سپهرغرب، گروه - عطیه صفی‌زاده : رازیانه ایران با (برند افغانستان) و عسل آن هم با (برند ترکیه) به بازارهای جهانی صادر می‌شود. وضعیت صادرات محصولات کشاورزی در کشور مطلوب نیست و نایب رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس می‌گوید: دوگانگی تصمیم‌گیری وزارتخانه‌های متولی، نبود سورتینگ و مشکل تعهدسپاری ارزی صادرکنندگان از آن جمله است.
محصولات کشاورزی ایران باوجود کیفیت بالا، درآمد چندانی برای تولیدکنندگانشان ندارند. برای نمونه؛ ایران رتبه سوم باغات و رتبه چهارم تولید سیب دنیا را دارد، در حالی که این بخش مهم‌ترین و مطمئن‌ترین منبع کسب درآمد برای کشور در عرصه درآمدهای غیرنفتی است، ولی متأسفانه نادیده گرفته شده است.
مسئله به عوامل متعددی بازمی‌گردد که اصلی‌ترین آن‌ها نبود سورتینگ و صنایع بسته‌بندی مناسب در کشور است. آذربایجان‌غربی با وجود اینکه در ایجاد و توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی دارای رتبه دوم این صنعت در کشور است، اما باز هم از اقبال چندانی برخوردار نیست.
اهمیت توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی در استان‌هایی نظیر آذربایجان‌غربی که محور توسعه آن بر اساس کشاورزی تعریف شده، زمانی برجسته‌تر می‌شود که بدانیم؛ سیب آن، با (برند افغانستان) و عسل آن هم با (برند ترکیه) به بازارهای جهانی صادر می‌شود.
استانی که قطب تولید رازیانه ایران است و رتبه نخست کشور در محصولات دیگر همانند گردو، سیر و غیره را هم دارد اما کوچک‌ترین درآمدی از این محل و بازار صادرات محصولات کشاورزی ندارد. 95 درصد رازیانه کشور در شهرستان رزن کشت و برداشت می‌شود. به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان رزن امسال سه هزار هکتار از مزارع و اراضی کشاورزی این شهرستان زیر کشت رازیانه رفته است.
سرمایه‌گذاری و بسته‌بندی و صادرات رازیانه استان می‌تواند میلیارد‌ها دلار ارزش ایجاد کند. مبلغی که تنها به‌دلیل نبود زیرساخت‌های اقتصادی صنعت زنبورداری در کشور به‌راحتی از کشور خارج می‌شود و فرصت‌های شغلی فراوانی را هدر می‌دهد.
در همین راستا با توجه به اهمیت موضوع با دهیار روستای سلطان‌آباد که حدود 90 درصد از 95 درصد رازیانه شهرستان رزن در آنجا کشت می‌شود به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:
مجتبی عقیلی با بیان اینکه در روستای سلطان‌آباد بالغ بر دو هزار هکتار رازیانه کشت می‌شود، عنوان کرد: بیش از 90 درصد نیاز کشور به این گیاه دارویی، از طریق روستای سلطان‌آباد تأمین می‌شود.
وی با بیان اینکه شهرستان رزن به‌دلیل داشتن آب و هوای مناسب، ظرفیت بسیار خوبی در تولید رازیانه کشور دارد، تصریح کرد: سالانه بیش از سه هزار تن رازیانه در اردیبهشت ماه در روستای سلطان‌آباد برداشت می‌شود.
دهیار روستای سلطان‌آباد شهرستان رزن با اشاره به اینکه رازیانه کشت بهاره است و برای رشد خود مقدار کمی آب نیاز دارد گفت: این محصول در صورتی که بارندگی در فصول بهار، پاییز و زمستان خوب و کافی باشد تا تابستان نیاز به آبیاری ندارد.
عقیلی با بیان اینکه کشور‌های حاشیه خلیج فارس خواهان رازیانه رزن هستند، عنوان کرد: این محصول سلطان‌آباد که خواص دارویی نیز دارد به کشور‌های ترکیه، امارات صادر می‌شود.
وی با بیان اینکه دلال‌ها رازیانه را از سر زمین با قیمت ناچیز از کشاورز خریده و با قیمت گزاف به کشور‌های مختلف صادر می‌کنند، یادآور شد: با وجود اینکه شهرستان رزن قطب تولید رازیانه در کشور به‌شمار می‌رود، اما متأسفانه فاقد صنایع تبدیلی و فرآوری در ارتباط با این محصول است که می‌طلبد با جذب سرمایه‌گذاران بخش خصوصی و برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری لازم، نسبت به توسعه این حوزه اقدام کرد.
