طبق اعلام کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی کردستان در سال زراعی جاری در مجموع 594 هزار هکتار از مزارع استان به کشت گندم اختصاص یافته که از این مقدار 32 هزار هکتار به‌صورت آبی و 562 هزار هکتار نیز به‌صورت دیم کشت شده است.

نکته مهم در زمینه کشت گندم در کردستان این است که این استان در زمینه کشت آبی سهم کم اما در کشت دیم رتبه نخست کشور را دارد و با توجه به اینکه میانگین بارندگی‌های کردستان از میانگین کشوری بالاتر است، این استان هر سال در تولید گندم رتبه‌های دوم تا چهار کشور را به خود اختصاص می‌دهد.

کشاورزان کردستانی هر سال گندم را در مهر ماه (ابتدای سال زراعی) می‌کارند و با نخستین بارش پاییزی مزارع سبز می‌شود و قبل از شروع فصل سرما در پاییز بوته گیاه رشد کافی پیدا می‌کند و همین امر باعث می‌شود که گیاه بتواند در برابر سرمایه زمستان مقاومت کند.

گندمکاران کردستانی برای مزارع آبی از ارقام «میهن» و «پیشگام» و برای مزارع دیم ارقام (باران)، (واران)، (هما) و (آذر 2) را که در مقایسه با سایر ارقام عملکرد خوب و سازگاری بیشتری با شرایط آب و هوایی منطقه دارد، برای کشت استفاده کردند.

کشت گندم در کردستان به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود و کشاورزان حتی زمین‌های شیب دار را نیز با استفاده از ردیف‌کار کشت می‌کنند تا علاوه بر جلوگیری از فرسایش زمین، آبررسانی به بوته‌های گندم در فصل بارش‌ها نیز بهتر انجام شود.

فصل بهار در واقع فصل داشت گندم در کردستان است و در ابتدای بهار تغذیه مزارع با کودهای شیمیایی و حیوانی شروع شده و در طول این فصل مبارزه با علف‌های هرز و آفت سن مادر و سن پوره انجام می‌شود و آبیاری در مزارع آبی تنها در این فصل صورت می‌گیرد.

در خرداد ماه نیز کم‌کم بوته‌های گندم به رشد کافی رسیده و خوشه‌های گندم روند تکمیل شدن را آغاز می‌کنند و در اواسط این ماه در صورت بارش باران محصول کیفیت و مرغوبیت دوچندانی پیدا می‌کند.

گندمکاران کردستان از اوایل تیر ماه برداشت گندم را در مناطق دشت و گرمسیری آغاز می‌کنند و تا پایان تیز این برداشت ادامه خواهد داشت و به عبارتی دیگر گندم در کردستان تمام چهار فصل سال را تجربه می‌کند و به همین دلیل گندم این استان جزو مرغوبترین نوع گندم در کشور است.

امسال بیشترین گندم کشت شده کردستان مربوط به شهرستان‌های بیجار و سقز است و به تبع آن پیش‌بینی بیشترین برداشت نیز برای این دو شهرستان خواهد بود و طبق اعلام سازمان جهادکشاورزی کردستان امسال83 مرکز خرید گندم آماده خرید محصول از کشاورزان استان است.

پیش‌بینی می‌شود امسال از گندمزارهای دیم و آبی استان در مجموع بیش از 813 هزار تن گندم در استان برداشت و از این مقدار نیز 680 هزار تن نیز توسط مراکز خرید از کشاورزان خریداری شود.

هرچند شاید در ابتدای فصل برداشت به‌درستی نتوان پیش‌بینی دقیقی از میزان برداشت محصول داشت اما با توجه به ثبت بیش از 300 میلی متر بارندگی در سال زراعی جاری (هفت درصد بیشتر از سال قبل)، وضعیت مناسب مزارع دیم در آستانه برداشت، تغذیه گیاهی مزارع امیدها برای سال طلایی گندم در کردستان بسیار زیاد است.

نکته مهم دیگر این است که از مجموع 112 هزار بهره‌بردار بخش کشاورزی کردستان بیش از 92 هزار نفر گندمکار هستند و با توجه به اینکه در کردستان هر بهره‌بردار در واقع یک خانواده است، این افزایش قیمت و تولید گندم می‌تواند بر اقتصاد مردم استان تاثیر خوبی داشته باشد.

