معلولان (توانجویان) به‌عنوان سرمایه‌های انسانی همانند سایر اقشار حق بهره‌مندی از تمام مزایای جامعه را دارند و شاید به‌دلیل نقص عضو توانایی انجام برخی کارها را نداشته باشند اما توانایی‌ها و استعدادهای فراوان دیگری دارند که اگر زمینه برایشان فراهم باشد می‌توانند در بخش‌های مختلف تحول آفرین باشند.
بی‌شک معلولان نیز هم مانند دیگر افراد حق زندگی داشته و باید موانع و مشکلاتی که دارند برطرف شود تا بتوانند از زندگی لذت ببرند و در این راستا مسئولان و نهادهای مختلف باید پای کار بوده و با نگاهی تحول‌آفرین به این قشر موانع پیش روی پیشرفت آنان را برطرف کنند.
حوزه توانبخشی سازمان بهزیستی یکی از حوزه‌های تخصصی و در عین حال حمایتی این سازمان است که به افراد دارای معلولیت از سطح خفیف، متوسط، شدید و تا خیلی شدید و برحسب نوع معلولیت (جسمی حرکتی، ذهنی، بینائی، شنوایی، گفتاری، روانی و سالمندان) و براساس نیاز این گروهها خدمات مورد نیاز ارائه می‌شود.
به مناسبت هفته معلولان و برای آشنایی هرچه بیشتر با عملکرد این حوزه و اقداماتی که برای جامعه معلولان( توانجویان) در استان کردستان انجام شده گفت‌و‌گویی با حسین رسولی؛ مدیرکل بهزیستی استان کردستان انجام داده‌ایم که شرح آن در ذیل می‌آید.
  به عنوان نخستین سؤال بفرمایید که برنامه‌های حوزه توانبخشی بهزیستی به چه صورت است؟
حوزه توانبخشی یکی از حوزه‌های تخصصی در حمایت از جامعه معلولان است که در قالب آن بیش از 30 فعالیت و برنامه با رویکرد برنامه‌های مراقبتی و توانبخشی، توانمندسازی و مراکز روزانه و توانپزشکی به جامعه هدف ارائه می‌شود.
  توانمندسازی معلولان در این حوزه به چه صورتی انجام می‌شود؟
در برنامه توانمندسازی که از مباحث اولویت‌دار سازمان است هدف ایجاد بستر مناسب برای استقلال فکری، مالی و اقتصادی افراد دارای معلولیت است و نهایت تلاش این سازمان این است که معلولان با وجود محدودیت‌هایی که دارند بتوانند همانند سایر اقشار جامعه، در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی سهم قابل توجهی داشته باشند.
بخشی از خدمات قابل ارائه در دفتر توانمندسازی شامل پرداخت شهریه و کمک هزینه تحصیلی برای دانشجویان و دانش‌آموزان، مناسب‌سازی خودرو، مسکن و محیط زندگی معلولان، ارتقا و گسترش ورزش درمانی معلولان، ارائه خدمات مالی خرد، کمک هزینه ایاب و ذهاب، پلاک ویژه خودرو معلولان؛ ارتقای توانمندی افراد دارای معلولیت بینایی، شنوایی، آسیب نخاعی و سالمندان و از همه مهم‌تر اجرای توانبخشی مبتنی بر جامعه با اولویت معلولان ساکن روستاها و مناطق حاشیه شهرها است.
   برنامه مراقبتی و توانبخشی معلولان شامل چه مواردی می‌شود؟
در برنامه مراقبتی و توانبخشی فعالیت‌هایی ازجمله ویزیت در منازل معلولان، سالمندان، افراد دارای آسیب نخاعی و ایجاد خانه‌های کوچک و حمایتی معلولان، سالمندان و بیماران روانی، تأمین وسایل بهداشتی افراد دارای آسیب نخاعی و بسترگرا، کمک‌هزینه معیشت و مستمری، کمک‌هزینه حق پرستاری معلولان، سالمندان و بیماران روانی انجام می‌شود.
