به گفته دانش‌آموخته دکترای اقتصادی اصلی‌ترین مشکل پیش روی مشارکت مردم در جهش تولید، به تغییر رفتار نهادهای سیاست‌گذار در حوزه اقتصاد بازمی‌گردد که این مهم امکان سرمایه‌گذاری بلندمدت را غیر ممکن می‌کند.
سپهرغرب، گروه خبر- طاهره ترابی مهوش :سال 1403 با شعار «جهش تولید با مشارکت مردم» آغاز شد، اما وجه تمایز این شعار با سال‌های پیشین، بخش دوم آن یعنی تأکید بر مشارکت و نقش مردم در تولید و پیشبرد امور اقتصادی کشور و ایده‌پردازی برای فرهنگ‌سازی و نهادینه شدن این شعار در جامعه است.
درحال حاضر هم آنچه در اولویت و دستور کار تصمیم‌گیران و متولیان اقتصادی در استان‌های مختلف به‌عنوان سرفصل تمام استراتژی‌ها و اقدامات اجرایی است، ایده‌پردازی و ارائه راهکارهایی برای تحقق این شعار است.
حال آنکه تحقق شعار سال در بستر اقتصاد کشور، یقیناً نیازمند الزاماتی است که باید مورد توجه قرار گیرد؛ با این مقدمه بر آن شدیم تا درخصوص این الزامات گفت‌وگویی را با هادی حق‌شناس، تحلیلگر مسائل اقتصادی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه شرط تحقق جهش تولید در اقتصاد ایران این است که ابزار لازم آن فراهم شود، گفت: به دیگر سخن زمانی در یک اقتصاد تولید صورت می‌پذیرد که دو مؤلفه سرمایه و منابع انسانی فراهم باشد.
هادی حق‌شناس با تأکید بر اینکه اگر دو مؤلفه مذکور فراهم باشد می‌توان اانتظار داشت در آن اقتصاد تولید محقق شود، اذعان کرد: دراین‌بین اگر انتظار جهش تولید داشته باشیم، این موضوع به بهره‌وری در اقتصاد بازمی‌گردد.
وی ادامه داد: نکته آن است که این بهره‌وری به تدبیر مدیران بنگاه‌های اقتصادی بازمی‌گردد، حال آنکه همواره وضعیت بنگاه اقتصادی متأثر از تصمیمات نهادهای سیاسی هستند.
حق‌شناس با بیان اینکه منظور از نهادهای سیاسی رفتار دولت و مجلس است، اذعان کرد: درواقع اگر مدیران بنگاه‌های اقتصادی بتوانند رفتار سیاست‌گذاران را درعرصه تولید پیش‌بینی کنند، آنگاه خواهند توانست برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت برای بنگاه‌های اقتصادی پیش‌بینی و عملیاتی کنند.
این دانش‌آموخته دکترای اقتصاد افزود: بنابراین ازجمله الزامات جهش تولید با مشارکت مردم این است که بستری برای جذب سرمایه و نیز زمینه‌ای برای به‌کارگیری نیروهای ماهر وجود داشته باشد و همچنین فضایی فراهم شود که رفتار سیاست‌گذاران قابل پیش‌بینی باشد.
حق‌شناس ادامه داد: نکته آن است که این دولت و دولت‌های قبلی تمایل به تحقق شعار سال داشته و دارند، اما تحقق شعار سال نیاز به الزاماتی دارد؛ تا زمانی که آن الزامات فراهم نشود، شعارها تحقق پیدا نمی‌کند. به‌عنوان مثال همین شعار سال جدید که جهش تولید با مشارکت مردم بوده، به این شرط است که برای تولید، سرمایه جذب شود. حال آنکه شرط جذب سرمایه نیز این است که در سال جاری دولت سازوکاری را فراهم کند که سرمایه ایرانی‌ها یا خارجی‌ها جذب شود؛ بنابراین برای اینکه چنین اتفاقی بیفتد، باید در داخل کشور یا در خارج از کشور تنش‌ها حذف شود.
وی با بیان اینکه تفسیر شعار مشارکت مردم یا سرمایه آنان است که در تولید به‌کار گرفته شود و یا اینکه خود مردم از منظر به‌کارگیری منابع انسانی و نیروهای ماهر در اقتصاد به‌کار گرفته شوند، اذعان کرد: به‌هرحال آنچه خروجی این شعار می‌تواند باشد این است که با رشد تولید در سال جاری نسبت به سال گذشته مواجه شویم.
این کارشناس با بیان اینکه آنچه تاکنون عنوان کردم شرط لازم تحقق شعار بود اما شرط کافی برای تحقق آن به این مسئله بازمی‌گردد که تنش‌های منطقه‌ای وجود نداشته باشد و یا اینکه این تنش‌ها قابل کنترل و مهار باشند، ابراز کرد: درواقع مجموعه این عوامل است که می‌تواند کمک کند اقتصاد در عرصه تولید با جهش مواجه شود.
