جایگاه مادر در نقاط جهان و فرهنگ‌های مختلف بسیار ویژه و کلیدی است به طوری که می‌توان مادر را به قلب تپنده یک جامعه تشبیه کرد و گفت این قلب زمانی به وظیفه ذاتی خود به طور کامل عمل می‌کند که توجه به بعد‌های فیزیکی و معنوی اگر مورد اهمیت قرار نگیرد مطمئناً عملکرد این عضو اصلی به مشکل برخواهد خورد و در نتیجه باعث از حرکت ایستادن خود و تمام اعضای وابسته به خودش می‌شود.

با تمام این تفاسیر به نقش مادر سرپرست خانواده توجه کنید، مادری که به دلیل اتفاق برخی عوامل مجبور به ایفای نقش مادری در کنار قبول زحمت تمام مسئولیت‌ها و مشکلات خانواده می‌شود و متأسفانه مورد بی‌توجهی و بی‌مهری‌های جامعه قرار می‌گیرد و برای به آسایش رسیدن فرزندان خود تیرهای بیرحمانه برخی افراد جامعه و مشکلات اقتصادی خود را چون سیبلی در معرض خطر قرار می‌دهد تا روح فرزندانش ذره‌ای خراش هم برندارد.

مادری، که پدرانه کار می‌کند و باید در جامعه خود را با اخلاقی کاملاً مردانه جلوه دهد و فشار نگاه‌های قضاوتمندانه و بی‌رحمانه مردم را به جان بخرد تا بتواند در جامعه حضور پیدا کند و در کنار تمام مشکلات نان‌آور خانه‌اش باشد و برای تداعی شدن آرامش و رفاه حداقلی فرزندانش پا به پای مردان جامعه با تن ظریف و روح لطیف خود کار کند تا بتواند عزتمندانه در کنار فرزندانش زندگی کند.

روزنامه سپهرغرب دقایقی را به زنان سرپرست خانواده اختصاص داده است، زنانی که هنرمندانه با مهر مادری که در چنته دارند در برابر سختی‌های زندگی می‌جنگند و به نوعی در این آشفته‌بازار اقتصادی و فرهنگی فرزندان خود را به دندان کشیده‌اند تا از فرزندانشان به‌درستی محافظت کنند و سپس به سراغ مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران رفتیم که در ادامه می‌خوانید:

یک مادر سرپرست خانواده که 35 سال سن دارد گفت: به دلیل اعتیاد همسرم و آسیب‌‌هایی که به خود و فرزندانم می‌رساند پنج سال گذشته جدا شدم.

وی با بیان اینکه در این شرایط اقتصادی، سرپرست خانواده بودن بسیار مشکل است گفت: دو فرزند کوچک دارم و تنها منبع درآمد ثابتم یارانه است.

این مادر فداکار با بیان اینکه اگر بسته‌های معیشتی و کمک خیریه‌ها نباشد علناً قدرت تهیه و خرید اقلام اولیه زندگی را ندارم گفت: بسیار جویای کار بودم، چند جایی هم مشغول به کار شدم اما صاحب‌کارم زمانی که متوجه می‌شد من با فرزندانم تنها زندگی می‌کنم رفتارشان تغییر می‌کرد و مجبور می‌شدم آن کار را ترک کنم.

وی با بیان اینکه اگر حامیان فرزندانم نبودند نمی‌توانستم اجاره‌بهای منزل را پرداخت کنم گفت: به همین دلیل از صبح تا عصر مشغول پرستاری از یک خانم سالمند هستم و این درصورتی است که فرزندانم را در خانه تنها میگذارم و تمام فکرم در طول روز با آنهاست و نگرانشان هستم.

یکی دیگر از مادران سرپرست خانواده با بیان اینکه دو سال پیش همسرم به دلیل بیماری کرونا از دنیا رفت گفت: مقدار پس‌اندازی که داشتیم را برای خرج کفن و دفن پرداخت کردیم و حالا به سختی زندگی می‌گذرانیم.

وی با اشاره به سه فرزند خود گفت: هر سه دانشجو هستند و دو نفرشان کار می‌کنند و گاهی کمک خرج من و خواهر کوچکترشان هستند.

وی ادامه داد: به‌عنوان یک مادر بسیار خجالت‌زده هستم و با وجود اینکه ساعات زیادی در روز جهت نظافت ساختمان‌ها کار می‌کنم اما بازهم از پس خرج‌های ابتدایی زندگی و تحصیل و جهیزیه فرزندانم برنمی‌آیم.

یکی دیگر از مادران سرپرست خانواده با بیان اینکه در خانه خیاطی می‌کنم تا خرج داروهای فرزندانم را درآورم گفت: دو فرزند کوچکم بیمار هستند و مجبورم ماهیانه حدود 500 هزار تومان برای درمانشان هزینه کنم و از طرفی یک میلیون و 200 هزار تومان هم اجاره بهای منزل را باید بپردازم.

