوریزایی یا خشکیپذیری بیمورد جلوگیری کنند، تشریح کرد: در رابطه با اینکه چه راهکارهایی برای بهبود وضعیت فعلی وجود دارد، باید بگویم مهمترین راهکار، بهرهگیری از فناوریهای نوین هوشمند نظیر سیستمهای آیسیتی، سنسورها و کنترل دقیق میزان آبیاری براساس نیاز واقعی گیاه است.
وی با تأکید بر اینکه باید سیستمهای هوشمند، منطقهای و منطبق با اقتضائات اقلیمی را پیاده کنیم، خاطرنشان کرد: نکته حائز اهمیت دیگر این است که در درازمدت، برنامهریزی مناسب برای جایگزینی گیاهان مقاوم و متناسب با شرایط داشته باشیم و با همکاری شهرداریها، مسئولان مدیریت منابع آبی، فضای سبز و محیط زیست، همواره درحال بهروزرسانی و اصلاح سیستمهای آبیاری و فضای سبز باشیم.
امامی در پاسخ به این سؤال که آیا استفاده از تانکر آب در شرایط فعلی منطقی است؟ تشریح کرد: اصلاً منطقی نیست، اولاً در این روند رفتار کارگر شما میتواند تأثیر زیادی داشته باشد؛ برای مثال کارگر ممکن است که موبایلش زنگ بخورد و پنج برابر معمول آب برای بخشی مصرف کند، این یعنی آب کافی در اختیار بخشهای دیگر فضای سبز قرار نمیگیرد و یا اینکه فقط کمی آب در باغچه میریزد و مابقی را روی آسفالت خیابان خالی میکند.
وی ادامه داد: در این صورت شما نمیتوانید تشخیص دهید که کجا چه میزان آب خورده است؛ پس هر چه میزان کار کارگر را زیاد کنیم، خطاهای بیشتری هم مرتکب میشود.
این کارشناس فضای سبز با بیان اینکه همچنین این روند معمول و منظم نیست یعنی براساس برنامه و زمانبندی مشخص انجام نمیشود، اظهار کرد: نکته بعدی اینکه هزینههای آبی که تأمین میکنید، بسیار زیاد میشود. حال آنکه استفاده از هر روش باید توجیهپذیر باشد؛ وقتی با تانکر آب میدهید، هزینهها افزایش مییابد.
وی با بیان اینکه متأسفانه در اغلب شهرها در پی استفاده از آب سالم یک بخش عظیم از منابع یعنی فاضلابها را نادیده میگیریم درحالی که باید از آنها بهرهبرداری کنیم، تشریح کرد: برای مثال درحال حاضر شهر اصفهان سالها است که دیگر آب کافی برای فضای سبز ندارد و اکثر مناطق آن از آب تصفیه فاضلاب استفاده میکنند.
امامی با بیان اینکه ما باید این نکته را بپذیریم که کشورمان در اقلیم گرم و خشک قرار گرفته و درحال حرکت به سمت کویری شدن هستیم، ابراز کرد: کل ایران وضعیت مشابهی دارد، بنابراین باید در درجه نخست، روی بازچرخانی آبها کار کنیم؛ برای مثال در یک فرایند درست، نسبت به تصفیه آب و جداسازی عناصر شیمیایی و عناصر سنگین از آن، اقدام کنیم.
وی ادامه داد: اهمیت این موضوع به آن جهت است که این عناصر سنگین هم بهدلیل آسیب زدن به فضای سبز و هم به علت آلوده کردن زمینها و نهایتاً ورود به چاهها، خطرناک هستند.
امامی با تأکید بر اینکه نکته دیگر حائز اهمیت در این بخش هوشمندسازی شبکه آبیاری فضای سبز شهری است، تشریح کرد: سیستم هوشمند باید بهصورت دینامیک و براساس نیازهای خاک عمل کند، برای مثال بعضی خاکها توان نگهداری آب را تا 10 روز دارند و بعضی دیگر فقط دو روز؛ بنابراین در این فرایند با استفاده از رطوبتسنجها و سایر سنسورها، میتوان این سیستم را بهصورت خودکار فعال کرد.
