صنعتی شدن کامل کشتارگاههای دام همدان
امیرحسین نقیپور در نشستی که صبح روز چهارشنبه در سالن جلسات این اداره کل برگزار شد، ضمن قدردانی از تلاشهای اصحاب رسانه و همکاران خود، گزارشی جامع از عملکرد یکسالهاش ارائه داد.
وی در ادامه به موفقیتهای استان در این حوزه اشاره کرد و گفت: کنترل بیماریهای دامی، افزایش ظرفیت تولید، ارتقای بهداشت کشتارگاهها، توسعه صادرات و همکاری گسترده با بخش خصوصی، بخشی از این موارد بوده است.
* پیشگیری از ابتلا به بیماریها
مدیرکل دامپزشکی استان همدان با بیان اینکه «کنترل و تأمین سلامت فرآوردههای خام دامی» یکی از مهمترین اهداف این اداره کل است، ابراز کرد: سازمان دامپزشکی چندین هدف کلیدی شامل پیشگیری و کنترل بیماریهای دامی و مشترک، ایجاد بستر برای توسعه پایدار و حضور در بازارهای جهانی را دنبال میکند.
وی اذعان کرد: طی یکسال گذشته بیش از 10 میلیون و 452 هزار نوبت واکسیناسیون دام در استان انجام شده و همین امر باعث شد بیماریهای شدیدی که بسیاری از استانها را درگیر کرد، وارد همدان نشود.
نقیپور افزود: اعزام گروههای واکسیناسیون دام به مناطق جنوبی خوزستان و لرستان پیش از کوچ عشایر نیز از اقداماتی است که به شکل ویژه در استان همدان انجام میشود.
* غربالگری و حذف دامهای آلوده
مدیرکل دامپزشکی استان همدان با بیان اینکه سال گذشته 37 هزار رأس دام سنگین شامل گاو و گاومیش تحت آزمایش سل قرار گرفتند و 29 هزار رأس گاو برای شناسایی بروسلوز (تب مالت) بررسی شدند، تأکید کرد: این کار نقش مهمی در سلامت دام و امنیت غذایی دارد.
به گفته وی 55 قرارداد به ارزش هفت میلیارد و 460 میلیون تومان با بخش خصوصی در حوزه بهداشت دام منعقد شده است تا ضمن تقویت ظرفیت دولتی، پایداری بخش خصوصی نیز ارتقا یابد.
* رکورد جوجهریزی
مدیرکل دامپزشکی استان همدان صنعت مرغ را «یکی از ارکان تأمین پروتئین کشور» دانست و گفت: در یکسال گذشته 43 میلیون قطعه جوجهریزی در استان انجام شد که در 15 سال اخیر بیسابقه است؛ استان همدان در این مدت عاری از بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان بود.
وی تأکید کرد: واکسیناسیون بیماریهایی همچون نیوکاسل و آنفلوآنزا نیز انجام شده است.
نقیپور با اشاره به اینکه بیش از 128 هزار بازدید از دو هزار و 980 مرکز عرضه شامل کشتارگاهها، واحدهای بستهبندی، قصابیها و مرغفروشیها در یکسال گذشته انجام شده، ابراز کرد: این بازرسیها به ضبط و معدومسازی بیش از 72 تُن فرآورده غیر قابل مصرف منجر شده است.
* توسعه صادرات
وی در ادامه با اشاره به اینکه صادرات فرآوردههای دامی استان همدان به کشورهایی همچون ویتنام، قرقیزستان، پاکستان, عراق، روسیه و ایتالیا انجام شده، تصریح کرد: درمجموع 127 مجوز صادرات صادر شده که نسبت به دو سال گذشته 60 تا 70 درصد رشد داشته است.
مدیرکل دامپزشکی استان همدان خاطرنشان کرد: در حوزه آبزیان 12 درصد کاهش کانونهای بیماری و 6 درصد رشد صدور مجوزهای بهداشتی مزارع ثبت شده که پیشبینی میشود تولید نیز افزایش یابد.
