سپهرغرب، گروه خبر - سمیرا گمار: کمتر از یک هفته دیگر تا بازگشایی مدارس باقیمانده و خرید لوازم‌التحریر به عنوان یکی از دغدغه‌های خانواده، دانش‌آموزان از هفته نخست شهریور مورد توجه قرار گرفته؛ بدون تردید با بلایی که از دو سال پیش بر سر قیمت‌ها آمد، انتظار تعادل قیمت در این بخش به شوخی شبیه است و با گذری در بازار لوازم التحریر این را تصدیق خواهید کرد که علاوه بر افزایش هیجانی قیمت‌ها چشم بادامی‌ها نیز در بازار جولان می‌دهند. در این میان چند معضل جدی وجود دارد که گرانی و وجود کالاهای خارجی از یک سو و لیستی که مدارس به خانواده‌ها می‌دهند از سوی دیگر خانواده‌ها را تحت فشار قرار داده است؛ آنچه در ادامه می‌خوانید گفتگوی خبرنگار سپهرغرب با دکتر سید حمید حسینی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد همدان در این رابطه است:

سید حمید حسینی بابیان اینکه دانش‌آموزان در هر جامعه‌ای الگوپذیرترین افراد بوده و آینده‌سازان مملکت هستند، عنوان کرد: در بحث لوازم‌التحریر باید دو نکته را مورد توجه قرار داد؛ نخست الگوهای رفتاری آینده دانش‌آموزان و سپس جایگاه دولت‌ها در پرداخت یارانه برای دستیابی به اهداف آموزشی، فرهنگی بلندمدت.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: در فضای لوازم‌التحریر منهای یک سری اقدامات فردی و غیرمنسجم در جامعه تولیدکنندگان، متاسفانه اتفاقی که در حال حاضر شاهد آن هستیم، یک درهم‌ریختگی است، هم از حیث فرهنگ‌سازی و الگوسازی در طرح و شکل و هم قیمت‌گذاری که متاسفانه بخش لوازم‌التحریر را بازار تلقی می‌کنند، در حالی که این حوزه بازار نبوده و با توجه به اثر گذاری تربیتی این اقلام محل اعمال نظر حاکمیت است.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان همدان ادامه داد: اعمال حاکمیت به این صورت که بخشی از هزینه‌های آموزش توسط حاکمیت پرداخت شود، که در غیر این صورت آثار کوتاه‌ و بلندمدتی بر جای خواهد گذاشت که گرانی و ایجاد بحران برای افراد از تبعات کوتاه مدت آن خواهد بود.

حسینی اضافه کرد: آثار بلند مدت نیز خود را در بخش فرهنگی نشان خواهد داد و فضا کاملا برای کسانی که به فرمایش رهبر انقلاب می‌خواهند شبیخون فرهنگی بزنند باز است و چه کسانی بهتر از دانش‌آموزان به ویژه پایه‌های ابتدایی که قرار است آینده سازان این مملکت باشند، آن‌ها با الگوهایی مواجه می‌شوند که در آینده یا با ارزش‌های ما هماهنگ نیستند یا در تضاد با این ارزش‌ها بوده و در نهایت جامعه را به سمت و سویی می‌برند که مورد تایید هیچ آدم دلسوزی نیست.

    رویکرد دنیایی به بحث آموزش؛ منشأ تجمل‌گرایی

وی در بخش دوم سخنان خود با اشاره به مفهوم تجمل‌گرایی در تهیه لوازم‌التحریر، تشریح کرد: این موضوع در پارادایمی شکل گرفته که در ادبیات دینی می‌توان نام آن را رویکرد دنیایی به بحث آموزش دانست؛ وقتی مدارس دچار چشم و هم‌چشمی سازمانی شده و برای جذب افراد پولدارتر و دانش‌آموزان خاص‌تر با اعتبار خانوادگی بالا رقابت می‌کنند، این که لیستی از لوازم‌التحریر را به دست دانش‌آموزان بدهند اجتناب‌ناپذیر خواهد شد.