وی ادامه داد: برای مثال با وصل کردن شیر برقی، وقتی میزان هدایت الکتریکی و رطوبت خاک پایین آمد، شیر باز شده و آبیاری صورت میگیرد و یا اینکه زمانی که بارندگی مناسبی رخ داد و زمین خیس شد، دیگر نیاز به آبیاری نیست.
این کارشناس فضای سبز با تأکید بر اینکه سیستم مذکور در مناطق جدیدی از اصفهان به مدد شرکت توانیر و نیز باغات اطراف درحال اجرا است، تصریح کرد: با توجه به کمبود آب و شرایط خاص، حدود 20 تا 25 درصد از باغات شهر اصفهان وارد چرخه هوشمندسازی شده است.
معالوصف؛ چنانکه گفته شد، سیستمهای مکانیزه قابلیت برنامهریزی دقیق و کنترل آسان میزان و زمان آبیاری، کاهش هدررفت آب، صرفهجویی در مصرف منابع آب و کاهش هزینههای اجرایی را فراهم میآورند. این سیستمها با بهرهگیری از فناوریهای نوین، میتوانند ضمن بهرهمندی از سنسورهای رطوبت خاک، آبسنجها، سیستمهای هوشمند و کنترل لحظهای، نیازهای آبی گیاهان را بهصورت بهینه تأمین کرده و از بروز آبیاریهای بیمورد و نادرست جلوگیری کنند.
علاوهبر این، مکانیزه کردن سیستمهای آبیاری، نقش مهمی در مدیریت زمان و نیروی انسانی دارد؛ به طوری که کاهش وابستگی به نیروی انسانی و افزایش سرعت و دقت عملیات آبیاری، سبب صرفهجویی در زمان و کاهش خطاهای انسانی میشود. این امر بهویژه در شهرهای بزرگ و مناطقی با محدودیت منابع آب همچون همدان، اهمیت فراوانی یافته است؛ چراکه با سیستمهای خودکار و هوشمند، میتوان بهصورت بهینه از منابع آب برداشت و از تلف شدن غیر ضروری آب جلوگیری کرد.
از طرفی با توجه به رشد جمعیت و افزایش نیازهای زیستمحیطی، اصلاح و بهینهسازی سیستمهای آبیاری فضای سبز شهری نهتنها ازلحاظ صرفهجویی اقتصادی، بلکه از منظر حفظ منابع طبیعی و همراهی با سیاستهای توسعه پایدار، امری ضروری است؛ بنابراین، توسعه و اجرای پروژههای مکانیزه کردن سیستمهای آبیاری فضای سبز، یک گام مؤثر در جهت تحقق شهرهای هوشمند، سالم و سبز است که میتواند نقش مؤثری در ارتقای کیفیت زندگی شهری و حفظ محیط زیست ایفا کند.
در دنیای امروز با توجه به توسعه سریع شهرنشینی، گسترش فضای شهری و نیاز روزافزون به حفظ محیط زیست و بهبود کیفیت زندگی شهری، اهمیت مدیریت منابع آب بیشازپیش احساس میشود؛ از طرفی یکی از چالشهایی که شهرهای مدرن با آن مواجه هستند، تأمین آب مورد نیاز جهت آبیاری فضای سبز شهری است که شهری مثل همدان نیز از این قاعده مستثنا نیست.
فضای سبز نهتنها جذابیت بصری برای شهروندان ایجاد میکند، بلکه نقش مؤثری در تعدیل دما، تصفیه هوا، کاهش آلودگی صوتی و ارتقای سلامت روان مردم دارد؛ اما مدیریت و بهرهبرداری مؤثر از این فضاها، منوط به داشتن سیستمهای آبیاری کارآمد و بهروز است.
