|
سرطان معده با رشد سلول‌های سرطانی در پوشش داخلی معده شروع می‌شود. در حالی که سرطان معده در مقایسه با انواع دیگر سرطان نسبتاً نادر است، اما یکی از بزرگ‌ترین خطرات این بیماری دشواری تشخیص آن است. از آنجا که معمولاً هیچ علائم اولیه‌ای ایجاد نمی‌کند، تا زمانی که به سایر قسمت‌های بدن سرایت نکند، تشخیص داده نمی‌شود. این امر درمان را نیز دشوارتر می‌کند. با وجود سختی تشخیص و درمان، کسب دانش لازم برای غلبه بر بیماری بسیار مهم است.
سرطان معده در فهرست پنجگانه شایع‌ترین سرطان‌های ایران قرار دارد. این سرطان همچنین کشنده‌ترین سرطان در ایران است. طبق آمار حاصل از نتایج مطالعات در ایران، سهم این بیماری از مجموع کل مرگ‌های ناشی از سرطان 16 درصد است.
بر اساس نتایج «نخستین گزارش ثبت سرطان معده مبتنی بر کل جمعیت ایران» سالانه حدود 10 هزار و 500 مورد جدید در ایران بروز می‌کند و از هر 100 هزار ایرانی، 158 نفر مبتلا به این بیماری می‌شوند.
سهم مردان در سرطان معده بیش از زنان است؛ به طوری که از هر 10 هزار و 498 مورد «سرطان معده بروز یافته سالانه»، هفت هزار و 150 مورد در مردان و سه هزار و 348 مورد در زنان رخ داده است. به عبارتی، 21.24 مرد از هر 100 هزار مرد و 9.44 زن از هر 100 هزار زن ایرانی مبتلا به این بیماری شده است.
از کل موارد ثبت‌شده سرطان معده در سال 1393، 60 هزار و 432 هزار (53.9 درصد) سهم مردان و 51 هزار و 628 مورد (46.1 درصد) سهم زنان بوده است.
شیوع سرطان معده در دنیا رو به کاهش است اما در کشورهای در حال توسعه، یا ثابت مانده یا در حال افزایش است.
شمال غرب، پرخطرترین منطقه ایران در میزان بروز سرطان معده است و پس از آن مناطق شمال، غرب، شرق، جنوب و مرکز ایران دارای بیشترین تا کمترین میزان بروز سرطان معده هستند. اردبیل، زنجان، خراسان شمالی، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و خراسان رضوی را می‌توان 6 منطقه بسیار پرخطر ایران در میزان بروز سرطان معده نام برد.
در همین راستا با یکی از متخصصان این حوزه و رئیس هیئت‌مدیره پزشکان داخلی ایران به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:
ایرج خسرونیا با بیان اینکه سرطان معده یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌های بدن است و بیش از 10 درصد کل سرطان‌های ایران را تشکیل می‌دهد گفت: مردان نسبت به زنان 10 درصد بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.
وی با بیان اینکه سرطان سومین عامل مرگ و میر در ایران است و سالانه جان بیش از 30 هزار نفر را می‌گیرد، اذعان کرد: بر اساس آمار منتشرشده از سوی وزارت بهداشت، شیوع برخی از سرطان‌ها در نقاط مختلف کشور به علت نوع رژیم غذایی، ژن، خاک، آلودگی هوا و عادات و فرهنگ زندگی، متفاوت است.
وی با بیان اینکه زخم قدیمی معده، میکروب هلیکوباکتر و وراثت شانس ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند، مطرح کرد: ممکن است افرادی که زخم و میکروب معده دارند اما اقدامی برای درمان آن انجام نمی‌دهند به سرطان معده مبتلا شوند.
این متخصص داخلی با بیان اینکه ژنتیک یک عنصر تأثیرگذار در ابتلا به انواع سرطان است، خاطرنشان کرد: اگر اقوام درجه یک و دو فردی به سرطان معده مبتلا شدند لازم است که فرد هرگونه درد و علائمی در معده را جدی تلقی کرده و در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه کند.
خسرونیا با بیان اینکه در برخی از بیماری‌ها بدون علت خاصی سلول‌های معده تبدیل به سرطان می‌شوند، اذعان کرد: متأسفانه در کشور ما بروز این بیماری روز به‌روز در حال پیشرفت است که عمده‌‌ترین علل ابتلا استفاده از دخانیات، کم‌تحرکی، نمک و روغن‌های نامناسب و غیره است.
وی با بیان اینکه افزایش سرطان در کشور علل مختلفی دارد، اما علت اصلی آن ناآگاهی مردم از عوامل بروز این بیماری و تغذیه نامناسبی است که بیشتر ایرانی‌ها به آن عادت کرده‌اند، عنوان کرد: شایع‌ترین علل ابتلا به زخم‌های درمان‌نشده معده، رژیم غذایی پرپروتئین، مصرف الکل و ادویه‌‌های تند است.