این محقق دانشگاهی با ابراز انتقاد از خروج حاکمیت از مدارس، تصریح کرد: وقتی افتخار مدارس هیئت‌امنایی شدن بوده، دولت عملا نقش خود را کمرنگ کرده و از زیر بار مسئولیت فرار می‌کند و آن را به دست یک گروه می‌سپارد تا هم هزینه‌ها تقلیل یابد و هم دولت زیر بار کارهای آموزشی و پرورشی نرود حالت مذکور ایجاد شده و به این زودی هم جلوی آن گرفته نمی‌شود مگر اینکه دستگاه حاکمیتی جلوی آن بایستد.

     ضرورت ورود رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی به بحث لوازم‌التحریر

حسینی اذعان کرد: شاید لازم است رسانه‌ها یا سازمان‌های فرهنگی به این مقوله ورود پیدا کرده و مشارکت فعال داشته باشند تا در این دنیاگرایی‌ها و نگاه فرم‌گرایانه به آموزش و پرورش که همه مجبور به استفاده از یک برند خاص که الزاما هم نیاز نیست، کاهش یافته، ناعدالتی‌ها کمتر شده و آثارش در آینده کنترل شده‌تر باشد؛ چراکه در غیر این صورت هم جامعه دچار مصرف‌گرایی و بحران می‌شود و هم بی‌عدالتی آموزشی اتفاق می‌افتد.

عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان همدان با تاکید بر اهمیت فرهنگ‌سازی برای دانش‌آموزان به عنوان قشر موثر، اظهار کرد: بچه‌ها موش‌های آزمایشگاهی نیستند که نظرات سایر کشورها را روی آن‌ها پیاده کنیم، قطعا باید نظرات اعمال شده استاندارد علمی، اسلامی، ایرانی، ملی و بین‌المللی بوده و مسئولانه‌تر ورود کنیم؛ ما نیازمند ارائه یک الگوی مشخص برای اتخاذ تصمیمات عالمانه هستیم که مسئولیت آن با ما است.

حسینی با اشاره به اهمیت اتخاذ رویکرد صحیح در این موضوع، گفت: قطعا در این صورت خوبی آینده دانش‌آموزان برای ما صدقه جاریه بوده و اگر هر یک از رفتارها و تصمیمات غلط ما منجر به شکل‌گیری یک رفتار غلط در دانش‌آموزان شود یک گناه جاری است که دنیا و آخرت ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

     الگوسازی موفق نیاز به چرخه نمادسازی دارد

وی با اشاره به ارائه الگو و نماد صحیح از لوازم‌التحریر به دانش‌آموزان ابراز کرد: برای الگوسازی موفق باید در چرخه نمادسازی قرار بگیریم که شامل رسانه‌ها، بخش تولید، تبلیغات و... است تا یک صنعت تلقی شود، الگویی که در برندهای لوازم‌التحریر با کمک فرهنگ تبدیل به صنعت نشود امکان مطرح شدن ندارد، برای نمونه عروسک‌های دارا و سارا فقط وارد صنعت شده و از آنجایی‌که بخش رسانه و فرهنگ در معرفی آن ضعیف عمل کردند موفق نبود، بالعکس عروسک باربی که برای معرفی آن همزمان صنعت، سینما، تولید پوشاک و... وارد عمل شد.

این پژوهشگر دانشگاهی در بخش پایانی سخنان خود افزود: همه این موارد به بلد بودن متولیان امر برمی‌گردد؛ چراکه یک موضوع فرابخشی بوده و تصمیمات سطوح بالاتر از بخش‌ها باید به آن ورود پیدا کند.