در این راستا لزوم مکانیزه کردن سیستمهای آبیاری فضای سبز شهری بهعنوان یک ضرورت اجتنابناپذیر، احساس میشود؛ اما متأسفانه امروزه در اغلب فضاهای سبز شهری همدان، آبیاری به روش سنتی (جز معدود مواردی) درحال اجرا است، درحالی که همواره یکی از شعارهای مدیریت شهری، بهبود مکانیزاسیون آبیاری فضای سبز شهری طی سالهای اخیر بوده! بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع، بر آن شدیم تا دراینباره گفتوگویی را با علیاکبر نظری، رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان و نیز پویان امامی، دانشآموخته دکترای مدیریت کشاورزی و درعینحال کارشناس ارشد اگرواکولوژیست ترتیب دهیم که در ادامه میخوانید:
رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به اینکه بهطور کلی در دو سال گذشته با شهرداری طرح مکانیزه کردن آبیاری را مطرح کردهایم و بخشی از هزینه آن نیز تأمین شده است، گفت: همزمان درحال ادامه انجام طرح جمعآوری آبهای سطحی از سالهای گذشته هستیم، خصوصاً در برخی پارکها.
علیاکبر نظری افزود: متأسفانه سیستم آبیاری که باید سال گذشته با هزینه 70 میلیارد تومانی راهاندازی میشد، بهدلیل عدم اراده لازم در شهرداری، معطل مانده است.
وی در پاسخ به این سؤال که چه مشکلی در زمینه بودجه وجود دارد که باعث کُندی این روند شده است؟ اظهار کرد: مشکل اصلی در خود بودجهریزی است، زیرا بودجههای مربوطه در بسیاری از مواقع تغییر میکند و این مهم باعث ایجاد مشکلاتی شده است؛ برای مثال در بحث ایجاد زیرساختهای مکانیزه کردن آبیاری فضای سبز شهری در منطقه دو بخش اعظمی از کار انجام شده، اما هنوز سیستم آبیاری بهطور کامل وصل نشده و نیازمند تکمیل اقدامات هستیم.
این مقام مسئول ادامه داد: بهعنوان مثال ما بارها به مشکلات ترافیکی که تانکرهای آبیاری ایجاد میکنند، اعتراض کردهایم، اما بازهم کاری از پیش نبردهایم و این درحالی است که هزینه تمامشده هر ماشین آبیاری برای شهرداری تقریباً 90 میلیون تومان درمیآید و باید در این زمینه اقدامات مؤثری انجام شود.
نظری در واکنش به این سؤال که آیا درحال حاضر مکانیزاسیون در مناطق دیگر شهری هم قابل مشاهده است یا تنها محدود به پارکها است؟ اذعان کرد: درحال حاضر بیشتر اقدامات در تأسیسات پارکها و خیابانها، مانند بلوارهایی همچون بعثت، شهیدمدنی، بخشی از سعیدیه، پردیس و غیره انجام شده؛ اما اتصال کامل آنها به منابع آب هنوز محقق نشده است.
وی ادامه داد: درحال حاضر نمیتوانم دقیقاً بگویم چند هکتار فضای سبز شهری در همدان وجود دارد، اما مهم است که بدانیم برای هر فرد در شهر باید حداقل 12 متر مربع فضای سبز فراهم کنیم که متأسفانه تاکنون این مهم محقق نشده است.
رئیس کمیسیون خدمات شهری شورای اسلامی شهر همدان با تأکید بر اینکه بودجه درنظر گرفتهشده برای تمامی چهار منطقه شهر است، اظهار کرد: کلیه فضاهای سبز، اعم از پارکها و خیابانها باید زیر پوشش مکانیزاسیون قرار گیرند، اما همانطور که گفته شد، متأسفانه مشکلات اجرایی در زمینه دستیابی به این اهداف وجود دارد.
در ادامه یک دانشآموخته کارشناس ارشد اگرواکولوژیست نیز در ارتباط با لزوم ورود فناوری به عرصه آبیاری فضای سبز اظهار کرد: اولاً باید گفت یکی از مباحث مهم در حوزه شهرداری و منظر شهری، بحث فضای سبز و نحوه آبیاری آن بوده و از طرفی استفاده از فناوریهای روز و فناوریهای نوین در بهرهوری بیشتر از منابع آب، ضرورت امروزی است.
پویان امامی با بیان اینکه متأسفانه هنوز در برخی شهرها شاهد آن هستیم که روشهای سنتی و قدیمی آبیاری همچنان رایج است که این رویه نیازمند تغییر و بهکارگیری فناوریهای مدرن است، تشریح کرد: البته در بهکارگیری این فناوریها، میبایست در گام نخست مشخص کرد که مشکل اصلی چیست.