رئیس هیئت مدیره پزشکان داخلی ایران مهم‌‌ترین علل بروز سرطان معده در کشور را استفاده از غذاهای فرآوری‌شده مثل ماهی دودی در کنار کنسرو‌ها و صرف روغن جامد، اسیدهای چرب اشباع و ترانس دانست و ادامه داد: متأسفانه تعداد زیادی از بیماران به‌دلیل ابتلا به این بیماری جان خود را از دست می‌دهند.
خسرونیا با بیان اینکه افراد مبتلا به سرطان معده سال‌ها درگیر درد، استفراغ و خونریزی معده می‌شوند، اذعان کرد: رژیم غذایی لاغری و چاقی غیر اصولی و نامناسب باعث زخم معده و در نهایت سرطان معده خواهد شد.
وی با بیان اینکه استفاده مستمر از قرص‌های مسکن، استرس، نوشیدن نوشابه‌های گازدار و غیره شانس ابتلا به سرطان معده را افزایش می‌دهند، یادآور شد: افزایش سن تأثیر بسزایی بر ابتلا به این بیماری دارد و افراد 60 تا 80 سال باید بیشتر مراقب سلامتی خود باشند.
این متخصص داخلی به تشریح علائم سرطان معده، پرداخت و آن‌ها را درد شدید، زخم معده، استفراغ، مدفوع خونی، کاهش وزن یک‌باره، بی‌اشتهایی و غیره دانست.
خسرونیا با بیان اینکه با عکس‌برداری و آندوسکوپی می‌توان این نوع سرطان را تشخیص داد، اضافه کرد: اگر خوش‌خیم باشد می‌توان با جراحی و برداشتن توده، بیمار را معالجه کرد و در صورت پیشرفت و تبدیل به نوع بدخیم با شیمی‌درمانی می‌توان به درمان بیمار پرداخت.
وی با بیان اینکه درمان این بیماری در صورتی که این توده به اعضای دیگر بدن حمله کند سخت‌تر خواهد شد، گفت: برای پیشگیری از این بیماری نیاز به رعایت چند نکته، همانند رژیم غذایی و بهداشتی، عدم استفاده بیش از حد از دارو‌های مسکن، مصرف نکردن مشروبات الکلی و دخانیات ضروری است.
این متخصص داخلی ضمن تأکید بر گنجاندن سبزیجات و میوه‌های تازه در سبد غذایی، ابراز کرد: اصولاً استفاده از میوه‌ها و سبزیجات بر عملکرد کل بدن تأثیر مثبت می‌گذارد.
تا به امروز علت اصلی سرطان معده عنوان نشده ولی با این وجود محققان عوامل خطر زیادی را شناسایی کرده‌اند که ممکن است ریسک ابتلا به این نوع سرطان را افزایش دهد. از نظر پزشکان، سرطان معده با تغییر DNA سلول‌های معده شروع می‌شود. در واقع این DNA است که به سلول می‌گوید چه عملی انجام دهد. تغییرات به‌وجود آمده به سلول هشدار می‌دهد که سریع رشد کند و همچنان با وجود مرگ سلول‌های سالم، به رشد خود ادامه بدهد.
تجمع این سلول‌ها، توموری به‌وجود می‌آورد که به بافت سالم حمله کرده و آن را نابود می‌کند. به مرور زمان، سلول‌ها تقسیم می‌شوند و به سایر نقاط و اندام‌های بدن حمله (متاستاز) می‌کنند. یکی از عواملی که ریسک ابتلا به سرطان معده را تشدید می‌کند، عفونت ناشی از هیلوباکترپیلوری است که معمولاً باعث زخم معده و ورم معده (یا همان گاستریت) می‌شود. به‌نظر می‌رسد جنسیت فرد هم از مؤلفه‌های خطر ابتلا به این بیماری باشد. چراکه معمولاً مردان دو برابر زنان به این سرطان مبتلا می‌شوند.
تشخیص زودهنگام سرطان معده، شانس بهبودی را بیشتر می‌کند. نکته مهم دیگر، تشخیص منشأ سرطان است. زمانی‌که منشأ بیماری واضح نباشد، تشخیص و به‌تبع آن درمان سخت‌تر خواهد شد. به‌صورت دقیق مشخص نیست که چه عواملی باعث ایجاد این بیماری می‌شوند. به‌همین خاطر توصیه می‌کنیم با انتخاب سبک زندگی سالم، خطر ابتلا به این سرطان را کاهش دهید. علاوه‌بر‌این، به افراد مسن و میان‌سال توصیه می‌شود در صورت داشتن علائم گوارشی مثل ترش کردن، ریفلاکس، نفخ، تهوع، پری معده، و آروغ زدن‌های پیاپی بلافاصله به متخصص گوارش مراجعه کنند.
|
