ان‌شاءالله رحمتی روز چهارشنبه در همایش «از شفا تا قانون» که با حضور اساتید برجسته حوزه‌های اخلاق پزشکی، فلسفه و علوم پزشکی به همت بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا و دانشگاه علوم پزشکی در سالن همایش‌های غدیر دانشگاه علوم پزشکی همدان برگزار شد، با اشاره به پیوند بین دو ساحت فکری ابن سینا که فلسفه و طب است به‌عنوان هدف همایش «از شفا تا قانون»، ابراز کرد: باید این پیوند برقرار شود و حرفی برای امروز ما داشته باشد؛ برای شروع، اخلاق پزشکی را درنظر گرفتیم که هم دغدغه فیلسوفان است و هم پزشکان.
وی افزود: نگاه ما به ابن‌ سینا نباید صرفاً محدود به جنبه‌های فلسفی یا طبی باشد، بلکه باید سنت سینایی را به‌عنوان یک جریان ادامه‌دار، از حکمت مشرقی تا حکمت متعالیه، مورد توجه قرار دهیم.
رئیس بنیاد بوعلی‌سینا همدان با اشاره به اینکه اخلاق حرفه‌ای پزشکان نیازمند توجه تازه است، بیان کرد: ما انسان‌ها در جست‌وجوی ارزش و احترام واقعی هستیم و این احترام جز از راه اخلاق، حاصل نمی‌شود.
وی تصریح کرد: به گفته حکمایی چون سقراط، انسان دانسته خطا نمی‌کند، بنابراین برای اخلاقی بودن باید دانش اخلاقی داشت و این دانش در سه بُعد تعریف می‌شود و آن شناخت واقعیت‌های اخلاقی و غیراخلاقی، بی‌طرفی در قضاوت و درک عاطفی نسبت به دیگران است.
رئیس بنیاد بوعلی‌سینا همدان با اشاره به الگوهای مختلف در رابطه پزشک و بیمار، ادامه داد: مدل پزشک‌سالاری که شباهت به پدرسالاری دارد، در آن پزشک تصمیمی برخلاف میل بیمار اما به نفع او می‌گیرد، این رابطه هرچند در گذشته رایج بوده، اما امروز جای بازنگری دارد.
وی اضافه کرد: در کنار آن، الگوهایی مانند مدل مهندسی (پزشک به‌عنوان مکانیک)، مدل شورایی (تصمیم‌گیری مشترک پزشک و بیمار) و مدل ملتمسانه (پزشک در مقام کشیش) نیز مطرح هستند؛ اما پرسش اصلی این است که کدام الگو بیشترین سازگاری را با کرامت انسانی و آموزه‌های حکمی دارد؟
رحمتی تأکید کرد: سنت فلسفی ابن‌ سینا ظرفیت زیادی برای ارائه مبنایی عمیق در اخلاق پزشکی دارد و باید از این ظرفیت در آموزش و سیاست‌گذاری پزشکی، بهره‌برداری کرد.
* کنگره اخلاق پزشکی در همدان برگزار می‌شود
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان همدان نیز با ابراز خوشحالی از استقبال بسیار خوب پزشکان از همایش‌های برگزارشده در حوزه پزشکی و علوم انسانی، تأکید کرد: پزشکی بدون فلسفه و اخلاق، صنعت خشک و غیر قابل تحملی است؛ هیچ قسمتی از علم طب وجود ندارد مگر آنکه پیوست اخلاقی داشته باشد و امروز علوم انسانی به‌عنوان پیوست ضروری دانش پزشکی، مطرح است.
بهروز کارخانه‌ای با اشاره به لزوم آشنایی پزشکان با علوم انسانی، اظهار کرد: تجربه یک‌سال پیش نشان داد که پزشکان ما به علوم انسانی علاقه وافر دارند؛ بنابراین این همایش با دعوت از اساتید فلسفه و فلسفه پزشکی برگزار شد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی همدان از برگزاری کنگره اخلاق پزشکی طی شهریورماه امسال در همدان نیز خبر داد و ابراز امیدواری کرد این رویداد با حضور گسترده اساتید، پژوهشگران و اندیشمندان، گامی مؤثر در ترویج اخلاق در حوزه سلامت باشد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی استان همدان با اشاره به برگزاری بیستمین سالگرد بنیاد بوعلی‌سینا طی سال گذشته در تهران، از برنامه‌ریزی برای برگزاری یکی از نشست‌های این بنیاد طی سال جاری در همدان خبر داد.