امامی با تأکید بر اینکه از نگاه کارشناسان و متخصصان یکی از مسائل مهم این است که در کشور ما معمولاً برای تمامی مناطق یک نسخه واحد پیچیده میشود، ابراز کرد: درحالی که باید هر منطقه، ویژگیهای خاص خودش را داشته باشد؛ بهعبارتی بحث اکولوژیکی بسیار مهم است.
این دانشآموخته دکترای مدیریت کشاورزی با تأکید بر اینکه در انتخاب نوع فناوری باید به میزان بارش، اقلیم، خاک و پوشش گیاهی منطقه توجه کرد، افزود: درواقع براساس این مؤلفهها است که سیستم آبیاری مناسب را میتوان طراحی کرد؛ زیرا همانطور که پیشتر عنوان شد، هر منطقه نیازهای خاص خودش را دارد.
وی ادامه داد: از طرف دیگر، نباید تصور کنیم که برای همهجا آبیاری تحت فشار مناسب است و یا در مناطقی که خاکشان شور بوده، آبیاری زیرزمینی ممکن است نتیجه معکوس بدهد و نمکهای موجود در خاک را بیشتر بپراکند که ریشه گیاهان را دچار مشکل میکند.
این کارشناس فضای سبز شهری با تأکید بر اینکه شناخت منطقه و مطالعه دقیق اقلیم و خاک در انتخاب فناوری از اهمیت زیادی برخوردار است، اظهار کرد: برای مثال در بحث پوشش گیاهی میبایست گونهای مناسب با شرایط و متناسب با اقلیم انتخاب کرد که تغییرات اکولوژیکی ندهد؛ برای مثال اگر در منطقهای شوری زیاد است، نباید گیاهی که مقاوم نیست را پیوسته استفاده کنیم، چون درنهایت میبینیم گیاه توان مقاومت نداشته و باید گیاه جدیدی را جایگزین کنیم.
امامی ادامه داد: نکته بعدی اینکه همدان یک شهر بادخیز با آفتاب تند است؛ بنابراین نباید از سیستم آبیاری بارانی برای آن استفاده کرد، چراکه در این فرایند آب روی برگ گیاه حالت ذرهبین پیدا کرده و درنهایت منجر به سوختن و دفرمه شدن آن میشود؛ پس میبایست از روشهای زیرسطحی برای آبیاری فضای سبز شهر همدان استفاده کرد.
وی با بیان اینکه درحال حاضر چون سطح بارشها کاهش یافته و شرایط خشکسالی بر اغلب مناطق ازجمله همدان حاکم شده متأسفانه بسیاری از فضاهای سبز با تانکر آبیاری میشوند و بخش زیادی از آب هدر میرود، تشریح کرد: یکی از مشکلات اصلی این است که مردم بیشتر شهرها در حیاطهای منازل خود چاههای آب دارند که بسیاری بدون کنترل و نظارت از آن برداشت میکنند؛ حتی در مورد ساختوسازهای جدید شنیدهام که در برخی موارد مجوز ساخت ساختمان صادر میشود، اما آب شرب ندارد و میگویند بروید چاه بزنید و کار کنید! حل آنکه این رویه مشکلات زیادی را برای شهر بهوجود میآورد؛ چون برداشت بیرویه، منابع آب زیرزمینی را کاهش میدهد و تعادل اکولوژیکی را برهم میزند.
این کارشناس کشاورزی با بیان اینکه باید توجه داشت که همدان شهری است که زمستانهای سرد دارد اما برای مثال تهران یا اصفهان چنین شرایطی ندارند پس نباید انتظار داشت که همیشه سبز باقی بماند، اظهار کرد: در همدان باید گیاهانی که خزانپذیر هستند و در زمستان زودتر برگریزی میکنند را جایگزین کنیم تا امکان نگهداری آب را برای تابستان داشته باشند و یا اینکه اگر به دنبال سبزی همیشگی هستیم، از سوزنیبرگها استفاده کنیم. این روش هم در مصرف آب صرفهجویی میکند و هم طی تابستان در تنش آبی جواب میدهد. برای مثال در مناطقی مثل عباسآباد یا دیگر مناطق جنوبیتر شهر، با تانکر و مصارف کوتاهمدت، میتوان بسته به ویژگیهای خاک و اقلیم، فضای سبز را مدیریت کرد.
