کمتر از یک ماه به شروع سال جدید باقی نمانده اما خیابان‌ها هنوز حال و هوای نوروزی را آنچنان که باید به خود نگرفته‌اند. سال‌های قبل مانند این روزها، معمولاً در داخل مغازه‌ها جای سوزن انداختن نبود اما سال جاری هرچند خیابان‌ها از لحاظ تردد خودروها و افراد شلوغ است، اما مراکز خرید، بازاری کساد و سرد دارند گویا مردم فقط می‌روند و می‌آیند و کمتر کسی است که در دستانش خریدی باشد.
به‌وضوح قدرت خرید مردم نسبت به سال قبل کاهش چشم‌گیری یافته و این سبب شده گروه نظاره‌گر به مغازه‌ها از گروه خریداران بیشتر شوند. به‌واسطه بافت کارگری و کارمندی همدان عمده مردم از قدرت خرید خوبی برخوردار نیستند و این امر سبب شده تا بازارهای شب عید با کسادی روبه‌رو شود.
به طوری که در پی افزایش قیمت اقلام، خرید برای مردم دشوار شده و فروشندگان اعتقاد دارند که آخرین حلقه از چرخه بازار محسوب می‌شوند و گرانی به آن‌ها ربطی ندارد بلکه آنان نیز جنس را گران می‌خرند و مجبورند گران هم بفروشند.
با این وجود رصد بازارهای نوروز در نقاط مختلف شهر همدان نشان می‌دهد خریدهای مردم حتی اندک، شور و هیجان خاصی دارد و مردم علیرغم وجود مشکلات و پمپاژهای ناامیدی از سوی بدخواهان، می‌خواهند روزهای آخر سال را با بهترین خاطره به پایان برسانند.
درواقع چنانکه پیشتر عنوان شد پیچیدگی مسائل اقتصادی و فشار تحریم‌های ظالمانه، اگرچه گرفتاری مردم را در تأمین کالاهای اساسی و مایحتاج خود دوچندان کرد، اما گویی با اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های نظارتی در همدان، امروز نگرانی در خصوص فروش یک کالا با قیمت متفاوت در بازار شب عید وجود ندارد و چند قدم مانده به نوروز، حداقل علیرغم فشار مالی و تنگنای اقتصادی تفاوت قیمت را در کالاهای اساسی مگر در معدود مواردی احساس نمی‌کنیم.
مثلاً قیمت مرغ همدان، زنجان شمال و مهاباد هریک به‌صورت جداگانه با کمترین تفاوت قیمتی در مرغ‌فروشی‌ها بازار اصلی شهر به فروش می‌رسد یعنی قیمت مرغ همدان بین 77 تا 80 هزار تومان و قیمت مرغ شمال بین 82 تا 85 هزار تومان و قیمت مرغ زنجان نیز بین 80 تا 83 هزار تومان در واحدهای صنفی مرتبط با این محصول حوزه کشاورزی در خیابان‌ها باباطاهر، شهدا، سرگذر، سبزه میدان فروخته می‌شود.
در دیگر کالاهای مصرفی همچون گوشت قرمز نیز گرچه همچنان گرانی حکمفرماست اما نوسان قیمت آنچنانی را در فروشگاه‌های پروتئینی شاهد نیستیم؛ مثلاً گوشت شقه گوسفندی در اغلب واحدهای صنفی به قیمت 430 تا 450 هزار تومان به فروش می‌رسد، البته همچنان قیمت گوشت لخم بین 600 تا 700 تومان بوده و گرانی بر این محصول احاطه دارد، هرچند در برخی از فروشگاه‌ها گوشت تنطیم‌بازاری به قیمت 315 هزار تومان نیز یافت می‌شود که یقیناً با توجه به حجم تقاض در بازار نمی‌تواند راهگشا باشد.
اما خوشبختانه قیمت برنج ایرانی نیز علیرغم گران بودن بنا به کیفیت در ارقام مختلف، در بیشتر فروشگاه‌ها قیمتی یکسان داشت. مثلا کیسه 10 کیلویی برنج عنبربوی خوزستان در اغلب مغازه‌ها بین 480 تا 500 هزار تومان و قیمت هر کیلو برنج صدری هاشمی در بهترین کیفیت 110 هزار تومان بود.