در خاتمه باید گفت؛ این روزهای بازار لوازم‌التحریر روایتی است از پدرهایی که دوست دارند رمز کارتشان یادشان نیاید، مادرانی که نگرانند، بچه‌هایی که مشتاقند، اجناسی که غالبا نمایش‌دهنده شخصیت‌های کارتونی خارجی هستند و قیمت‌های سر به فلک کشیده‌ای که نه راه پس برایت می‌گذارند و نه راه پیش؛ البته در این میان هستند خانواده‌هایی که دوست دارند بچه‌هایشان همیشه یک سروگردن از بقیه بالاتر باشند و به گرانی توجه چندانی ندارند چون از جنس ایرانی تنوع و کیفیت نمی‌بینند. در این‌بین اما دو گروه مقصر هستند نخست نظام آموزشی که دانش‌آموزان را مصرف‌گرا بار آورده و دوم تولیدکنندگان داخلی که نه به اجناسشان تنوع می‌بخشند و نه حاضر هستند تا نیازسنجی کنند و بدانند مردم چه چیزی را می‌خواهند نهایت ابتکار یک تولیدکننده این است که در بازار رفته و ببیند کدام کالای خارجی بیشتر خریداری می‌شود و برود مانند همان را تولید کند.

بیراه نیست اگر بگوییم اقتصاد کشور حتی نیم نگاهی به صنعت لوازم التحریر داخلی نداشته و دولت‌ها در ایران از استراتژی مشخصی در تولید و توزیع لوازم‌التحریر پیروی نمی‌کنند، نه تولید و توزیع هدفمند و قانونمندی وجود دارد و نه آموزش و پرورش بر این عرصه نظارت می‌کند. موضوعات فرهنگی بسیار پیچیده است و نیاز به همفکری و هماهنگی دارد. در طول سال‌های گذشته هیچگاه مسئولان فرهنگی و آموزشی حاکمیتی دور یک میز ننشسته‌اند تا در این‌باره چاره‌اندیشی کنند و نقشه جامع و واحدی را که نقش هر یک از نهادها در آن مشخص باشد، ارائه دهند. عرصه لوازم‌التحریر فقط محلی برای خودنمایی برندهای خارجی است، کیف، کفش، جامدادی، مدادتراش، پاک‌کن، دفتر، خودکار، مداد رنگی، پاستل، آبرنگ، جلد کاغذی، برچسب، لیوان دانش‌آموزی و... تنها بخشی از وسایلی اولیه‌ای است که هر دانش‌آموز ایرانی برای یک سال تحصیلی خود تهیه می‌کند؛ اما با وجود این تنوع در لوازم و وسایل و فراوانی میلیونی مخاطبان آن هیچ ارگانی متولی فرهنگ‌سازی در این زمینه نیست و این سوپراستارهای غربی و شرقی هستند که در این بازار یکه‌تازی می‌کنند. کودکان و نوجوانان روحیه زیباشناسی دارند و طالب زیبایی و جذابیت هستند، نمی‌توانیم آنها را سرکوب کنیم. دانشمندان معتقدند که 70 درصد از ضمیر انسان در مثبت‌اندیشی، خلاقیت، تفکر انتقادی و منطقی، بینش علمی، صداقت و... در سن 8 تا 13 سالگی شکل می‌گیرد. به همین دلیل والدین، معلم و دولت باید دقت ویژه‌ای نسبت به این موضوع داشته باشند و برای این دوره برنامه خاصی دنبال کنند، چرا که در غیر این صورت کودکان از بیرون تاثیر می‌گیرند. لوازم‌التحریر باید از جذابیت و زیبایی خاصی برخوردار باشد. ما نمی‌توانیم دائما به کودک بگوییم که این غذا بد است، آن دیگری میکروب دارد و... به هرحال او نیاز به غذا دارد و باید آن را تامین کرد؛ بر این اساس مسئولان فرهنگی باید هنرمندان را وارد این جریان کنند و از آنها طرح‌ و ایده‌های جدید و مناسب سن کودکان بخواهند. ضمن اینکه وقتی که همه بازار به یک اپیدمی دچار شده مگر والدین چقدر می‌توانند وقت و پول در این باره هزینه کنند؟ پس ترجیح می‌دهند آنچه را که در دسترس آن‌ها است، بخرند و به تاثیرات آن فکر نمی‌کنند. حکایت لوازم‌التحریر ایرانی این روزها مانند بچه کوچکی در مقابل بزرگان این عرصه است که حرفی برای گفتن ندارد و دستش با ریسمان واردات بسته شده است.