در دفتر مراکز روزانه و توان‌پزشکی نیز خدمات قابل ارائه این سازمان شامل تأمین وسایل کمک توانبخشی، تقویت و توسعه برنامه‌های هنر درمانی، ارائه خدمات توانبخشی از طریق خرید خدمت، تأمین اندام مصنوعی، ارائه خدمات به معلولان و سالمندان در مراکز روزانه آموزشی توانبخشی و حرفه‌آموزی و کارگاه‌های تولیدی حمایتی، کمک به کودکان ناشنوای نیازمند کاشت حلزون است.
  آیا سازمان بهزیستی به‌تنهایی می‌تواند به نیازها و مطالبات جامعه معلولان پاسخ دهد؟
خیر، تأمین نیازهای افراد دارای معلولیت که مطالبه به‌حق آن‌ها بوده از ضروریات اولیه است که بدون مشارکت افراد معلول، خانواده‌ها، خیرین و نیکوکاران، سازمان‌ها و ارگان‌های همکار و شرکای اجتماعی امکان‌پذیر نیست.
ارائه خدمات مطلوب و مؤثر به افراد دارای معلولیت به سه مقوله مهم بستگی دارد، نقش سازمان بهزیستی و همراهی دستگاه‌ها و نهادهای دولتی، نقش مردم و تشکل‌های غیردولتی و جامعه و نقش افراد دارای معلولیت و خانواده‌های آن‌ها است. ارائه خدمات مطلوب و مؤثر به افراد دارای معلولیت به سه مقوله مهم نقش سازمان بهزیستی و همراهی دستگاه‌ها و نهادهای دولتی، نقش مردم و تشکل‌های غیردولتی و جامعه و نقش افراد دارای معلولیت و خانواده‌های آن‌ها بستگی دارد.
در حال حاضر بیش از 50 درصد معلولان در استان دارای سطح معلولیت شدید و خیلی شدید هستند که تأمین نیازهای آنان به تنهایی از عهده سازمان بهزیستی برنمی‌آید و باید تمام دستگاه‌ها و شرکای کاری و اجتماعی در کنار سازمان بهزیستی باشند و این سازمان را در ارائه خدمات بیشتر و بهتر به افراد دارای معلولیت یاری رسانند.
هرچند در بعضی از موضوعات بر اساس قانون حمایت از حقوق معلولان، دستگاه‌ها مکلف به خدمات‌رسانی به این اقشار هستند مانند موضوع مناسب‌سازی، استخدام سه درصد معلولان، پوشش بیمه‌ها، بهداشت، مسکن و توجه به موضوعات فرهنگی و سایر مباحث دیگر.
  در حال حاضر مطالبه اصلی جامعه معلولان چیست؟
مناسب‌سازی همواره یکی از مطالبات و خواسته‌های جامعه معلولان است که در این راستا دسترس‌پذیری، تردد و تحرک برای گروه‌های خاص به‌ویژه افراد دارای معلولیت در قانون حمایت از حقوق معلولان در سال 1397 در چهار ماده و 6 تبصره و آیین‌نامه اجرایی آن در آذر 1398 در 16 ماده و چهار تبصره به تمام دستگاه‌ها ابلاغ شد.
با وجود اینکه جلسات ستاد هماهنگی مناسب‌سازی استان مصوبات بسیار خوبی دارد، اما مصوباتی که اجرای آن نیازمند تأمین اعتبار است در اولویت دستگاه‌ها قرار نمی‌گیرد. لذا هم‌اکنون ساماندهی نشدن معابر شهری ویژه معلولان بزرگ‌ترین مانع پیش‌روی جامعه هدف بهزیستی در استان است که امید می‌رود با مشارکت بخش‌های مختلف شاهد تحول در این حوزه باشیم.
