شهرداری به‌عنوان مهم‌ترین و تأثیرگذارترین نهاد شهری، نقش مهمی در زندگی روزمره مردم یک شهر دارد و الزاماً یک شهردار موفق، شهرداری است که بتواند این تأثیر را در روند روزمرگی مردم ایجاد کند. «سمت شهردار» یک شهر به دلیل اهمیت بالای آن نیازمند دقت نظر در انتخاب فردی است که قرار است سکان هدایت یک شهر را طی چهار سال در اختیار گرفته و آینده آن را رقم بزند، تخصص مالی و فرهنگی و تبحر در اداره امور از مباحثی است که در صورت غفلت زیان غیر قابل جبرانی را بر پیکره یک شهر وارد خواهد کرد.

بنابراین اهمیت انتخاب شهردار یک شهر توسط منتخبین شورا بایستی با درنظرگرفتن شاخص‌های کلیدی و معیارهای اصولی باشد و اعضای شورای شهر با یک انتخاب صحیح و آگاهانه، آینده شهر را رقم می‌زنند و درصورتی‌که این انتخاب براساس چهارچوب مشخص شاخص‌ها نباشد می‌تواند ضرر و زیان جبران‌ناپذیری بر شهر وارد کند و شهروندان شهر اولین و آخرین قربانیان این انتخاب ناشایست خواهند بود.

بر این اساس ارائه و به‌کارگیری شاخص‌های انتخاب شهردار جهت رسیدن به انتخابی آگاهانه می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد که علاوه بر آگاهی‌بخشی عمومی، به‌عنوان ابزارهای راهبردی مؤثر برای منتخبین شورای شهر جهت انتخاب شهردار شایسته و لایق خواهد بود با این تفاسیر برآن شدیم تا در خصوص ویژگی‌های شهرداری شهری همچون همدان با دانشیار شهرسازی دانشگاه بوعلی سینا همدان گفت‌و‌گویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

حسن سجادزاده با بیان اینکه طی روزهای اخیر با توجه به قرار گرفتن در آستانه تشکیل شورای دور ششم و در پی آن انتخاب شهردار جدید مباحث مختلفی طرح است گفت: متأسفانه آنچه آزاردهنده است اینکه این مباحث تنها در این مقطع زمانی مطرح و پس از انتخاب شهردار به فراموشی سپرده می‌شود.

وی افزود: حال آنکه بحث مدیریت شهری و شاخص‌های مدیریت کارآمد نه‌تنها خاص زمان انتخاب نیست بلکه دارای شاخص‌ها و معیارهایی است که می‌بایست در یک فرایند چهارساله این مدیریت به‌وضوح قابل مشاهده و پیگیری باشد.

وی با اشاره به اینکه دراین‌بین چند مسئله قابل بحث است تشریح کرد: نخست اینکه منطبق با آرا و نظرات اندیشمندان، فلاسفه از چند صدسال پیش هم مدیریت شهری و انتخاب فرد کارآمد از اهمت بالایی برخوردار بوده به‌طوری‌که در نظرات فارابی نیز بخشی به اهمیت و چگونگی مدیریت شهری کارآمد اختصاص یافته است.

این طراح شهری ادامه داد: دراین‌بین آنچه از اهمیت بالایی برخوردار است اینکه فردی که برای مدیریت یک شهر انتخاب می‌شود باید جامع‌نگر باشد اما در روند مدیریت شهری نه‌تنها در شهر همدان بلکه در کل کشور علیرغم خدمات ارائه‌شده نگاه تک‌جانبه بوده است.

سجادزاده با بیان اینکه به‌عنوان‌مثال اگر فرد در بحث عمرانی از سابقه خوبی برخوردار است آن را به‌عنوان شهردار انتخاب می‌کنند حال آنکه دیگر جنبه‌های مورد نیاز در شهر مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد تشریح کرد: البته بعضاً گرایش‌های سیاسی نیز در انتخاب شهردار بیش از کارآمدی در جنبه‌های مد نظر قرار می‌گیرد.

