شرکت‌های کشت و صنعت یکی از انواع نظام‌های بهره‌برداری هستند که با فراهم آوردن امکانات و تأسیسات و بهره‌برداری مناسب از منابع آب‌وخاک نسبت به تولید، نگهداری و فرآوری محصولات کشاورزی و همچنین بازاریابی، توزیع و فروش آن در قالب سازمان و مدیریت واحد اقدام می‌کند.
این شرکت‌ها، اهدافی همچون افزایش بهره‌وری عوامل و منابع تولید (آب، خاک و غیره)، اقتصادی کردن تولید با ایجاد قطعات در اندازه‌های فنی- اقتصادی مناسب، استفاده از روش‌های نوین کشاورزی، جلوگیری از خرد شدن اراضی و زمینه‌سازی برای تحقق قانون سیاست‌های اصل (44) در بخش کشاورزی که به‌عنوان اهداف عمومی توسعه کشت و صنعت‌ها به‌عنوان یکی از الگوهای نظام بهره‌برداری مطرح است، دارند.
این شرکت‌ها در کنار این اهداف به‌صورت خاص به‌دنبال تحقق اهدافی نظیر تکمیل زنجیره تولید، تولید محصولات کشاورزی به‌صورت انبوه، افزایش تولید در واحد سطح از طریق به‌زراعی و کاربرد صحیح نهاده‌های کشاورزی، بهره‌گیری از امکانات بالقوه از آب و خاک و انرژی، بهره‌گیری مطلوب از امکانات مدیریت، سرمایه، صنایع و ماشین‌آلات و تولید محصولات سالم و ارگانیک، افزایش توان صادرات محصولات کشاورزی هستند.
در این بین شرکت عمران گستر صبانور (سهامی خاص) با نام اولیه شرکت کشت و صنعت سبزآبی، در سال 1376 و در راستای نیل به اهداف عالیه زیست‌محیطی مبنی بر حفظ منابع طبیعی و گسترش کشاورزی در شوره‌‌زارهای منطقه، در شهرستان اسدآباد تأسیس شد، حوزه فعالیت این شرکت در سال‌های آغازین شکل‌گیری، در زمینه پرورش ماهیان گرم‌آبی، دامداری و کشاورزی بود اما در سال‌های بعدی، با بهره‌مندی از تجربیات و تخصص مدیران و همکاران خود، زمینه فعالیت در دیگر حوزه‌های تخصصی به حوزه فعالیتی این شرکت افزوده شده است.
این شرکت در سال 1402 و گسترش فعالیت در سایر حوزه‌های تخصصی به شرکت «عمران گستر صبانور» تغییر نام یافت و در حال حاضر در زمینه‌های دیگری همچون طراحی و اجرای پروژه‌‌های عمرانی، طراحی و اجرای پروژه­‌های فضای سبز صنعتی، طراحی و اجرای پروژه‌‌های بازسازی معادن و احیای مراتع، طراحی و اجرای پروژه‌‌های کشاورزی و دامپروری و غیره نیز فعالیت دارد.
بر این اساس با توجه به جایگاه این شرکت به‌ویژه در عرصه پرورش ماهی به‌عنوان بزرگترین پرورش‌دهنده ماهی‌های گرم‌آبی در استان همدان با مدیرعامل این شرکت گفت‌و‌گویی ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید:
محمود جهانی با بیان اینکه فارغ‌التحصیل مهندسی مکانیک در گرایش طراحی جامدات است گفت: از آبان 1402 نیز به‌عنوان مدیرعامل شرکت «عمران گستر صبانور» انجام وظیفه می‌کنم.
وی با تأکید بر اینکه این شرکت در سال 1376 با نام «کشت و صنعت سبزآبی» در استان همدان ثبت شد و هدف اولیه آن حفظ منابع طبیعی و احیای شوره‌زارهای منطقه اسدآباد بود اذعان کرد: فعالیت‌های اصلی ما در ابتدا در حوزه کشاورزی و محیط زیست شامل پرورش ماهیان گرم‌آبی و دامداری می‌شد.
وی ادامه داد: در حال حاضر، شرکت «عمران گستر صبانور» زیرمجموعه هلدینگ «توسعه معدنی صنعتی صبانور» علاوه بر حوزه کشاورزی، در پروژه‌های عمرانی، احیای معادن، فضای سبز و تأمین نیروی انسانی در استان‌های همدان و کردستان فعالیت می‌کند.
مدیرعامل شرکت عمران گستر صبانور با بیان اینکه ما در حوزه کشاورزی، مالک 50 هکتار زمین مرغوب جنب روستای آهوتپه اسدآباد هستیم که 10 هکتار آن به حوضچه‌های پرورش ماهیان گرم‌آبی اختصاص دارد، اظهار کرد: متأسفانه در حال حاضر از این مقدار، تنها سه هکتار به‌صورت فعال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
جهانی در پاسخ به اینکه مجموعه مذکور باوجود داشتن ظرفیت‌های لازم چرا فعالیت اقتصادی چشمگیری نداشته؟ مهم‌ترین مشکلات پیش روی شما چیست؟ گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر نتوانسته‌ایم از ظرفیت کامل مزرعه پرورش ماهی استفاده کنیم. اگرچه این حوضچه‌ها همچنان فعال هستند، اما تولید کنونی به حدی نیست که بتوان از آن به‌عنوان یک منبع اقتصادی پایدار نام برد چراکه شرایط آب و هوایی و اقلیم با نوع پرورش ماهیان گرم‌آبی همخوانی ندارد.