این دهیار با ابراز گلایه‌مندی از عدم بهره‌وری این گیاه با ارزش گفت: مشکل بسته‌بندی، نبود تضمین خرید رازیانه و قیمت‌گذاری آن توسط دلالان از مهم‌ترین مشکلات و دغدغه بهره‌برداران این شهرستان است.
عقیلی با بیان اینکه فرآوری رازیانه محدود به روش‌های سنتی همانند تبدیل آن به عرق رازیانه می‌شود، تصریح کرد: در سطح استان و حتی کشور کارخانه‌ای برای فرآوری گیاهان دارویی وجود ندارد این در حالی است که این محصول می‌تواند سبب رونق اقتصادی و دارویی در کشور شود.
وی تأکید کرد: استان همدان ظرفیت بسیار خوبی در تولید و کشت رازیانه دارد و با ساخت کارخانه فرآوری این محصول مزیت‌های بسیار خوبی عاید همدان خواهد شد.
دهیار روستای سلطان‌آباد با بیان اینکه چندین‌بار درخواست ساخت شرکت دارویی و یا کارخانه فرآوری محصول را به مسئولان داده‌ایم اما تاکنون اقدامی در این خصوص انجام نشده، عنوان کرد: به دلیل عدم ویژندسازی و بسته‌بندی، بسیاری از استان‌ها از این ظرفیت خبر ندارند و رازیانه رزن اغلب به اسم دیگر شهرها به فروش می‌رود.
عقیلی با بیان اینکه کیفیت رازیانه رزن زبانزد است و به همین دلیل وقتی به کشورهای دیگر صادر می‌شود اغلب آن‌ را با نام خود به فروش می‌رسانند، عنوان کرد: در این راستا ترکیه رازیانه را از ما می‌خرد و با بسته‌بندی دیگری به کشورهای اروپایی صادر می‌کند.
وی با بیان اینکه عوامل مختلفی همانند عدم صادرات و حمایت‌های کافی باعث می‌شود که کشاورزان متحمل ضرر شوند و سال به سال میزان تولید رازیانه در شهرستان رزن کاهش یابد، خاطرنشان کرد: رازیانه گیاهی با خواص فراوان است که حتی در صنعت عطر و ادکلن‌سازی هم از آن استفاده می‌کنند. فرانسه از رازیانه ایران برای تولید عطرهای مختلف بهره‌مند می‌شود.
حال با توجه به آنچه گفته شد در بیشتر موارد محصولات کشاورزی به‌صورت فله‌ای و بدون درجه‌بندی و سورتینگ به کشورهای بازار هدف صادر می‌شوند. در حالی که پس از صادر شدن به کشورهای مقصد در آنجا توسط دریافت‌کنندگان، محصولات به شیوه مناسب درجه‌بندی، سورتینگ و به شکل شکیلی بسته‌بندی و مجدداً به بازار جهانی صادر می‌شوند. برای مثال؛ سیب ایران به‌صورت فله‌ای به کشورهای همسایه صادر می‌شود. سپس در افغانستان درجه‌بندی و بسته‌بندی می‌شود و با (برند افغانستان) و با درآمد بیشتر به سایر کشورها صادر می‌شوند و در این بین صادرکننده ایرانی سودی نمی‌برد.
استان همدان با وجود تولید انبوه محصولات کشاورزی، هنوز نتواسته در بخش صادرات محصولات و ویژندسازی (برندسازی) محصولات تولیدی برجسته همچون سیب و عسل اقدام کند. عمده محصولات علاوه بر نیاز داخلی، به بازارهای کشورهای همسایه ارسال می‌شود و هر ساله بحث صادرات تا اواخر سال با گرفتاری‌های زیادی همراه است و به دلیل نبود قوانین مدون در این حوزه، شاهد تلف شدن بخش عمده‌ای از محصولات کشاورزی و یا فروش به کام دیگر کشورها خواهیم بود.
مانند تمام محصولات، دلالان رازیانه رزن را با قیمت ناچیز از کشاورز خریده و به کشاورهای دیگر می‌فروشند که به دلیل عدم برندسازی باعث می‌شوند کشورهای دیگر آن را با نام و نشان خود به کشورها و استان‌های دیگر بفروشند.

عطیه صفی‌زاده