* حذف کشتارگاه سنتی دام
این مقام مسئول یکی از افتخارات استان را حذف کامل کشتارگاههای سنتی دام عنوان کرد و گفت: این اقدام نقش مؤثری در پیشگیری از بیماری تب کریمه کنگو دارد؛ چراکه گوشت ابتدا در پیشسرد نگهداری شده و سپس عرضه میشود.
وی با اشاره به اینکه ازجمله نتایج اقدامات بهداشتی کاهش خونآبه و اندام زائد مرغهای استان از حدود یک درصد به 63 صدم درصد است، اظهار کرد: ظرفیت کشتارگاههای استان از چهار واحد با توان هشت هزار قطعه در ساعت، به پنج واحد با توان 14 هزار قطعه در روز افزایش یافته و یک واحد کشتارگاه غیر فعال پس از 17 سال دوباره وارد چرخه تولید شده است.
* کاهش چشمگیر ابتلا به تب مالت
مدیرکل دامپزشکی استان همدان به کاهش 60 درصدی تلفات انسانی ناشی از تب مالت در استان اشاره کرد و گفت: این مهم یکی از شاخصترین موفقیتهای ما در سالهای اخیر بوده است.
وی همچنین به ظرفیت زیرساختهای دامپزشکی استان اشاره کرد و افزود: درحال حاضر همدان دارای 20 مرکز درمان دامپزشکی، 61 داروخانه، هشت شرکت پخش، دو واحد تولیدی، 23 مرکز واکسیناسیون و چهار آزمایشگاه است. در حوزه درمان نیز 32 درمانگاه و 62 کلینیک فعال هستند و درمجموع 159 واحد درمانی، آزمایشگاهی و خدماتی در استان فعالیت دارند.
* لبنیات سنتی زیر ذرهبین دامپزشکی
نقیپور در ادامه در پاسخ به سؤال یکی از خبرنگاران درباره وضعیت سلامت لبنیات سنتی که به شکل قارچگونه در سطح شهر توسعه یافتهاند، اظهار کرد: این واحدها هیچگونه پروانه یا مجوزی از دامپزشکی دریافت نکردهاند و مجوز فعالیت آنها معمولاً از اتحادیههای صنفی صادر میشود؛ بااینحال موضوع شیر خام مصرفی برای ما از اهمیت ویژهای برخوردار است.
وی با اشاره به اینکه بیش از 60 درصد شیرهای تولیدی استان در واحدهای صنعتی است، افزود: بیشترین شیر خام واحدهای لبنی سنتی از گاوهای یک روستای خاص تأمین میشود؛ به همین منظور در این روستا واکسیناسیون دامها و خونگیری انجام شده است تا از سلامت منشأ شیر اطمینان حاصل شود.
مدیرکل دامپزشکی استان همدان خاطرنشان کرد: در واحدهای لبنی سنتی نیز نمونهبرداری انجام میشود و درصورت مشاهده هرگونه مشکل، منشأ تأمین شیر بررسی میشود و اقدامات لازم انجام میگیرد. طبق نمونهبرداریها ازنظر تقلب هیچگونه مورد مثبتی را در استان همدان شاهد نیستیم و درصورت وجود چنین مراکزی، سریعاً پلمب خواهند شد.
نقیپور با بیان اینکه همدان نخستین استانی است که سامانه هوشمند بازرسی را راهاندازی کرده است، ابراز کرد: در این سامانه بازرس موظف است در فاصله حداکثر 10 متری واحد صنفی حضور یابد تا امکان ثبت بازدید وجود داشته باشد.
این مقام مسئول افزود: موقعیت، زمان ورود و خروج و مدتزمان حضور بازرس نیز بهصورت لحظهای ثبت میشود.
مدیرکل دامپزشکی استان همدان همچنین با اشاره به اقدامات نظارتی این دستگاه بر کشتارگاهها و مراکز عرضه مواد پروتئینی، گفت: سال گذشته یکی از کشتارگاههای استان با صرف بیش از 40 میلیارد تومان برای توسعه و نوسازی، ظرفیت خطوط خود را تا هشت برابر افزایش داد؛ با این وجود، برخی شاخصهای مرتبط با زمان و کیفیت فرآوری گوشت همچنان نیازمند ارتقا است تا تولیدات استان بتوانند در عرصههای ملی و بینالمللی رقابت کنند.