وی در پاسخ به این سؤال که چه نکتهای را در حوزه فناوری و استانداردهای مدیریت فضای سبز باید رعایت کنیم؟ اذعان کرد: نخست باید منطقهای را که قرار است در آن فضای سبز داشته باشیم، بهدقت بشناسیم؛ یعنی اقلیم، خاک، آب و پوشش گیاهی آن منطقه را بهخوبی بررسی کنیم.
امامی با بیان اینکه طرحهای توسعه فضای سبز باید بهگونهای باشند که تغییرات اکولوژیکی منطقه را کاهش دهند و از اشتباهات بزرگ مانند شوریزایی یا خشکیپذیری بیمورد جلوگیری کنند، تشریح کرد: در رابطه با اینکه چه راهکارهایی برای بهبود وضعیت فعلی وجود دارد، باید بگویم مهمترین راهکار، بهرهگیری از فناوریهای نوین هوشمند نظیر سیستمهای آیسیتی، سنسورها و کنترل دقیق میزان آبیاری براساس نیاز واقعی گیاه است.
وی با تأکید بر اینکه باید سیستمهای هوشمند، منطقهای و منطبق با اقتضائات اقلیمی را پیاده کنیم، خاطرنشان کرد: نکته حائز اهمیت دیگر این است که در درازمدت، برنامهریزی مناسب برای جایگزینی گیاهان مقاوم و متناسب با شرایط داشته باشیم و با همکاری شهرداریها، مسئولان مدیریت منابع آبی، فضای سبز و محیط زیست، همواره درحال بهروزرسانی و اصلاح سیستمهای آبیاری و فضای سبز باشیم.
امامی در پاسخ به این سؤال که آیا استفاده از تانکر آب در شرایط فعلی منطقی است؟ تشریح کرد: اصلاً منطقی نیست، اولاً در این روند رفتار کارگر شما میتواند تأثیر زیادی داشته باشد؛ برای مثال کارگر ممکن است که موبایلش زنگ بخورد و پنج برابر معمول آب برای بخشی مصرف کند، این یعنی آب کافی در اختیار بخشهای دیگر فضای سبز قرار نمیگیرد و یا اینکه فقط کمی آب در باغچه میریزد و مابقی را روی آسفالت خیابان خالی میکند.
وی ادامه داد: در این صورت شما نمیتوانید تشخیص دهید که کجا چه میزان آب خورده است؛ پس هر چه میزان کار کارگر را زیاد کنیم، خطاهای بیشتری هم مرتکب میشود.
این کارشناس فضای سبز با بیان اینکه همچنین این روند معمول و منظم نیست یعنی براساس برنامه و زمانبندی مشخص انجام نمیشود، اظهار کرد: نکته بعدی اینکه هزینههای آبی که تأمین میکنید، بسیار زیاد میشود. حال آنکه استفاده از هر روش باید توجیهپذیر باشد؛ وقتی با تانکر آب میدهید، هزینهها افزایش مییابد.
وی با بیان اینکه متأسفانه در اغلب شهرها در پی استفاده از آب سالم یک بخش عظیم از منابع یعنی فاضلابها را نادیده میگیریم درحالی که باید از آنها بهرهبرداری کنیم، تشریح کرد: برای مثال درحال حاضر شهر اصفهان سالها است که دیگر آب کافی برای فضای سبز ندارد و اکثر مناطق آن از آب تصفیه فاضلاب استفاده میکنند.
امامی با بیان اینکه ما باید این نکته را بپذیریم که کشورمان در اقلیم گرم و خشک قرار گرفته و درحال حرکت به سمت کویری شدن هستیم، ابراز کرد: کل ایران وضعیت مشابهی دارد، بنابراین باید در درجه نخست، روی بازچرخانی آبها کار کنیم؛ برای مثال در یک فرایند درست، نسبت به تصفیه آب و جداسازی عناصر شیمیایی و عناصر سنگین از آن، اقدام کنیم.
