طرح جامع شبکه‌های فرعی آبیاری و زهکشی غرب و شمال غرب کشور (رودخانه‌های مرزی) یکی از طرح‌های شاخص بخش کشاورزی کردستان است که در نتیجه آن قرار شده است 16 هزار هکتار از اراضی دیم در شهرستان‌های سنندج، کامیاران و مریوان تبدیل به آبی شود.

28 درصد از این طرح به عبارتی چهار هزار و 556 هکتار آن در شهرستان مریوان واقع شده است که از این میزان هم یک هزار و 600 هکتار آن در اراضی کشاورزی محدوده تالاب بین‌المللی زریبار واقع شده است.

اجرای این طرح که با مشارکت چند دستگاه اجرایی شامل سازمان جهاد کشاورزی، شرکت آب منطقه‌ای و شرکت توزیع نیروی برق استان انجام می‌شود؛ تأثیر بسزایی در نجات بخشی دریاچه و تالاب بین‌المللی زریبار به همراه دارد به همین دلیل تسریع در آن ازجمله مطالبات مردم استان و شهرستان به‌خصوص دوستداران طبیعت و محیط زیست است.

از سال 1396 اجرای این طرح آغاز شده و هنوز هم به اتمام نرسیده است مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی کردستان مهم‌ترین دلیل این کار را تأخیر شرکت توزیع نیروی برق استان در عمل به وظایف محوله و همچنین کمبود اعتبار اعلام کرد.

مدیر آب و خاک و امور فنی ومهندسی سازمان جهاد کشاورزی کردستان با اعلام اینکه آب مورد نیاز برای اجرای این طرح از محل سد گاران تأمین می‌شود، ادامه داد: از چهار هزار و 556 هکتار اراضی مریوان که قرار شده تبدیل به آبی شود یک هزار و 600 هکتار آن در محدوده تالاب زریبار و مابقی هم در پایاب سد گاران واقع شده است.

فیروز احمدی با اشاره به اینکه برای انتقال آب به این میزان اراضی در مریوان 6 ایستگاه پمپاژ آب مورد نیاز است، یادآور شد: از این تعداد احداث و تجهیز چهار ایستگاه حدود 90 درصد انجام شد است و در مجموع همه 6 ایستگاه در حال حاضر 70 درصد پیشرفت فیزیکی دارند.

وی اضافه کرد: شیوه آبیاری تحت فشار در این اراضی بارانی و با استفاده از لوله‌های پلی‌اتیلن است که از لحاظ استهلاک و ضربه دیدن مقاوم است مگر مورد سرقت قرار گیرد و یا در عملیات کشاورزی به آن آسیبی وارد شود.

  با اجرای مصوبه سفر رئیس جمهور یکی از موانع اتمام این طرح برداشته می‌شود

وی به دلایل به بهره‌برداری نرسیدن این طرح اشاره کرد و گفت: هزینه مورد نیاز تأمین برق این طرح در سال‌های 1398 و 1400 به شرکت برق استان پرداخت شده و اکنون مدت‌ها است منتظر اعلام هزینه و حق انشعاب از سوی این شرکت هستیم که تاکنون پاسخی به سازمان جهاد کشاورزی اعلام نکردند.

مدیر آب و خاک و امور فنی ومهندسی سازمان جهاد کشاورزی کردستان از دیگر دلایل به اتمام نرسیدن این طرح را کمبود اعتبار خواند و ادامه داد: برای اتمام کل طرح در شهرستان مریوان 950 میلیارد ریال که از این مبلغ 300 میلیارد ریال آن برای بخش محدوده تالاب زریبار است مورد نیاز است.

احمدی اظهار کرد: در سفر رئیس جمهور و جمعی از اعضای هیئت دولت در هفدهم تیرماه امسال به استان تأمین اعتبار این طرح مصوب شده است که با اختصاص آن بخش زیادی از مشکلات و موانع پیش روی چنین طرح مهمی برطرف خواهد شد.