قیمت روغن جامد نیز بر حسب نام و کیفیت متفاوت در بازار سرگذر، راسته حسین‌خانی و خیابان شهدا نیز یکسان بود و نهایتاً قیمت یک برند در بیشتر مغازه‌ها دو تا سه هزار تومان تفاوت داشت.
در حوزه پوشاک مردانه نیز مغازه‌داران پیراهن باکیفیت یکسان را با یک قیمت می‌فروختند اما در پوشاک زنانه به‌ویژه مانتوهای کتی سوزن‌دوزی‌شده که گویا امسال جزو مد تعریف شده، داستان متفاوت بود به گونه‌ای که قیمت این کالا در خیابان بوعلی و مراکز خرید تفاوت قیمتی بین200 تا 300 هزار تومان داشت البته نکته حائز اهمیت اینکه اغلب مغازه‌هایی که محصول یکسان را گرانتر می‌فروختند، برچسب قیمت نداشتند.
در حوزه کیف و کفش زنانه نیز ما شاهد تفاوت قیمت فاحشی بودیم به طوری که یک مدل کفش با کیفیت یکسان در خیابان بوعلی و واحدهای کفش‌فروشی دور میدان امام و راسته‌ کفشدوزخانه با تفاوت قیمت 100 تا300 هزار تومان عرضه می‌شد.
جالبتر اینکه برای آجیل شب عید نیز گرچه بازهم مردم جلوی درب یک مغازه که در فروش این اقلام مطرح است صف کشیده بودند اما در سایر مغازه‌های آجیل‌فروشی نیز تفاوت قیمت خاصی را در یک محصول با کیفیت یکسان شاهد نبودیم برای مثال قیمت آجیل چهارمغز در خیابان بوعلی 600 و دور میدان امام خمینی، خیابان باباطاهر و شهدا نیز 600 هزار تومان بود.
با توجه به اهمیت موضوع در ادامه برای اطلاع از برنامه‌های مدیر ارشد اجرایی شهرستان در حفظ این ثبات قیمت‌ها و بهتر شدن روند نظارت‌ها بر آن شدیم تا با فرماندار همدان گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
مسلم مخفی با بیان اینکه ما همه‌ساله در آستانه ماه مبارک رمضان و عید نوروز شاهد تشکیل ستاد تنطیم بازار در سطح استان و شهرستان همدان هستیم که خوشبختانه برای سال جاری نیز شاهد تشکیل آن بودیم، گفت: از یک ماه قبل نیز پیگیری‌های لازم جهت تأمین کالاها و اقلام ضروری که به‌ویژه در ماه مبارک رمضان و نوروز مورد توجه و مصرف بیشتر مردم قرار دارد، انجام شده ‌است.
وی با تأکید بر اینکه طرح‌های مرتبط با موضوع تشدید نظارت‌ها و کنترل بازار کالاهای مختلف نیز در حال انجام است، تشریح کرد: در این بین نهادهای مرتبط همچون اداره صنعت، معدن و تجارت، تعزیزات حکومتی، جهاد کشاورزی و فرمانداری محوریت کار را در دست دارند.
وی با اشاره به اینکه رصد بازار به‌صورت مستمر با هماهنگی‌های صورت‌گرفته در حال انجام است اذعان کرد: خوشبختانه در خصوص افزایش قیمت نامتعارف از سطح بازار در کالاهای مختلف گزارش خاصی طی روزهای اخیر مخابره نشده است.
فرماندار همدان با تأکید بر اینکه کمبود کالا در بخش‌های مختلف به‌ویژه در اقلام ضروری وجود ندارد، خاطرنشان کرد: وضعیتمان مخصوصاً در کالاهای راهبردی و مصرفی خوشبختانه مناسب است.
مخفی ادامه داد: برای مثال برای تأمین مواد پروتئینی همچون مرغ نگرانی وجود ندارد زیرا از چند ماه پیش شاهد جوجه‌ریزی مازاد در استان بودیم.
وی با تأکید بر اینکه در سایر کالاهای اساسی دیگر نیز برحسب نیاز تأمین خوبی صورت گرفته است، افزود: در حوزه گوشت قرمز نیز باید بگویم متأسفانه قیمت این محصول نه‌تنها در بازار همدان بلکه در سطح ملی مناسب نیست.
