سوم مارس مصادف با 12 اسفند به نام روز جهانی حیات وحش نامگذاری شده و شعار امسال این روز همکاری و مشارکت در حفاظت از حیات وحش تعیین شده است.
به مناسبت این روز کارگاه آموزشی در سالن شهدای محیط زیست اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان برگزار شد که در آن سخنرانان به وضعیت حیات وحش دنیا، ایران و کردستان، گردشگری حیات وحش و قملروزدایی از حیات وحش پرداختند.
در این کارگاه آموزشی هم به بحث روز محیط‌زیست ایران یعنی تلف‌شدن پیروز توله یوزپلنگی که در هفته جاری تلف شد، اشاره‌ای شد.
هزینه کرد بودجه برای برآورد جمعیت یوز ایرانی
یکی از اساتید دانشگاه کردستان در این کارگاه آموزشی اظهار کرد: با تلف‌شدن توله‌های یوزپردیسان مشخص شد تکثیر در اسارت با این امکانات و وضعیتی که در آنجا بوده نتیجه مطلوبی در برنخواهد داشت.
نوید زمانی با اشاره به اینکه بارها از طریق ارسال پیام‌هایی به مسئولان مربوطه اعلام کردیم این نحوه تکثیر و نگهداری اشتباه است، افزود: یوزپلنگ گونه ای است که در اسارت سخت زاد و ولد می‌کند و در صورت اجرایی کردن آن هم دیگر نمی توان توله‌ها را رها کرد.
این استاد دانشگاه کردستان ادامه داد: طرح تکثیر یوزپردیسان مشاور ژنتیکی نداشت و این از ضعف‌های آن بود افزون بر این افرادی که تخصص و تجربه فعالیت در زمینه حیات وحش را داشته باشند هم در این گروه حضور نداشتند.
زمانی یادآور شد: یوزپلنگ ایرانی در معرض انقراض قرار دارد وگرنه جمعیت گونه‌های دیگر آن در دنیا به ویژه افریقا زیاد است.
وی اضافه کرد: برآوردی از جمعیت یوزایرانی نشده است و می‌طلبد بودجه‌هایی را صرف این کار و همچنین ایجاد زیرگذرهایی کرد تا حیات وحش کمتر بر اثر تصادف با خودروها تلف شود.
اکوتوریسم حافظ محیط زیست است
این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنانش به بحث گردشگری محیط زیست اشاره کرد و گفت: محیط زیست از طریق گردشگری می‌تواند بدون اینکه برداشتی از آن صورت گیرد درآمد داشته باشد.
زمانی با اشاره‌به اینکه در کشورهای در حال توسعه چون ایران یکی از راه‌های درآمدزایی توسعه اکوتوریسم بدون آسیب به محیط زیست است، افزود: توریسم و گردشگری دومین صنعت پردرآمد در دنیا به شمار می‌رود.
وی با بیان اینکه توریستی درآمد زا محسوب می‌شود که از خارج کشور وارد شود، اضافه کرد: براساس آمار موجود از بین 20 تا 40 درصد انواع توریست دنیا سه تا 6 میلیون نفر آن سالانه در توریست حیات وحش مشارکت می‌کنند.
این استاد دانشگاه یادآور شد: یکی از دانشمندان بیولوژیست با توجه به نظرات یک هزار نفر 24 نوع جاذبه توریسم حیات وحش را بررسی کرده است و این مطالعه نشان داده هر سال 2 تا چهار میلیون توریست از جاذبه‌های توریسم حیات وحش، حمایت مالی می‌کنند.
زمانی ادامه داد: براساس این مطالعه 80 درصد افرادی که مورد بررسی قرار گرفتند اطلاعی از نامناسب بودن برخی از آسیب‌های جاذبه‌های حیات وحش نداشتند که نمونه آن فیل سواری در برخی از کشورها است که بعد از مدتی این فیل‌ها دچار افسردگی و سپس تلف می‌شوند.
وی به سافاری که در ایران نام «وحش گشت» را برآن نهادند، اشاره کرد و یادآور شد: این سفر به منظور مشاهده، تهیه فیلم و گرفتن عکس در حیات وحش انجام می‌شود و باید با همراهی افراد متخصص صورت گیرد که آسیبی به محیط زیست وارد نشود.