وی ادامه داد: اهمیت این موضوع به آن جهت است که این عناصر سنگین هم بهدلیل آسیب زدن به فضای سبز و هم به علت آلوده کردن زمینها و نهایتاً ورود به چاهها، خطرناک هستند.
امامی با تأکید بر اینکه نکته دیگر حائز اهمیت در این بخش هوشمندسازی شبکه آبیاری فضای سبز شهری است، تشریح کرد: سیستم هوشمند باید بهصورت دینامیک و براساس نیازهای خاک عمل کند، برای مثال بعضی خاکها توان نگهداری آب را تا 10 روز دارند و بعضی دیگر فقط دو روز؛ بنابراین در این فرایند با استفاده از رطوبتسنجها و سایر سنسورها، میتوان این سیستم را بهصورت خودکار فعال کرد.
وی ادامه داد: برای مثال با وصل کردن شیر برقی، وقتی میزان هدایت الکتریکی و رطوبت خاک پایین آمد، شیر باز شده و آبیاری صورت میگیرد و یا اینکه زمانی که بارندگی مناسبی رخ داد و زمین خیس شد، دیگر نیاز به آبیاری نیست.
این کارشناس فضای سبز با تأکید بر اینکه سیستم مذکور در مناطق جدیدی از اصفهان به مدد شرکت توانیر و نیز باغات اطراف درحال اجرا است، تصریح کرد: با توجه به کمبود آب و شرایط خاص، حدود 20 تا 25 درصد از باغات شهر اصفهان وارد چرخه هوشمندسازی شده است.
معالوصف؛ چنانکه گفته شد، سیستمهای مکانیزه قابلیت برنامهریزی دقیق و کنترل آسان میزان و زمان آبیاری، کاهش هدررفت آب، صرفهجویی در مصرف منابع آب و کاهش هزینههای اجرایی را فراهم میآورند. این سیستمها با بهرهگیری از فناوریهای نوین، میتوانند ضمن بهرهمندی از سنسورهای رطوبت خاک، آبسنجها، سیستمهای هوشمند و کنترل لحظهای، نیازهای آبی گیاهان را بهصورت بهینه تأمین کرده و از بروز آبیاریهای بیمورد و نادرست جلوگیری کنند.
علاوهبر این، مکانیزه کردن سیستمهای آبیاری، نقش مهمی در مدیریت زمان و نیروی انسانی دارد؛ به طوری که کاهش وابستگی به نیروی انسانی و افزایش سرعت و دقت عملیات آبیاری، سبب صرفهجویی در زمان و کاهش خطاهای انسانی میشود. این امر بهویژه در شهرهای بزرگ و مناطقی با محدودیت منابع آب همچون همدان، اهمیت فراوانی یافته است؛ چراکه با سیستمهای خودکار و هوشمند، میتوان بهصورت بهینه از منابع آب برداشت و از تلف شدن غیر ضروری آب جلوگیری کرد.
از طرفی با توجه به رشد جمعیت و افزایش نیازهای زیستمحیطی، اصلاح و بهینهسازی سیستمهای آبیاری فضای سبز شهری نهتنها ازلحاظ صرفهجویی اقتصادی، بلکه از منظر حفظ منابع طبیعی و همراهی با سیاستهای توسعه پایدار، امری ضروری است؛ بنابراین، توسعه و اجرای پروژههای مکانیزه کردن سیستمهای آبیاری فضای سبز، یک گام مؤثر در جهت تحقق شهرهای هوشمند، سالم و سبز است که میتواند نقش مؤثری در ارتقای کیفیت زندگی شهری و حفظ محیط زیست ایفا کند.
ارسال
نظر
*شرایط و مقررات*
کلمه امنیتی را بصورت حروف فارسی وارد
نمایید
بعنوان مثال : پایتخت ارمنستان ؟ ایروان
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین
(فینگیلیش) خودداری نمايید.
توصیه می شود به جای ارسال نظرات مشابه با نظرات منتشر
شده، از مثبت یا منفی استفاده فرمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای
نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابهی دارند، انتشار نمی یابد.