امسال سازمان تعاونی روستایی کردستان نیز با اجرای طرح کشاورزی قراردادی حمایت بسیار خوبی از کشاورزان کرد و در قالب این طرح به کشاورزان مشمول آن نهاده‌های تغذیه‌ای و هزینه بیمه محصولات کشاورزی را در فصل کاشت و داشت پرداخت می‌کند و در فصل برداشت پس از تحویل گندم به مراکز خرید این هزینه‌ها را از کشاورزان اخذ می‌کند.

در کنار این اقدامات حمایتی از کشاورزان و بارش‌های مناسب، افزایش قیمت خرید تضمینی گندم از هر کیلوگرم 75 هزار ریال در سال قبل، به 115 هزار ریال برای امسال باتوجه به اهمیت بخش کشاورزی در تولید، اشتغال و ایجاد امنیت غذایی حرکتی قابل تقدیر از سوی وزارت جهادکشاورزی بود.

طبق برآورد کارشناسان تنها پول حاصل از فروش گندم کشاورزان کردستان به مراکز خرید، (680 هزار تُن) رقمی در حدود هفت هزار و 820 میلیارد تومان است که در این شرایط اقتصادی می‌تواند باعث رونق و شکوفایی این منطقه باشد.

با توجه به اینکه برداشت و تحویل گندم کردستانی دیرتر از سایر مناطق کشور انجام می‌شود، یکی از نگرانی‌های کشاورزان کردستانی این است که پرداخت مطالبه گندمکاران با تاخیر انجام نشود و مسوولان امر از همان ابتدای برداشت این موضوع را مدنظر داشته باشند تا رغبت کشاورزان برای تحویل گندم به مراکز خرید افزایش یابد.

نکته قابل توجه این است که کشاورزان کردستانی در این شرایط نباید از پیشرفت‌های علمی بویژه در بخش نانو کشاورزی غافل بمانند و در گذشته بسیاری از محصولات کشاورزی از جمله گندم قیمت بالایی نداشت و به همین دلیل کشاورزان رغبت چندانی برای سرمایه گذاری در بخش فناوری‌های نوین نداشتند.

اما با افزایش قیمت محصولات کشاورزی به‌ویژه گندم، کشاورزان از یک طرف به‌دنبال تولید بیشتر و با کیفیت تر هستند و از طرفی دیگر می‌خواهند در بازارهای داخلی و خارجی هم حضور مؤثرتری داشته باشند و به همین دلیل بیشتر از گذشته به فناوری نانو در بخش‌های کاشت، داشت و برداشت اهمیت می‌دهند.

یکی از مشکلات بخش کشاورزی ما استفاده از کودهای شیمیایی وارداتی است که علاوه بر راندمان پایین بقایای آن روی محصولات باقی می‌ماند، اما کودهای نانو علاوه بر اینکه بر محصول باقی نمی مانند، عملکرد گیاه را هم افزایش می‌دهند.

هم‌اکنون با استفاده از نانوحسگرها می‌توان به‌راحتی کمبودهای مواد در انواع خاک‌ها را تشخیص داد و با استفاده از این فناوری می‌توانیم تغذیه خاک را برای تولید بیشتر و محصول با کیفیت تر انجام دهیم.

با حمایت ویژه دولت و افزایش قیمت خرید گندم، انگیزه کشاورزان برای افزایش تولید گندم بیشتر شده و این موضوع در راستای سیاست‌های کلی کشور خواهد بود و زمینه را نیز برای ورود نانو به بخش کشاورزی را نیز بیشتر می‌کند.

کردستان یک میلیون و 175 هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد که از این میزان سالانه 773 هزار هکتار آن به زیرکشت محصولات زراعی می‌رود و 350 هزار هکتار آن هم آیش بوده و 52 هزار هکتار را هم باغات تشکیل داده است.

از 773 هزار هکتار اراضی زیرکشت محصولات کشاورزی کردستان 678 هزار هکتار آن دیم و 95 هزار هکتار آن هم آبی است.

عبدالله رحمانی