|
دنیای امروز پر از رویدادهای غیرقابل پیش‌بینی و ناگوار است. از مرگ عزیزان، بلایای طبیعی، بیماری‌ها تا سایر رویدادهای استرس‌آور زندگی اجتناب‌ناپذیرند. بر این اساس زندگی همیشه مطابق با آنچه ما می‌خواهیم پیش نمی‌رود و در این میان بیشتر ما انسان‌ها خودمان را با این تغییرات ناخوشایند سازگار می‌کنیم که این سازگاری نشانه وجود انعطاف‌پذیری در انسان‌هاست.
خانوادهها امروز همچنین با توجه به سرعت تغییر سبک‌های زندگی و مسئله شکاف نسلی در معرض خطر هستند و باید به‌منظور مقابله با مشکلاتشان به طور حتم آموزشهایی ببینند. آموزشهایی که می‌تواند تاب‌آوری خانواده را بالا برده و در نتیجه رویارویی آن‌ها را با مسائل و مشکلات آسان‌تر کند.
با نگاهی به زندگی خانواده‌های امروزی و بررسی چالش‌های آن‌ها می‌توان متوجه شد که عدم حل به‌موقع مشکلات سبب به وجود آمدن بحران و تعارض شده که تمام این عوامل نشان از نبود تاب‌آوری و غریبه بودن این واژه در خانوادهها دارد، در واقع در بررسی برخی پرونده‌های خودکشی و فرار نوجوانان از خانه می‌توان رد پایی از پشیمانی و زود تصمیم گرفتن را یافت که بازهم ناشی از تاب‌آوری کم خانواده در برابر مشکلات و معضلات است.
در همین راستا با موضوع تاب‌آوری در خانواده با مدرس کلاس‌های سبک زندگی و خانواده به گفت‌وگو نشسته که نتیجه را باهم می‌خوانیم:
محمدرضا ایمانی با بیان اینکه تاب‌آوری یک فرآیند زیستی و فکری است، عنوان کرد: هر فرد بر اساس خصوصیت درونی (درون‌گرایی و یا برون‌گرایی) باید قابلیت کنترل و مهار خشم، تعارض و یا ناراحتی را به نحوی که ساختار زیستی و فکری‌اش دچار اختلال جدی نشود را داشته باشد.
وی با بیان اینکه مشکلات و سختی‌ها در زندگی درگیری فکر و ذهن را در پی خواهد داشت مطرح کرد: درگیری ذهنی اختلالاتی را در فرآیند زیستی زندگی فرد ایجاد می‌کند که می‌توان به بی‌خوابی، کم‌اشتهایی، کابوس دیدن، تپش قلب، وسواس و غیره اشاره کرد.
وی با بیان اینکه در زمان شیوع کرونا به‌دلیل ترس و وحشتی که در مردم به‌وجود آمده بود شاهد انواع اختلالات در جامعه بودیم، تصریح کرد: پژوهش‌ها نشان می‌دهد در این دوران پدیده‌هایی مثل کودک‌آزاری، خودکشی، همسرآزاری و غیره به‌دلیل پایین بودن سطح تاب‌آوری مردم به‌شدت افزایش یافته است.
یک مدرس کلاس‌های سبک زندگی و خانواده فرآیند اولیه انعطاف‌پذیری و تاب‌آوری را اصل پذیرش دانست و گفت: این اصل اشاره به این نکته دارد که انسان در شرایط بحرانی باید واقعیت را پذیرفته و آن را با ساختار ذهنی خود تطبیق دهد و سپس فرد آماده برخورد با چالش شود.
ایمانی شرایط جامعه امروز را پرتنش دانست و خاطرنشان کرد: در دنیای امروز جامعه ما با چالش‌ها و مسائلی مواجه است که اگر فرد مهارت‌های لازم همچون کنترل خشم، استرس و غیره را نداشته باشد نمی‌تواند تاب بیاورد و ممکن است به خود و دیگران آسیب بزند.
وی با بیان اینکه حجم بالای اطلاعات درست و غلطی که در دنیای امروز از طریق رسانه‌ها و فضای مجازی به مخاطب داده می‌شود آستانه روانی افراد را دچار اختلال می‌کند، اذعان کرد: در این شرایط لازم است که درگیری خود را با اخبار، داده‌های فضای مجازی و رسانه‌های داخلی و خارجی محدود کنیم.
این مدرس کلاس‌های سبک زندگی و خانواده، یادگیری و ارتقای سواد رسانه برای همه افراد در شرایط کنونی را لازم و ضروری دانست و تأکید کرد: زمانی که فرد از سطح سواد رسانه‌ای لازم برخوردار نباشد چطور می‌تواند تشخیص دهد که فیلم و متنی که به دستش رسیده واقعیت است یا دروغ؟ به همین دلیل تحت تأثیر رسانه‌ها قرار می‌گیرد و یا به عبارتی در دام آن‌ها می‌افتد.