وی افزود: اما واقعیت این است که مدیریت شهر سخت‌ترین مدیریت در بیت سمت‌های مدیریتی حتی در سطوح بالاتر است زیرا شهر موجود زنده است که هزاران نفر شهروند در آن زیست می‌کنند.

عضو هیئت‌علمی دانشگاه بوعلی سینا با تأکید براینکه مدیریت شهر از پیچیدگی‌های فراوانی برخوردار است زیرا در شهر ما با اقشار مختلف سر و کار داریم تصریح کرد: بنابراین شهرداری موفق خواهد بود که بتواند به روان‌شناسی جامعه، فرهنگ، اقتصاد و مهندسی، ترافیک و شهرسازی و غیره آگاهی داشته باشد.

سجاد‌زاده افزود: البته منظور من از آگاهی این نیست که همه این علوم در یک فرد جمع شود بلکه شهرداری که به زنده بودن شهر و داشتن ابعاد مختلف آن اعتقاد داشته باشد و در این فرآیند از نظرات کارشناسان مختلف در حوزه‌های متفاوت بهره ببرد یقیناً شاهد جامع‌نگری مدیر شهر خواهیم بود.

وی با بیان اینکه خلأ اصلی مدیریت شهری امروز این است که اغلب فرد منتخب به این امر اعتقاد ندارد که شهر یک مجموعه از نظرات، دیدگاه‌های مختلف در ابعاد مختلف اجتماعی و فرهنگی، شهرسازی، سیاسی و غیره است ابراز کرد: براین اساس بنده با شورای منتخب نیز در میان گذاشته و پیشنهاد دادم در انتخاب شهردار از مجموعه‌های مختلف مردمی در قالب فراخوان، همفکری طلب کنند.

وی با اشاره به اینکه در دنیای امروز انتخاب شهردار پشت درب‌های بسته و بر اثر فشارهای سیاسی بدون در نظر گرفتن لزوم داشتن نگاه همه‌جانبه در ابعاد مختلف شهری قابل قبول نیست اذعان کرد: در واقع در حال حاضر مهم‌ترین چالش ما در مدیریت شهری همین مسئله است زیرا بنده به‌عنوان یک شهرساز هیچ‌گاه معتقد به این امر نیستم که شهرداری باید فرد متخصصی در حوزه‌های مختلف باشد اما به این امر اعتقاد دارم که می‌بایست شهردار باید بتوان با مردم تعامل داشته و صحبت کند.

این طراح شهری با بیان اینکه شهردار باید بتواند مشارکت مردم را در بخش‌های مختلف مرتبط با مدیریت شهری جلب کند خاطرنشان کرد: مهم‌ترین شاخص شهردار داشتن هنر گفت‌و‌گو با مردم است.

سجادزاده با اشاره به اینکه دارا بودن نگاه پاسخگویی به مردم در مقابل عملکرد در بخش‌های مختلف و شفافیت در عرصه مدیریت از دیگر شاخص‌های شهردار خوب است اذعان کرد: دراین‌بین جامع‌نگر بودن شهری یک جنبه عمومی دارد اما شهردار همدان همچون هر شهر دیگر بنا به تفاوت و تمایز هر شهری با دیگر می‌بایست دارای ویژگی‌های خاصی باشد.

وی با بیان اینکه این روزها در محافل مختلف اجتماعی و سیاسی از اسامی افراد تکراری نام برده می‌شود، خاطرنشان کرد: برای بنده این نکته قابل تأمل است که آیا به‌جز این افراد نیروی کارآمد دیگری وجود ندارد.

این استاد شهرسازی افزود: نکته اینجاست که همدان، همدان است پس الگو‌ها و ویژگی‌هایی که باید برای انتخاب مدیر شهر همدان در نظر گرفته شود باید با شهر دیگر تفاوت داشته باشد.