وی درباره نظارت بر رستورانها و مراکز تهیه مواد غذایی نیز افزود: همزمان با افزایش مصرف مواد غذایی در فصل تابستان، دامپزشکی استان نظارتهای ویژهای بر این مراکز اعمال میکند.
نقیپور تصریح کرد: سردخانهها و فروشگاههای بزرگ نیز بهطور مستمر رصد میشوند و به کمک هوش مصنوعی، موجودی آنها کنترل میشود؛ درصورتی که کالایی به تاریخ انقضا نزدیک شود، هشدار صادر و از عرضه آن جلوگیری خواهد شد. این روند برای نهادههای دامی نیز اجرا و گزارش ماهانه از وضعیت آنها تهیه و ارائه میشود.
مدیرکل دامپزشکی استان همدان تأکید کرد: نظارتهای میدانی با نهایت دقت انجام میشود و هیچگونه اغماضی در این زمینه وجود ندارد؛ هدف اصلی، بهرهگیری از فناوریهای نوین و هوش مصنوعی برای تبدیل دامپزشکی همدان به الگویی ملی در زمینه نظارت هوشمند بر مواد غذایی و فرآوردههای دامی است.
* وجود سردخانههای 50 تُنی با قابلیت انجماد سریع در همدان
در ادامه مسئول فنی و بهداشتی شرکت گوشت کالا هگمتان پارس در بازدید خبرنگاران از این مجموعه، جزئیات مراحل نگهداری، فرآوری و بستهبندی گوشت را با هدف تضمین سلامت و کیفیت محصول، تشریح کرد.
لوزا الهیاری با اشاره به مراحل آغازین کار، گفت: در بدو ورود گوشت در یخچالهای اولیه با دمای مطلوب چهار درجه و حداکثر هشت درجه سانتیگراد نگهداری میشود؛ درصورت حجم بالای گوشت، این مرحله پیش از ورود به سالن تولید انجام میشود. محل پیشسرد اولیه در مجاورت سکوی حمل قرار دارد تا گوشت از یخچال کامیون بدون تماس با محیط، منتقل شود.
مسئول فنی و بهداشتی شرکت گوشت کالا هگمتان پارس افزود: ریلبندی سالن تولید براساس اصول بهداشتی انجام شده است. فاصله ریلها از یکدیگر و زمین بهگونهای است که گوشت با زمین تماس نداشته و هوا و رطوبت بهطور کامل جریان پیدا کند؛ این امر مانع برخورد لاشهها به هم و تسهیل تهویه سرد میشود.
الهیاری خاطرنشان کرد: پس از ورود به سالن، عملیات قطعهبندی و استخوانزدایی بهویژه در تولید گوشت گوساله توسط نیروهای مجرب انجام میشود. قطعات گوشت مطابق نوع عضله و دستورالعملهای دامپزشکی سورت و جداسازی شده، سپس در بستههای متناسب قرار میگیرد.
وی تصریح کرد: گوشت تازه در بشقابهای پلیاتیلن گلیکول و گوشت منجمد در کیسههای گرید غذایی بستهبندی میشوند؛ تمام ظروف دارای مجوز بهداشتی هستند. هر بسته برچسب روزانه با مشخصات شرکت، تاریخ، وزن خالص، دمای نگهداری و مدتزمان مصرف دارد.
الهیاری ادامه داد: ظرفیت تولید روزانه شرکت 6 تُن است؛ دو سردخانه نگهداری و تونل انجماد، هریک تا 50 تُن ظرفیت و قابلیت تبدیل به یکدیگر را دارند. این امکان باعث شده زمان نگهداری و انجماد متناسب با نیاز، بهینهسازی شود.
وی گفت: در بستهبندی نهایی، تنها فیلهها برای حفظ شکل، سلفونپیچی و سپس برچسبگذاری میشوند؛ پنج رنگ مختلف درب (زرد، آبی، مشکی، قرمز، سبز) و برچسبگذاری مجزا، به جداسازی سریع در سردخانه کمک میکند.