این استاد دانشگاه کردستان از دیگر اهداف سافاری را حفاظت و بهبود شرایط محیط زیست حیات وحش و ترغیب جامعه محلی به فعالیت در این زمینه خواند و اظهار کرد: ایران و به تبع کردستان هم ظرفیت برگزاری چنین سفر و تورهایی را دارد.
زمانی یادآور شد: اگرچه در گذشته سافاری به شکار حیوانات اختصاص داشت ولی امروزه این فعالیت مخالف شکار حیات وحش است.
وی گفت: تفکر اشتباهی وجود دارد که نباید اجازه داد اقشار مختلف مردم از مناطق حفاظت شده دیدن کنند چراکه مسیر را فرا می‌گیرند و ممکن است اقدام به شکار کنند در حالیکه اینگونه نیست و حضور در این مناطق می‌تواند خود منجر به حفاظت بیشتر از سوی مردم شود.
این استاد دانشگاه افزود: تفاهم نامه ای با اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کردستان منعقد شود تا گردشگری حیات وحش در استان شکل گیرد و بی شک افزون بردرآمدزایی آن بحث حفاظت از محیط زیست هم بیشتر ترویج خواهد شد.
شناسایی 309 گونه پرنده در کردستان
معاون محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان در این کارگاه آموزشی اظهار کرد: در جهان حدود 6 هزار و 495 گونه پستاندار، افزون بر 10 هزار گونه پرنده، 11 هزار و 341 گونه خزنده، 34 هزار و 500 گونه ماهی و هشت هزار و 285 گونه دوزیست شناسایی شده است.
حیدر ویسی تعداد گونه پستاندار شناسایی شده در ایران را 200 گونه خواند و افزود: تعداد گونه پرندگان شناسایی شده در کشور هم 535 گونه، دوزیستان 27 گونه و خزندگان هم 225 گونه است.
وی ادامه داد: در کردستان هم تاکنون 48 گونه پستاندار، 309 گونه پرنده، هفت گونه دوزیست، 24 گونه خزنده و 54 گونه ماهی شناسایی شده است.
معاون محیط زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست کردستان با بیان اینکه افزایش جمعیت یکی از عوامل اصلی تغییرات گسترده محیط زیستی است، گفت: براساس برآوردهای انجام شده از میان گونه‌هایی که تاکنون ارزیابی و شناسایی شدند در ایران 125 گونه در فهرست قرمز گونه‌های در تهدید قرار دارد.
محمد حق‌مرادی دکتری جامعه شناسی هم در این کارگاه آموزشی به بیان مطالبی در خصوص قلمروزدایی محیط زیست پرداخت و اظهار کرد: وقتی قلمروزدایی انجام شود سازمان محیط زیست به یک سازمان مردم نهاد تبدیل می‌شود که کار آن تنها توصیه کردن و تولید شعار خواهد بود.
وی ادامه داد: مشکلی با گردشگری حیات وحش ندارم، ولی این کار نشان می‌دهد محیط زیست دارد به کالا تبدیل می‌شود.
حق‌مرادی یادآور شد: در جوامعی که امنیت وجودی برقرار است شهروندان آن‌ها به مباحث غیرمادی هم چون محیط زیست بیشتر می‌پردازند و این مسائل جزو دغدغه‌های آنها است.
کردستان دارای پنج منطقه حفاظت شده شامل منطقه چلچمه و سارال با 97 هزار هکتار، منطقه حفاظت شده بیجار با وسعت 32 هزار هکتار، منطقه بدر و پریشان قروه با وسعت 43 هزار هکتار، منطقه حفاظت شده شاهو و کوسالان با وسعت 57 هزار هکتار و منطقه عبدالرزاق سقز با وسعت 39 هزار هکتار و پناهگاه حیات وحش زریوار با وسعت سه هزار هکتار و 2 اثر طبیعی ملی و چندین منطقه شکار ممنوع است که این استان را در زمره منحصربفرد ترین نقاط کشور به لحاظ تنوع گونه‌های جانوری و گیاهی قرار داده است.