  در حوزه مسکن واشتغال معلولان چه اقداماتی انجام شده است؟
موضوع مسکن، معیشت و اشتغال نیاز اساسی تمام اقشار جامعه است و بی‌شک معلولان نیز به‌عنوان عضوی از این جامعه از این قاعده مستثنی نیستند که در این راستا در استان اقدامات خوبی انجام شده است و در سال جاری 112 واحد مسکونی به افراد دارای معلولیت در استان واگذار شد و واحدهای دیگری نیز در دست احداث قرار دارد.
در حوزه اشتغال نیز اقدامات مناسبی برای اشتغال‌زایی افراد معلول انجام شده به طوری که در سال جاری از محل تبصره 16 و 18 در قالب کارفرمایی، کسب و کار و مشاغل خانگی 970 میلیارد ریال تسهیلات به هزار و 261 نفر پرداخت شده است.
  نقش مردم و سازمان‌های غیردولتی در امور معلولان چیست؟
نقش مردم، تشکل‌ها و انجمن‌های غیردولتی در توجه به امور معلولان بسیار مؤثر است و مردم، خیرین و نیکوکاران ارتباط خوبی با سازمان بهزیستی داشته و در تمام زمینه‌های حوزه معلولان (شبانه‌روزی، روزانه و معلولان حاضر در خانواده) مشارکت و همراهی فعالانه‌ای دارند و در مواقع لزوم در کنار آنان بوده‌اند.
در کنار خیرین، تشکل‌ها نقش مؤثری در جلب مشارکت‌های مردمی، تغییر نگرش مردم نسبت به جامعه معلولان، ایجاد بستر مناسب و تسهیل حضور معلولان در جامعه به عنوان نمایندگان افراد دارای معلولیت دارند.
موضوع مهم دیگر نقش افراد دارای معلولیت و خانواده‌های آنان است، ما افراد دارای معلولیت موفقی داریم که در حوزه اشتغال و کارآفرینی، تحصیل، ورزش و هنر موفق بوده اند لذا این قشر باید به خودباوری برسند، توانایی‌ها و استعدادهای خود را بشناسند، اعتماد به‌نفس بالایی داشته باشند تا سایر افراد جامعه با نگاه ترحم به آن‌ها توجه نکنند، قطعاً خانواده‌ها در افزایش این توانمندی نقش اساسی دارند.
  در حال حاضر چه تعداد معلول از بهزیستی استان خدمات دریافت می‌کنند؟
در استان کردستان حدود 34 هزار و 638 نفر دارای معلولیت شناسایی شده اند که از خدمات مستمر و غیر مستمر بهزیستی بهره‌مند هستند، از این تعداد حدود 21 هزار و 700 معلول تحت پوشش خدمات مستمر هستند و مابقی (12 هزار و 938) نفر دیگر خدمات غیرمستمر دریافت می‌کنند.
چهار هزار و 154 نفر از این افراد دارای معلولیت بینایی، 14 هزار و 11 نفر جسمی حرکتی، هفت هزار و 356 نفر ذهنی، سه هزار و 111 نفر روانی، چهار هزار و 238 نفر شنوایی و هزار و 768 نفر دارای معلولیت صوتی و گفتاری هستند.
  و سخن پایانی؟
اگر مدعی هستیم که افراد دارای معلولیت همانند سایر اقشار جامعه باید در زمینه‌های مختلف در کنار سایر افراد حضور داشته باشند پس باید تمام دستگاهها و نهادها به تکالیف قانونی خود جامعه عمل بپوشانند اگر مدعی هستیم که افراد دارای معلولیت همانند سایر اقشار جامعه باید در زمینه‌های مختلف در کنار سایر افراد حضور داشته باشند پس باید تمام دستگاه‌ها و نهادها به تکالیف قانونی خود جامعه عمل بپوشانند و نگاه واقع‌بینانه به این قشر داشته باشیم که البته این را باید در عمل ثابت کنیم که اگر غیر این باشد ما عامل ایجاد محدودیت به‌ویژه در سطح جامعه برای افراد دارای معلولیت هستیم.
12 آذر با عنوان روز جهانی معلولان و از 12 تا 18 آذر با عنوان هفته معلولان نامگذاری شده است.