سجادزاده با اشاره به اینکه این تفاوت از آنجا نشأت می‌گیرد که ما در هر شهر می‌بایست خط‌کشی‌هایمان بر اساس راهبرد توسعه شهر انجام پذیرد ابراز کرد: براین اساس علاوه بر جامع‌نگری شهردار در یک نگاه کلی، این فرد باید به راهبرد توسعه شهر همدان معتقد باشد.

وی با بیان اینکه با اعتقاد به سند راهبردی شهردار خوب مسیر خود را بر اساس این خط‌کشی هموار می‌کند تشریح کرد: شهردار باید به دارایی‌ها، ظرفیت‌ها، استعدادها و برندهای شهر توجه کند.

این استاد دانشگاه با تأکید براینکه پتانسیل هر شهری با دیگر تفاوت دارد اذعان کرد: هر شهر مسائل مبتلا به خود را داراست بنابراین شهرداری در این وادی موفق عمل می‌کند که مسئله‌نگر و درعین‌حال مسئله‌محور باشد.

سجادزاده افزود: بنابراین وقتی از شاخص‌های همچون شهر سبز پایدار بودن، گردشگر پذیر بودن، قطب سلامت بودن، قطب علمی بودن شهر همدان دم می‌زنیم شهردار منتخب باید مسیر را برای رسیدن به این مقاصد هموار کند.

وی با بیان اینکه پتانسیل‌های عنوان شده مواردی است که باید مدیر شهر نه در شعار بلکه در واقعیت به آن جامه عمل بپوشاند اذعان کرد: در صورت باورپذیری این موضوع از سوی مدیر شهر یقیناً در نخستین اقدام این فرد به ترسیم و تدوین یک سند راهبردی چهار ساله بر اساس این زیرساخت‌ها در مسیر هدایت توسعه شهر خواهد کرد.

این طراح شهری با بیان اینکه طی ادوار گذشته علیرغم تلاش‌های صورت گرفته عمده رویکرد دنبال شده بر مبنای سلیقه و تصمیم‌سازی‌های جلسه‌ای استوار بوده است تشریح کرد: آنچه مسلم است اینکه شهرداران ما کمتر به فعالیت و کار دانشگاهی و علمی معتقدند.

سجاد‌زاده با اشاره به اینکه جلب مشارکت نخبگان دانشگاهی و تعامل با مردم دو رکن مدیریت موفق در شهر است تشریح کرد: این بدان مفهوم است که در اجرای پروژه‌های مختلف نیازسنجی کرده و بر مبنای خواست مردم اقدام و درعین‌حال روی داشته‌های دانشگاهیان و نظرات کارشناسی آنان پا نگذارد.

وی با تأکید براینکه دانشگاه معدن تخصص‌های مختلف در ابعاد مختلف شهری است اما طی ادوار اخیر چندان از نقطه نظرات آن‌ها استفاده نشده است، ابراز کرد: این در حالی است که نظرات کارشناسی می‌تواند چراغ راهی برای مدیریت شهری باشد.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد شهردار باید کسى باشد که هدف مدیریت شهرى را توسعه بداند، نه عمران و نه ارائه خدمات بیشتر به‌صورت مجزا؛ دراین‌بین آنچه مسلم است اینکه توسعه با مشارکت مردم امکان‌پذیر خواهد بود و توسعه با آگاهى و دانایى مردم نسبت به حقوقشان و تکالیفشان در قبال اداره امور شهر محقق می‌شود پس شهردار منتخب شورا می‌بایست به مدیریت شهروند‌محور باور داشته باشد و سازمان اداره شهردارى را با این باور ساماندهى کند؛ بنابراین همان‌طور که عنوان شد شهردار باید بتواند به سهولت با مردم ارتباط برقرار کند و درعین‌حال می‌بایست با سازمان‌دهی مناسب، امکان آگاهى از نظریات و دیدگاه‌های واقعى مردم فراهم گردد و شهر در چارچوب خواسته‌های مردم و بر اساس دیدگاه‌های کارشناسی مدیریت شود.