وی با اشاره به اینکه در کنار پرورش ماهی، فعالیت‌های دیگری مانند کشت یونجه، گندم و چغندرقند را نیز پیش می‌بریم اذعان کرد: علاوه بر مشکلات اقلیمی چالش اصلی، کمبود منابع آبی پایدار و تأمین آب برای مزرعه است چراکه پرورش ماهیان گرم‌آبی به آب فراوان و باکیفیت نیاز دارد، اما کاهش نزولات جوی و محدودیت‌های برداشت آب، تولید را مختل کرده است.
مدیرعامل شرکت عمران گستر صبانور با بیان اینکه در حال حاضر با استانداری همدان و سازمان جهاد کشاورزی در تعامل هستیم تا مجوزهای لازم برای حفر چاه‌های جدید و استفاده از منابع آب زیرزمینی را دریافت کنیم، تشریح کرد: امیدواریم با همکاری نهادهای مرتبط، بخشی از این مشکلات مرتفع شود.
جهانی با بیان اینکه متأسفانه حوضچه‌های پرورش ماهی به‌صورت گرم‌آبی احداث شده‌اند که با توجه به شرایط اقلیمی منطقه که سردسیر است، بازدهی مناسبی ندارد گفت: با صحبت‌هایی که با مدیران ارشد شیلات استان داشتیم، قرار بر این است که در آینده‌ای نزدیک، این حوضچه‌ها یا بخشی از آن‌ها از سیستم گرم‌آبی به سردآبی تغییر کاربری دهند.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر، حوضچه‌های پرورش ماهی ما در فصول مختلف سال به یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های پرندگان مهاجر از نقاط مختلف کشور و سایر کشورها بدل شده ادامه داد: همکاران و مسئولان منابع طبیعی و محیط زیست نیز با استقبال از این اتفاق حتی با تغییر کاربری کامل این حوضچه‌ها یا تعطیلی پرورش ماهی مخالفت کرده‌اند.
مدیرعامل شرکت عمران گستر صبانور در واکنش به این موضوع که معضل کمبود آب در بیشتر پرورش ماهی‌ها مطرح است، آیا شما نیز با این مسئله مواجه هستید؟ ابراز کرد: قطعاً با توجه به اینکه در کنار حوضچه‌های پرورش ماهی، کشاورزی نیز فعال است و ما از چاه‌های آب شرکت که به‌صورت قانونی مجاز هستند، برای تأمین آب حوضچه‌های پرورش ماهی و زمین‌های کشاورزی استفاده می‌کنیم، در برخی فصول به‌ویژه تابستان با مشکل مواجه می‌شویم. در این فصل، قطعی مکرر برق نیز باعث می‌شود نتوانیم آب را به درستی پمپاژ کنیم؛ همین امرتولید را با مشکل مواجه و چالش‌هایی برای ما ایجاد کرده است.
جهانی خاطرنشان کرد: ما در نهایت، با تغییر کاربری ماهیان گرم‌آبی به سردآبی قطعاً می‌توانیم بهره‌وری کاری را افزایش دهیم.
وی در پاسخ به این پرسش که میزان تولیداتی که در استان به فروش می‌رسانید یا به خارج از استان عرضه می‌شود چقدر است؟ گفت: با توجه به اینکه پرورش ماهی گرم‌آبی در منطقه‌ای با اقلیم سرد احداث شده، متأسفانه تاکنون به تولید انبوه نرسیده‌ایم، این موضوع را نیز با مدیران ارشد شیلات استان در میان گذاشته‌ایم و تولیدات فعلی را صرفاً بین کارکنان خود شرکت توزیع می‌کنیم.
وی در پاسخ به اینکه آیا جهاد کشاورزی در راستای تأمین نهاده‌های مورد نیازتان، همراهی لازم را داشته؟ ابراز کرد: از تمامی مسئولان کشاورزی استان و شهرستان تشکر می‌کنم که در طول این 18 ماه گذشته، نهایت همکاری را با ما داشته‌اند و تمامی نیازهای ما را بر اساس میزان کشت و ظرفیت فعالیت‌مان به‌درستی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن تأمین کرده‌اند.
وی با اشاره به اینکه ما در حال حاضر حدود 30 نیروی ثابت داریم و در فصول کشت و کار، این تعداد به 150 تا 200 نفر افزایش می‌یابد که بیشتر آن‌ها کارگران فصلی هستند، عنوان کرد: قطعاً در سال‌های آینده با توجه به برنامه‌ها و اهداف‌مان در حوزه کشاورزی، به نیروهای بیشتری نیاز خواهیم داشت، هدف این است که این نیروها از همان منطقه جذب شوند تا باعث رشد و شکوفایی منطقه شده و بتوانیم برای جوانان آن منطقه اشتغال ایجاد کنیم.
مدیرعامل شرکت عمران گستر صبانور درخصوص صنعتی یا سنتی بودن ساختار حوضچه‌های پرورش ماهیان، گفت: در حال حاضر پرورش ماهی ما به‌صورت سنتی انجام می‌شود. یکی از برنامه‌هایی که در آینده نزدیک دنبال خواهیم کرد، مکانیزاسیون و صنعتی کردن پرورش ماهی است. امیدواریم با تغییر کاربری، این موضوع نیز محقق شود.

طاهره ترابی مهوش