ایمانی ضمن تأکید بر مدیریت رفتار و استفاده از فضای رسانه در شرایط امروزی، اظهار کرد: امروزه فرد باید بیاموزد که با مدیریت رفتار، ارتقای سواد رسانه و غیره به شرایط و اخبار موجود بی‌تفاوت نباشد و از طرفی هم درگیر اطلاعات غلط نشود.
وی مطرح کرد: سواد رسانه‌ای مهارتی است که اهمیت آن در دنیای امروز کمتر از سواد خواندن و نوشتن نیست چراکه با وجود فضای مجازی و در دسترس بودن آسان حجم بالای اطلاعاتی ممکن است در دام معاندان با ترویج اخبار دروغ بیفتیم که این امر نشان از لزوم ترویج مهارت سواد رسانه‌ای برای آحاد جامعه دارد.
وی با بیان اینکه لازم است والدین با افزایش اطلاعات و آگاهی خود نسبت به موضوعات پاسخ صحیح و منطقی به پرسش‌های فرزندان خود بدهند، عنوان کرد: جواب سؤال‌هایی که بلد نیستند هم می‌توانند یا به روز دیگر ارجاع دهند، بگویند بلد نیستیم و یا از منابع صحیح و به‌روز آن را پیگیری کنند.
این روان‌شناس اجتماعی با بیان اینکه شرایط و چالش‌هایی که امروزه بر جامعه ما حاکم شده اختلاف‌های جدی در روابط خانوادگی و اجتماعی را در پی داشته است، مطرح کرد: با یادگیری مهارت کنترل خشم و استرس خانوادهها باید هرگونه علائمی مانند ناخن جویدن فرزندان خود را جدی تلقی کرده و به مراکز روان‌شناسی مراجعه کنند.
ایمانی با بیان اینکه برخی خانوادهها به‌دلیل عدم آگاهی و اطلاعاتی که دارند در شرایط بحرانی و استرس‌زا برخورد پرخاشگرانه با کودک از خود نشان داده و باعث وخیم شدن اوضاع می‌شوند، ابراز کرد: اگر آگاه نباشیم که چگونه مسائل و مشکلات خانواده را حل کنیم، مسائل تبدیل به مشکل و مشکل تبدیل به معظل خواهد شد.
وی با بیان اینکه عدم حل مشکلات کوچک در خانواده به مرور زمان آن را به بحران تبدیل خواهد کرد یادآور شد: بحران‌های حل نشده در خانواده هستند که تعارض‌های اجتماعی و خانوادگی را به وجود می‌آورند.
مدرس کلاس‌های سبک زندگی و خانواده ضمن اشاره به لزوم آموزش مهارت‌های مهم زندگی در نظام آموزش و پرورش، تصریح کرد: این سازمان نقش بسیار تأثیرگذاری در آموختن این مهارت‌ها دارد اما متأسفانه شواهد حاکی از آن است که در سیستم آموزشی کشور خبری از پرورش نیست.
ایمانی در ادامه تصریح کرد: متأسفانه مهارت‌های مختلف ازجمله کنترل خشم، استرس و غیره که لازمه زندگی است در مدارس به دانش‌آموزان آموزش داده نمی‌شود.
وی با بیان اینکه عدم کشف استعداد و خلاقیت دانش‌آموزان توسط نظام آموزش و پرورش سبب به وجود آمدن تعارض‌هایی می‌شود، ابراز کرد: به دلیل بسته بودن سیستم آموزش کشور ممکن است دانش‌آموز تعارض‌های مختلفی ازجمله عدم شرکت فعالانه در کلاس، گوش نکردن به حرف دبیر، مدیر و کادر مدرسه از خود نشان دهد.
مدرس کلاس‌های سبک زندگی و خانواده ضمن تأکید بر توجه آموزش و پرورش به مسائل تربیتی، رفتار و اخلاقی دانش‌آموزان اظهار کرد: آموزش مهارت‌های مختلف زندگی به میزان قابل توجهی می‌تواند تاب‌آوری افراد را از همان کودکی افزایش دهد.
ایمانی با بیان اینکه برای افزایش تاب‌آوری در سطح جامعه و خانواده ابتدا فرد باید نسبت به خودش اطلاعات و آگاهی داشته باشد، یادآوری کرد: این امر سبب می‌شود که سازگاری او نسبت به چالش‌های زندگی افزایش یابد و ارتباط مؤثر و بهتری با دیگران برقرار کند.
حال با توجه به آنچه گفته شد یکی از مسائلی که در مورد تقویت بنیان خانواده مطرح می‌شود، مسئله تاب‌آوری است. در تاب‌آوری خانواده، باید پذیرش‌ها و انعطاف‌پذیری‌هایی اتفاق بیفتد. در سال‌های اخیر با توجه به تضاد سبک زندگی، شکاف بین نسل‌‌ها و بیکاری، شیوع کرونا و با توجه به بیماری‌های رایج دیگری از قبیل استرس، افسردگی و اختلالات شخصیتی، لازم است تاب‌آوری خانواده به افراد آموزش داده شود.
|