الهیاری در پایان سخنانش خاطرنشان کرد: در شرایط قطعی برق، از دستگاه سیل و وکیوم استفاده میکنیم؛ وکیوم یعنی تخلیه هوای اطراف گوشت و سیل یعنی دوخت کامل بسته که نقش مهمی در جلوگیری از آلودگی و افزایش ماندگاری محصول دارد.
مدیرکل دامپزشکی استان همدان نیز در جریان بازدید از شرکت گوشت کالا هگمتان پارس ضمن اشاره به صنعتی بودن 100 درصد کشتارگاههای دام استان، از ارتقای ظرفیت کشتار طیور و بهبود شاخصهای بهداشتی در تمامی مراحل تولید، بستهبندی و عرضه گوشت خبر داد.
نقیپور گفت: در استان همدان کشتارگاه سنتی دام نداریم؛ لاشهها پس از کشتار در پیشسرد کشتارگاه به مدت 24 تا 72 ساعت نگهداری و سپس به مراکز عرضه و قصابیها منتقل میشوند.
وی با اشاره به ظرفیت استان، افزود: درحال حاضر پنج واحد کشتارگاه فعال طیور با ظرفیت مجموع 14 هزار قطعه در روز داریم؛ همچنین 38 واحد قطعهبندی و بستهبندی گوشت و مرغ در استان فعال است که 14 واحد آن مستقل و بقیه وابسته به مراکز عرضه هستند.
به گفته مدیرکل دامپزشکی استان، همدان جزء معدود استانهایی بوده که فاقد کشتارگاه سنتی دام است.
وی ادامه داد: تمامی واحدهای تحت نظارت دامپزشکی شامل کشتارگاهها، مراکز بستهبندی و قطعهبندی، سردخانهها، میادین، انبارهای نگهداری دام، کارخانههای خوراک دام و مراکز عرضه (قصابیها و فروشگاههای گوشت) روزانه پایش میشوند؛ بازرسیها بهصورت مشترک با مرکز بهداشت، تعزیرات، اماکن و سایر ارگانها نیز هفتگی انجام میشود.
* کشتارگاه «نوآوران صنعت سبز ایرانیان»، قدیمیترین و مجهزترین کشتارگاه صنعتی ایران
مدیرعامل کشتارگاه صنعتی نوآوران صنعت سبز ایرانیان نیز در جمع خبرنگاران، این مجموعه را قدیمیترین کشتارگاه صنعتی کشور با سابقه آغاز فعالیت از سال 1365 معرفی کرد و گفت: بازسازی کامل این مجموعه در سه دوره و تجهیز به خطوط بهروز کشتار دام و طیور، انجام شده است.
محمدحسین موسوی اظهار کرد: کشتارگاه نوآوران از سال 1365 با دریافت پروانه ساخت آغاز به کار کرد و تاکنون طی سه دوره بازسازی و نوسازی، امروز به یکی از مجهزترین کشتارگاههای صنعتی ایران تبدیل شده است.
وی افزود: این مجموعه دارای خطوط مجهز کشتار مرغ و بوقلمون است و بهزودی خط کشتار گرده نیز وارد مدار تولید میشود؛ ظرفیت سردخانه فعال مجموعه بیش از دو هزار تُن است که امکان ذخیره و مدیریت حجم بالای تولید را فراهم میکند.
به گفته این مدیرعامل، کشتارگاه نوآوران با وسعت فعالیت یکهزار و 200 کیلومتر، توزیع محصولات مرغ در سطح کشور را انجام میدهد.
موسوی ادامه داد: ناوگان حملونقل مرغ زنده و محصول کشتارشده بهطور کامل در اختیار مجموعه هست. واحد قطعهبندی فعال ما گوشت مرغ را به رستورانها، بیمارستانها، تالارها و فروشگاههای زنجیرهای نظیر کوروش، هایپراستار، جانبو، کوروش، دیلی مارکت و رفاه در سراسر کشور عرضه میکند؛ محصولات بهصورت گوشت تازه و منجمد توزیع میشوند.