  رسمی ناصواب در تاخیر اجرای پروژه ها

رسم توپ انداختن در زمین یکدیگر سال‌ها است که در جامعه ما باب شده و از آنجا که هزینه‌ای هم ندارد و جزو کارهای آسان و راحت محسوب می‌شود هنوز طرفداران زیادی دارد و هر زمان که لازم شود دستگاه‌های اجرایی برای پاسخ به تعلل و تأخیر در اجرای برنامه‌های مختلف به‌ویژه اتمام پروژه‌های نیمه تمام از آن بهره می‌برند.

حال شرکت توزیع نیروی برق کردستان در پاسخ چرایی اجرایی نکردن برق‌رسانی به پروژه آبیاری بارانی محدوده تالاب زریبار می‌گوید تاکنون سازمان جهاد کشاورزی و شرکت آب منطقه‌ای استان اقدام به احداث ایستگاه پمپاژ آب نکرده است تا عملیات برق‌رسانی به پمپاژها به طور کامل اجرایی شود.

مدیر روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق کردستان اظهار کرد: طرح برق‌رسانی به 10 ایستگاه پمپاژ آب کشاورزی دو سال پیش در دستور کار قرار گرفت و به اتمام هم رسید.

کوهسار رسولی‌تبار با اشاره به اینکه در این پروژه 10 کیلومتر شبکه فشار متوسط احداث شد، اضافه کرد: با اجرای این پروژه آب از سد گاران به زمین‌های کشاورزی اطراف دریاچه زریبار منتقل شده و دیگر از آب دریاچه برای کارهای کشاورزی استفاده نخواهد شد.

به گفته روابط عمومی شرکت توزیع نیروی برق استان، جهاد کشاورزی و امور آب اقدام به احداث ایستگاه پمپاژ آب نکرده است تا عملیات برق‌رسانی به پمپاژها به طور کامل اجرا شود چراکه احداث و جانمایی ترانس برق در این پروژه مستلزم احداث پمپاژ و جانمایی آن در مکان مورد نظر است.

علی کهنه‌پوشی از کشاورزان اطراف دریاچه زریبار مریوان هم گفت: چند سال است کار لوله کشی برای آبیاری بارانی در زمین‌های اطراف دریاچه انجام شده است اما هنوز آبی در لوله‌ها جریان ندارد.

وی با اشاره به صرف هزینه بالایی برای این طرح نیمه تمام اظهار کرد: حیف است که این همه سرمایه‌گذاری، ناتمام و بدون استفاده مانده است از مسئولان انتظار داریم هرچه زودتر برای تکمیل این طرح کشاورزی همت کنند.

به گفته وی تکمیل این طرح باعث افزایش بهره‌وری در زمین‌های منطقه و در نتیجه افزایش تولید خواهد شد چون در حال حاضر زمین‌های این منطقه به دلیل نبود آب به صورت دیم کشت می‌شوند و تبدیل این اراضی به آبی، باعث افزایش چند برابری تولید می‌شود.

وی یکی دیگر از مزایای تکمیل این طرح را جلوگیری از برداشت غیرمجاز آب از دریاچه زریبار و همچنین جلوگیری از حفر چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق توسط کشاورزان برای دستیابی به آب و منابع زیر زمینی بیان کرد.

گزارش‌ها حاکی است در راستای اجرای پروژه آبیاری بارانی اراضی محدوده دریاچه زریبار قرار بود 10 ایستگاه پمپاژ آب ایجاد شود که بعد از مدتی به 6 ایستگاه تقلیل پیدا کرد و براساس اعلام مسئولان سازمان جهاد کشاورزی کردستان ساختمان 6 ایستگاه احداث و نصب پمپ آب در پنج ایستگاه هم انجام شده و تنها نصب پمپ در یک ایستگاه باقی مانده است.

مشکل پروژه‌های کشاورزی کردستان در زمینه برق تنها به این طرح محدود نمی‌شود بلکه سه پروژه آبرسانی دیگر در دهکانان، قشلاق و کیله‌ک هم به دلیل تأخیر در برق‌رسانی هنوز به بهره‌برداری نرسیده است و امید می‌رود تا تجهیزات مربوط به آبرسانی اعم از بارانی و قطره‌ای به دلایل مختلف ازجمله گذشت زمان و انجام عملیات کشاورزی دچار آسیب نشوند و هزینه بیشتری به دولت تحمیل نشود و در این مهم تسریع صورت گیرد.