کارخانه‌ای با تقدیر از حضور میهمانان علمی و فرهنگی، از همدان به‌عنوان شهر ابن‌ سینا، باباطاهر، سیدجمال‌الدین اسدآبادی و دیگر مفاخر علمی و عرفانی یاد و بر ادامه مسیر تلفیق علم و اخلاق تأکید کرد.
* ابن‌ سینا نخستین نویسنده دایرةالمعارف فلسفی است
مدرس ادبیات فارسی، تاریخ ریاضیات، تاریخ علم و فلسفه علم در مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران نیز گفت: ابن‌ سینا احتمالاً نخستین فیلسوفی است که تلاش کرد تمام علوم فلسفی را به‌صورت یک مجموعه جامع گردآوری کند و درواقع نخستین نویسنده دایرةالمعارف فلسفی به معنای دقیق کلمه است.
حسین معصومی همدانی با اشاره به کم‌توجهی به آثار ریاضی ابن‌ سینا، اظهار کرد: در آثار فلسفی ابن‌ سینا ازجمله «شفا» و «نجات»، بخش‌هایی به ریاضیات اختصاص داده شده است؛ در کتاب شفا ریاضیات سهم قابل توجهی دارد و بیش از دو برابر بخش الهیات است. این بخش‌ها مشتمل بر هندسه، حساب، نجوم و موسیقی نظری هستند که عمدتاً برگرفته و تلخیص‌شده از آثار یونانی مانند اقلیدس، بطلمیوس و دیگران‌اند.
وی گفت: برخلاف جایگاه بی‌نظیر ابن‌ سینا در فلسفه و طب، سهم او در ریاضیات نه‌تنها کمتر شناخته شده، بلکه در پژوهش‌های جدید نیز مهجور مانده است؛ درحالی که بخش ریاضیات در آثار فلسفی ابن‌ سینا حجمی قابل‌ توجه دارد و نیازمند بررسی و ویرایش علمی جدی است.
معصومی همدانی با انتقاد از کم‌توجهی به آثار ریاضی ابن‌ سینا در پژوهش‌های معاصر با بیان اینکه هیچ ویرایش انتقادی دقیقی از این آثار وجود ندارد، ابراز امیدواری کرد که با پژوهش‌های تازه‌ای که درحال انجام است، این بخش مغفول‌مانده از میراث علمی ابن‌ سینا، بیش‌ازپیش مورد توجه قرار گیرد.
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی با بیان اینکه ابن‌ سینا علوم فلسفی را بر اساس سنت ارسطویی به دو دسته نظری و عملی تقسیم می‌کند و در بخش نظری سه شاخه طبیعیات (فیزیک)، ریاضیات و الهیات را بررسی می‌کند، افزود: درحالی که ارسطو کتاب مستقلی درباره ریاضیات ننوشت و فلاسفه‌ای چون کندی و فارابی نیز آثار پراکنده‌ای در این زمینه داشتند، ابن‌ سینا ریاضیات را به‌عنوان بخشی اصلی در ساختار فلسفی خود وارد کرد و این کار او نه‌تنها پاسخی به فضای علمی زمانه بود، بلکه برخاسته از علاقه و انگیزه شخصی‌اش نیز بود، چراکه از کودکی با آموزش ریاضیات انس داشته و خود به‌تنهایی کتاب «اصول اقلیدس» را مطالعه کرده بوده است.
وی با تأکید بر اینکه مقام ابن‌ سینا در ریاضیات به هیچ‌وجه با جایگاه او در فلسفه و طب قابل قیاس نیست زیرااو نوآوری‌های اندکی در ریاضیات داشته و در این حوزه قابل مقایسه با چهره‌هایی همچون ابوریحان بیرونی و ابن هیثم نیست، تصریح کرد: بخشی از نجوم شفا نشان می‌دهد دانسته‌های ریاضی ابن‌ سینا فراتر از آن چیزی بوده که در آثار شناخته‌شده‌اش منعکس شده است.