وی با اشاره به عملکرد صادراتی، گفت: سال گذشته یکهزار و 500 تُن محصولات این مجموعه به کشور عراق و بازارهای حاشیه خلیج فارس صادر شد.
موسوی همچنین از سرمایهگذاری 30 میلیارد تومانی برای توسعه خط تولید و آمادهسازی خط «گرید A پلاس» تا پایان سال خبر داد.
در ادامه این بازدیدها، مدیرعامل شرکت «پاکان لبن کارن» نیز با اشاره به راهاندازی یک طرح سهمرحلهای توسعه، اظهار کرد: با تکمیل فاز سوم ظرفیت بستهبندی تخممرغ از 3 به 10 تُن در روز و تولید سالانه تا سه هزار تُن افزایش خواهد یافت.
محمدرضا گلزاری در تشریح روند توسعه گفت: فاز نخست ظرفیت 3 تا 3.5 تُن روزانه دارد، فاز دوم به 6 تا 7 تُن میرسد و فاز سوم که 70 درصد پیشرفت داشته، با نصب دستگاه جدید ظرفیت روزانه را به 10 تُن میرساند؛ درحال حاضر تولید روزانه معادل سه تُن و تولید سالانه حدود یکهزار تُن است و با اتمام فاز سوم، به سه هزار تُن سالانه خواهیم رسید.
به گفته وی تمام 64 میلیارد تومان هزینهشده از منابع شخصی بوده است و تنها 350 میلیون تومان تسهیلات گرفتهایم؛ تکمیل فاز سوم نیاز به 20 تا 25 میلیارد تومان سرمایهگذاری دارد.
گلزاری افزود: بازار نخست محصولات، استان همدان است و بازار دوم، تهران؛ از طریق شعبه تهران و همکاری با شرکت دامداران لبنیات، توزیع در 10 منطقه انجام میشود. ناوگان ما 30 دستگاه کامیون یخچالدار در اختیار دارد و 40 تا 45 ویزیتور بهصورت روزانه کل استان همدان ازجمله ملایر، بهار، کبودراهنگ، رزن و دمق را پوشش میدهند.
وی با اشاره به اشتغالزایی شرکت، گفت: اکنون 97 نفر به شکل بیمهشده یا نیمهبیمه در این مجموعه مشغول به کار هستند؛ بخشی در تولید، بخشی در پخش و بخشی در خطوط جانبی فعالاند. 16 برند غذایی شامل دامداران، تکماکارون و دنت تازه با ما همکاری دارند. علاوهبر خط بستهبندی تخممرغ، یک خط تولید خرما نیز راهاندازی شده است.
* همدان با 7 واحد بستهبندی، تولید و مصرف تخممرغ را در تراز بهداشتی نگه میدارد
مدیرکل دامپزشکی استان همدان در شرکت پاکان لبن کارن با اشاره به وجود هفت واحد فعال بستهبندی تخممرغ در استان، گفت: درج تاریخ تولید و مصرف، اصلیترین معیار بهداشتی برای عرضه این محصول است و تلاش میشود تخممرغهای فاقد مشخصات بهداشتی از چرخه فروش حذف شوند.
نقیپور تأکید کرد: مهمترین دلیل بستهبندی تخممرغ، اطمینان از سلامت محصول و آگاهی مصرفکننده از تاریخ تولید و مدتزمان مجاز مصرف آن است؛ تخممرغهای بدون تاریخ تولید بهدلیل نامشخص بودن محل و زمان تولید و احتمال ابتلا به بیماری مرغداریها، در استان مجوز عرضه نمیگیرند.
مدیرکل دامپزشکی استان همدان افزود: میانگین تولید تخممرغ در استان بین 50 تا 55 تُن در روز بوده که تقریباً معادل مصرف استان است.
وی در ادامه گفت: تمام تخممرغهای ورودی به واحد بستهبندی ازنظر سلامت کنترل میشوند و نمونههای نطفهدار یا معیوب قبل از بستهبندی حذف میشوند تا تنها محصول سالم و باکیفیت به دست مصرفکننده برسد.