این مدیر ارشد اجرایی در شهرستان همدان، تصریح کرد: البته طی چند روز اخیربه نظر میرسد قیمت بهترکنترل شده و دیگر روندافزایشی را طی نکرده است.
مخفی با بیان اینکه البته طی چند هفته اخیر توزیع گوشت گرم و منجمد به قیمت تنظیم بازار با هدف کنترل قیمت در بازار را شاهد بودیم، اذعان کرد: با این وجود همکاران ما در جهاد کشاورزی و معاونت اقتصادی استانداری پیگیر هستند که در صورت مهیا شدن، برای کنترل قیمت گوشت قرمز شاهد توزیع گوشت به قیمت تنطیم بازار و دولتی به‌صورت گرم و منجمد باشیم.
وی با تأکید بر اینکه تیم‌های نظارتی همچنان به‌صورت مشترک در بازار حضور داشته و امکان انتقال شکایت از طریق سامانه‌های اعلام‌شده توسط نهادهای مختلف امکان‌پذیر است گفت: با توجه به حضور مستمر گروه‌های نظارتی در بازار یقیناً امکان انتقال شکایت به‌صورت حضوری نیز برای شهروندان فراهم است.
فرماندار همدان با تأکید بر اینکه یکی از مؤلفه‌های مهم در بررسی‌ها نصب بودن برگه قیمت بر روی کالاهاست، اذعان کرد: یقینا‌ً در این خصوص دستگاه‌های نظارتی در برخورد با تخلف با جدیت بیشتری طی روزهای آتی ورود خواهند کرد.
مع‌الوصف گرچه امسال نیز همچون سال گذشته بازارهای مختلف کالایی در کشور به ‌دلیل افزایش هزینه تمام‌شده و کاهش تولید، با افزایش قیمت و گرانی مواجه است به طوری که قیمت‌ بسیاری از کالاهای مصرفی به‌صورت بی‌ضابطه‌ای بالا رفته اما در این بین متولیان تنظیم بازار، ضمن افزایش بازرسی‌ها، اقدام به واردات و توزیع برخی کالاها به‌صورت یارانه‌ای و پایین‌تر از قیمت‌های معمول کردند.
اما در این بین طبق مشاهدات میدانی قیمت انواع اقلام اساسی مردم در مسیر رشد قیمت قرار گرفته و افزایش قیمت این روزها از هیچ ضابطه‌ای پیروی نمی‌کند و حالا به‌صورت روزانه در حال تغییر است. حال آنکه رشد قیمت کالاها نه به‌دلیل کمبود کالا بلکه به‌دلیل عدم توازن در توزیع، نبود سیستم نظارتی دقیق تولید تا مصرف و حضور واسطه و دلالان رقم می‌خورد، این افراد سود خود را از جیب مردم به جیب خودشان منتقل کرده و فشاری که وضعیت کنونی روی دوش کارگران و حقوق‌بگیران گذاشته را بیشتر می‌کنند.
حال آنکه این رشد توقف‌ناپذیر به معنای ضعیف‌تر شدن مردم و کاهش دسترسی آن‌ها به کالاهای اساسی است. هرچند که دولت بارها برای کنترل بازار از طریق سیاست تزریق حجم بالای کالا و قیمت‌گذاری دستوری اقدام کرده ولی این بگیر و ببندها که بیشتر از طریق دستگاه‌هایی نظیر تعزیرات حکومتی یا بازرسی اصناف انجام شده مدت کوتاهی جوابگو بوده و به محض پایان دوره کنترلی؛ رشد قیمت با شتاب بیش از قبل اتفاق می‌افتد. درواقع سیاست‌های کنترلی دولت برای بازار در دوره‌های مختلف صرفاً فنر رشد قیمت، افزایش نرخ تورم و کاهش توان مردم را فشرده‌تر کرده و هر بار با پرش فنر وضعیت وخیم‌تر و بغرنج‌تر می‌شود. به‌همین دلیل است که دولت باید از روش‌های دیگری برای تثبیت قیمت و کنترل بازار استفاده کند.

طاهره ترابی مهوش