حق‌شناس با بیان اینکه امروز وجود تحریم‌ها مانع بزرگ برای جهش اقتصادی در ایران است، اذعان کرد: درواقع همین رشد اقتصادی که داشتیم، معادل رشد اقتصادی بلندمدت کشور به‌جز دهه 90 بوده است که دو اخلال در آن ایجاد شد؛ نخست تحریم‌ها و دیگری کرونا.
وی ادامه داد: بنابراین برای اینکه شاهد جهش تولید باشیم، دولت و سیاست‌گذار باید الزاماتی را که بیان کردیم، فراهم کنند.
این دانش‌آموخته دکترای اقتصاد در پاسخ به این سؤال که به نظر شما اصلی‌ترین مانع پیش روی جذب سرمایه‌گذار درعرصه تولید کشور چیست؟ اذعان کرد: پاسخ به این سؤال پیچیدگی خاصی ندارد، بلکه کافی است به سال گذشته و یا چندسال اخیرنگاهی بیندازیم و به این سؤال پاسخ دهیم که کدام بازارها بیشترین بازدهی را داشته‌اند؟
* مردم به دنبال سرمایه‌گذاری زودبازده هستند
وی خاطرنشان‌کرد: مثلاً باید دید کسانی که در بازار کالاهایی همچون طلا، ملک و دلار سرمایه‌گذاری کردند بیشتر سود بردند یا کسانی که کسب‌وکاری را ایجاد کرده و یا بنگاه اقتصادی ایجاد کردند؟
حق‌شناس با بیان اینکه در اقتصادهایی همچون اقتصاد ایران که تورم‌های دورقمی (اغلب در چندسال اخیر بالای 40 درصد) طبیعی است مردم به دنبال سرمایه‌گذاری بسیار زودبازده می‌روند، ابراز کرد: اینکه مردم مرتب در فضای اقتصادی کشور از یکدیگر این سؤال را دارند که مثلاً ما برای سرمایه‌گذاری طلا بخریم یا دلار و سکه نیز به همین مسئله بازمی‌گردد؛ زیرا نمی‌توانند سرمایه‌گذاری بلندمدت داشته باشند، چون در بلندمدت رفتار سیاست‌گذاران دائماً عوض می‌شود.
وی ادامه داد: چون رفتار سیاست‌گذار مرتب تغییر می‌کند، پس سرمایه‌گذاری بلندمدت برای مردم امکان‌پذیر نخواهد بود و درواقع این مهم یک واقعیت اقتصادی است.
* به‌کارگیری نیروی ماهر نیازمند مدیر کارآمد
این دانش‌آموخته دکترای اقتصاد در واکنش به این مسئله که در بحث به‌کارگیری نیروی ماهر مانع پیش رو چیست؟ اذعان کرد: این موضوع به مدیران کارآمد بازمی‌گردد؛ یعنی اگر در یک بنگاه مدیر کارآمد باشد، او می‌داند که چگونه باید نیروهای ماهر را به کار گیرد، اما وقتی مدیر ماهر نباشد، طبیعی است که نمی‌توان انتظار داشت نیروی ماهر در بنگاه اقتصادی تربیت و یا به‌کار گرفته شود.
حق‌شناس در پاسخ به این سؤال که چرا همه‌ساله از سوی مسئولان بنا به سیاست‌گذاری‌ها عددی خاص برای رشد اقتصادی بیان می‌شود اما متأسفانه در تحقق واقعی آن اغلب دچار مشکل هستیم؟ تشریح کرد: برای پاسخ‌گویی به این سؤال کافی است به نحوه برنامه‌ریزی‌ها نگاهی بیندازیم؛ مثلاً درحال حاضر به‌دلیل عدم قطعی شدن برنامه هفتم توسعه، با وجود انقضای برنامه ششم، دو سال دیگر این برنامه تمدید شد؛ بنابراین وقتی برنامه هفتم توسعه ابلاغ نشده، طبیعی است که نمی‌توان انتظار داشت شاخص‌های کمی آن که یکی از بندهای رشد هشت درصدی اقتصاد است، محقق شود.
* برنامه داریم، اما الزامات اجرایی نداریم!
این دانش‌آموخته دکترای اقتصاد افزود: مسئله این است که ما در فضای اقتصادی برنامه‌نویسی و بودجه‌نویسی داریم، اما الزامات اجرایی آن را فراهم نمی‌کنیم؛ پس امکان رسیدن به اهداف کمی تعریف‌شده وجود نخواهد داشت.
حق‌شناس در پاسخ به این سؤال که بحث فناوری و دستیابی به آن از سوی مردم چگونه می‌تواند در مسیر تولید کارگشا باشد؟ اذعان کرد: آنچه مسلم است اینکه امروز عصر فناوری نو است؛ به دیگر سخن این فناوری‌های نو بوده که در افزایش بهره‌وری تأثیرگذاری شگرفی دارند.
وی خاطرنشان کرد: با این وجود متأسفانه ما به‌دلیل تحریم‌ها از بسیاری فناوری‌های نو و جدید در سطح بین‌المللی محروم مانده‌ایم و طبیعی است که این موضوع بر میزان بهره‌وری در عرصه تولید کشور اثرگذار باشد.
شناسه خبر 80887