وی افزود: به‌خاطر اینکه کسی نیست از فرزندانم مراقبت کند مجبورم در خانه کار کنم و به همین دلیل نمی‌توانم از پس هزینه‌ها بربیایم.

در ادامه رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران با بیان اینکه جایگاه مادر سرپرست خانواده در همه جای دنیا از ارزش والایی برخوردار است گفت: آینده‌سازی یک جامعه به دست مادران آن سرزمین است، فرزندان از مادران خود چگونه زیستن را می‌آموزند، به طوری که مادران خود را می‌پرستند.

مصطفی اقلیما اذعان کرد: متأسفانه در کشور ما به مادران و زنان سرپرست خانواده توجهی نمی‌شود و این جایگاه نسبت به سایر کشور‌ها کمرنگ‌تر است.

وی با بیان اینکه در جامعه ما ضوابط قانونی از حقوق زن دفاع نمی‌کند و همین امر موجب بی‌محابا عمل کردن مردان در اجتماع شده است.

رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران با بیان اینکه توانمندسازی مادران سرپرست خانواده و فرهنگ‌سازی در جامعه باید در اولویت قرار بگیرد گفت: از سالیان گذشته تاکنون زنان و مادران حاضر بودند هر نوع مشقتی را به جان بخرند تا عنوان طلاق به گوششان نرسد چراکه هیچگاه جامعه به این تفکر نمی‌رسید که شاید مردان مشکل داشته باشند و همیشه اتهام به زنان و مادران وارد بود و زنان به هر قیمتی که بود مشکلات را به جان می‌خریدند تا از نگاه افراد جامعه به کسانی که طلاق می‌گیرند در امان بمانند.

اقلیما گفت: در سال‌های گذشته مادران سرپرست خانواده با یادگیری مهارت‌هایی چون خیاطی و قالی‌بافی می‌توانستند تا حدودی امرار معاش کنند و از پس هزینه‌های تقریبی زندگی و فرزندان خود برآیند.

وی افزود: اما در شرایط حاکم بر جامعه یک مادر سرپرست خانواده به‌سختی می‌تواند یک شغل در محیطی که امنیت داشته باشد پیدا کند و بدون داشتن دغدغه مزاحمت‌های گاه و بی‌گاه برخی مردان امرار معاش کند.

رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران با بیان اینکه یک مادر سرپرست خانواده نقش‌های بسیاری را باید ایفا کند گفت: برای امرار معاش باید سر کار رفته، برای فرزندان خود مادری کند و همانند یک پدر تمام‌قد در رأس خانواده باشد.

اقلیما با اشاره به تمکن مالی اکثر مادران سرپرست خانواده گفت: بسیاری از این مادران از شرایط مالی پایینی برخوردار هستند و گاهی صراحتاً می‌توان بیان کرد که چرخ زندگی را با اندک مبلغ یارانه می‌چرخانند.

وی خاطرنشان کرد: اکثر این خانواده‌ها به‌سختی می‌توانند اجاره‌بهای منزلشان را پرداخت کنند که طبق آمار اعلام‌شده 60 درصد مادران سرپرست خانواده با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند.

وی عنوان کرد: مادران سرپرست خانواده‌ای که کارمند دولت هستند در معرض مشکلات مالی کمتری قرار می‌گیرند.

پدر مددکاری ایران با بیان اینکه بسیاری از ناهنجاری‌ها از عدم توجه به جایگاه مادران سرپرست خانواده است گفت: زمانی که کودک با چالش‌های زندگی و عدم توجه مادر روبه‌رو می‌شود سعی می‌کند خلأ‌های درونی خود را با محیط‌های نادرست پر کند.

اقلیما افزود: اگر جامعه به مادران سرپرست خانواده توجه نکند مشکلات بسیاری به وجود خواهد آمد و امنیت روانی و اجتماعی جامعه به خطر خواهد افتاد.

وی با بیان اینکه حدود چند ماه گذشته رئیس پلیس انتظامی آماری مبنی بر اینکه نیمی از سارقان دستگیر‌شده نخستین‌بارشان بوده گفت: این بدان مفهوم است که از روی ناچاری به این عمل روی آورده‌اند و وضعیت اقتصادی نابسامان جامعه عامل اصلی این موضوع است.

وی با اشاره به شرایط نامطلوب زندگی و عدم وجود درآمد و توجه خانواده به این افراد گفت: تمام این دلایل باعث بروز اینچنین آمار ناخوشایندی می‌شود که طی زمان آسیب‌های جبران‌ناپذیری به بنیان خانواده می‌رسد که تنها شاه‌کلید این قفل باید هرچه سریعتر به دست دولت چاره‌جویی شود.

رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران خاطرنشان کرد: باید جامعه به سمتی سوق داده شود که شرایط و فرهنگسازی صحیح رفتار با مادران سرپرست خانواده در جامعه به‌درستی شکل بگیرد.

اقلیما با بیان اینکه بسیاری از مادران سرپرست خانواده به آموزش احتیاج ندارند گفت: این افراد به دلیل اینکه در جامعه هستند خودشان بهتر از هرکس دیگری می‌دانند که چه کاری برای خود و فرزندان خود صلاح است اما جامعه و مردم دست و پای این خانواده‌ها را می‌بندند و باعث می‌شود به ارزش اصلی خود به‌سختی دست پیدا کنند.

وی با توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه گفت: مطمئناً مادری که سرپرست خانواده می‌شود با یارانه 200 هزار تومانی نمی‌تواند زندگی را بچرخاند و دولت باید جهت رفاه این خانواده‌ها شرایط را طوری ایجاد کند که یک مادر سرپرست خانواده نگران مشکلات مالی نباشد.

وی اذعان کرد: زمانی که مادران سرپرست خانواده از پس هزینه‌های اولیه زندگی برنیایند مجبور می‌شوند تا فرزندان خود را هم سر کار بفرستند و همین امر موجب وفور کودکان کاری که زیر سن قانونی هستند در سطح شهر می‌شود.

پدر مددکاری اجتماعی ایران با بیان اینکه در این شرایط اقتصادی یک مرد هم به سختی از پس مخارج زندگی برمی‌آید چه برسد به یک مادر سرپرست خانواده گفت: مادران سرپرست خانواده با نگاه‌ها و قضاوت‌های نادرست به‌سختی کار پیدا می‌کنند و زندگی خود و فرزندان خود را می‌چرخانند تا به عزت خود و خانواده‌شان خدشه‌ای وارد نشود.

اقلیما با بیان اینکه برخی از محیط‌های کاری مناسب برای یک خانم تنها نیست بیان کرد: متأسفانه نگاه جامعه نسبت به یک زن سرپرست خانواده مطلوب نبوده و همین نگاه‌ها باعث آزار و اذیت روحی بیشتر این افراد می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: اگر دولت برای جایگاه مادر سرپرست خانواده ارزش ویژه‌ای قائل شود و برنامه‌هایی جهت بهبود شرایط زندگی و فرهنگی سرپرستان خانواده داشته باشد شاهد کاهش اکثر ناهنجاری‌ها در سطح جامعه خواهیم بود.

پدر مددکاری اجتماعی ایران اذعان کرد: چرا که ارج نهادن به مقام مادر سرپرست خانواده باعث ارتقای سطح فکری و اعتماد به‌نفس فرزندان خواهد شد.

اقلیما با بیان اینکه جامعه هیچ تضمینی برای امنیت مادران سرپرست خانواده ندارد گفت: برای مثال بسیار دیده شده که وقتی مادر سرپرست خانواده‌ای تصمیم به کار در جامعه را می‌گیرد با آسیب‌های مخربی روبه‌رو می‌شود.

وی افزود: باید در جامعه جایگاه زن و مرد نهادینه شود، مردان باید به خودشان بیایند و دست از این رفتارهای ناشایست بردارند.

پدر مددکاری اجتماعی ایران گفت: باید مسئولان به فکر آموزش مددکاران متخصص و دلسوز برای خانواده‌ها باشند؛ در قلب این خانواده‌ها مشکلات روحی بیداد می‌کند.

اقلیما افزود: بیشتر این خانواده‌ها مشکلات روحی دارند و باید به روان‌شناس مراجعه کنند؛ با توجه به هزینه‌ها دولت باید این قبیل امکانات را برای رفاه خانواده‌ها فراهم کند تا عزت خانواده زیر بار فشار اقتصادی خورد نشود.

وی با اشاره به فداکاری و ازخودگذشتگی مادر گفت: مادران سرپرست خانواده برای در رفاه قرار گرفتن فرزندان خود هر ذلت و مشکلی را به جان می‌خرند تا فرزندشان تلخی روزگار را کمتر حس کند.

با شنیدن صحبت‌های پدر مددکاری اجتماعی ایران، درد و دل مادران سرپرست خانواده و در جریان قرار گرفتن تمام مشکلات و ناملایمات جامعه می‌توان به ضعف برنامه‌ریزی و مدیریتی جامعه اشاره کرد. این جمله که نقل و نبات دهان اکثر مسئولان است را حتما شنیده‌اید که «از دامان زن، مرد به معراج می‌رود.» همه به نقش کلیدی مادر در بنیان خانواده اشراف کامل داریم اما این موضوع صرفاً نباید در حد یک شعار باقی بماند.

در شرایط جامعه‌ای که فضای کاری برای مردان هم وجود ندارد و هر کسی به نوعی در حال جدال با مشکلات اقتصادی‌ست چگونه می‌توان انتظار داشت که زنان سرپرست خانواده برای خرج خانواده خود دست به هر کاری بزنند و عزت والای خود را به دلیل عدم مدیریت و کوته‌فکری برخی افراد به‌نوعی به سخره بگیرند. این نهایت بی‌رحمی نسبت به مقام درخشان زن در جامعه‌ست. امید است با نگاه دلسوزانه مردم و اقدامات لازم مسئولان در جهت رفاه و بهبودی شرایط حاکم کشور شاهد لبخند رضایت مادران سرپرست خانواده در این سرزمین باشیم.