هزار سودای درختان گزنه سنندج

سپهرغرب، گروه خبر: یک هفته از قطع درختان باغ‌دار سنندجی در روستای «گزنه» می‌گذرد و طی این مدت اظهار نظرها و قضاوت‌های زیادی درخصوص این حادثه از سوی افراد مختلفی شده و دراین‌بین آنچه مغفول مانده، تأثیر منفی چنین اتفاقی بر اقتصاد و سرمایه‌گذاری بخش کشاورزی استان است.

چند روزی است که فیلمی علاوه‌بر صداوسیمای مرکز کردستان در فضای مجازی مبنی بر قطع بیش از دو هزار اصله نهال یکی از باغ‌داران روستایی در کردستان به‌نام «گزنه» که در نزدیکی شهر سنندج قرار دارد، منتشر شده و انتشار آن بازخورد فراوانی هم به همراه داشته است.

در این مدت حرف و حدیث‌های زیادی درخصوص این اتفاق در محافل مختلف اعم از حقیقی و مجازی مطرح شده که ازجمله آن‌ها می‌توان به اینکه امکان قطع این تعداد اصله نهال مستلزم صرف زمان زیادی است و هدف‌هایی پشت این کار نهفته، مثل تغییر کاربری زمین کشاورزی به صنعتی و غیره، اشاره کرد؛ با این وجود باغ‌دار محکم در مقابل همه اظهار نظرها ایستاده و تنها چیزی که مطالبه می‌کند، شناسایی عامل یا عاملین این حادثه است.

اظهار نظرها و قضاوت‌های زیادی که در سطح جامعه در مورد این اتفاق شده، مرا به یاد فیلم عباس کیارستمی «قضیه شکل اول، شکل دوم» می‌اندازد که افراد زیادی بدون داشتن تخصص در اتفاقی که پیش آمده، تنها براساس باورهای شخصی خود در ارتباط با آن حرف می‌زنند و قضاوت می‌کنند.

مسئله‌ای که دراین‌بین با وجود همه پیش‌داوری‌ها و قضاوت‌های انجام‌شده به حاشیه رفته و کسی به آن توجهی نمی‌کند، تأثیرات منفی این رویداد بر روند سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی استان است.

جای بسی تأسف بوده که برخی از اهالی رسانه که سال‌ها است در این حوزه قلم می‌زنند و خود را فردی حرفه‌ای می‌دانند، بدون اینکه کار را ابتدا به متخصصان امر بسپارند، خود در قامت کارشناسی حقوقی هم از تعداد درختان قطع‌شده و هم برآورد خسارت پیش‌آمده سخن به میان می‌آورند و قضیه را در حد وسیعی منتشر کرده‌اند، بی‌شک این‌گونه احساسی برخورد کردن و کم‌توجهی به عواقب انتشار چنین رویدادی، می‌تواند به آینده اقتصاد و سرمایه‌گذاری استان آسیب وارد کند.

برای تهیه گزارشی از این حادثه راهی روستای «گزنه» (20 کیلومتری سنندج) شدم، در این روستا از هر کسی سراغ باغ 6.5 هکتاری حاجی‌مراد زارعی را بگیری، راه را به‌درستی نشان می‌دهند و پس از قطع شدن درختان باغش و انتشار حرف‌های دردمندانه وی در مورد شب حادثه، هر کسی در این منطقه حاجی‌مراد زارعی را می‌شناسد.

دشتی از درختانی که اکنون دیگر رمقی برایشان باقی نمانده و برگ‌هایشان چروک شده است و از خرمی و سرسبزی چند روز قبل آن‌ها خبری نیست؛ چند باری برای گرفتن عکس از این تراژدی دوربین عکاسی را بیرون آوردم، اما هر کاری کردم نتوانستم تصویری از این رویداد ناخوشایند ترسیم کنم.

حاجی‌مراد در این چند روز پس از حادثه قطع درختان پیرتر به نظر می‌رسد و ظاهر وی از مردی 51 ساله بیشتر نشان می‌دهند؛ او دیگر نمی‌تواند در مورد این حادثه حرف بزند، به همین خاطر در مورد جزئیات ماجرا با فرزندش «مازیار» هم‌صحبت شدیم.

وی که اکنون 29 سال سن دارد، گفت: این زمین 6.5 هکتاری را سال 1389 از منابع طبیعی و جهاد کشاورزی کردستان برای احداث باغ دریافت کردیم و در این مدت بیش از 10 سال در سرما و گرما زندگی من و پدرم صرف این باغ شده بود.

وی افزود: در این باغ انواع درختان مثمر مانند گردو، گلابی، هلو، زردآلو و انار غرس شده بود و با توجه به اینکه برخی درختان امسال شکوفه داشتند، به آینده این باغ امیدوار بودیم و برای محصول آن و قیمت تمام‌شده‌اش نقشه‌هایی داشتیم.

این پدر و پسر از مسئولان استان کردستان که با تماس خود با آنان ابراز همدردی کرده بودند، تشکر کردند و خواستار شناسایی سریع عامل یا عاملان این حادثه شدند.

طبق گفته‌های این پدر و پسر درختان در شبی که آنان به سنندج آمده بودند، قطع شده و به‌دلیل فاصله زیادی که این باغ با آبادی دارد، کسی متوجه قلع و قمع درختان نشده است.

   رشد سرمایه‌گذاری در کردستان

کردستان جزء معدود استان‌هایی است که جذب سرمایه‌گذاری در آن سال‌ها بعد از پیروزی انقلاب آغاز شده و بیشتر طی یک دهه اخیر رشد پیدا کرده است، همچنان که واحدهای تولیدی و صنعتی بزرگ و شاخصی همچون پتروشیمی، لاستیک بارز، طلای زرکوه در سال‌های اخیر به بهره‌برداری رسیدند.

علاوه‌بر ایجاد واحدهای شاخص تولیدی در بخش صنعت، بخش کشاورزی استان هم ازلحاظ سرمایه‌گذاری و صادرات محصولات رشد زیادی داشته است و همه این موارد درنتیجه وجود امنیت سرمایه‌گذاری به‌وجودآمده در این منطقه شکل گرفته است و تداوم آن هم نیاز به افزایش نظارت و ارتقای سواد در حوزه‌های مختلف اعم از رسانه، اقتصاد، سرمایه‌گذاری و غیره دارد.

حال با حادثه پیش‌آمده در روستای «گزنه» سنندج و انعکاس آن در سطح وسیعی از جامعه و واکنش مسئولان ارشد و خیران و بسیاری از اقشار مختلف مردم، نگرانی‌هایی بابت ترویج و تکرار آن از سوی افراد دیگری وجود دارد که بی‌شک استمرار آن ضربه سنگینی به حوزه سرمایه‌گذاری در این دیار وارد می‌کند.

   درختان مثمر کارخانه اقتصادی‌اند

کارشناس اقتصادی و عضو هیئت‌علمی دانشگاه کردستان با اشاره به اینکه بخش کشاورزی در این استان از اهمیت بیشتری نسبت به دیگر بخش‌ها برخوردار است، اظهار کرد: در گذشته کشاورزان این منطقه بیشتر با زراعت محصولات یک‌ساله‌ای همچون گندم سروکار داشتنند.

حامد قادرزاده اضافه کرد: چند دهه‌ای است که کاشت درختان مثمر هم مورد توجه کشاورزان قرار گرفته و این درحالی است که در گذشته سرمایه‌گذاری در این رابطه انجام نمی‌شد.

این کارشناس اقتصادی کاشت درختان مثمر را همچون کارخانه اقتصادی پابرجا برای کشاورزان دانست که هرسال برای باغ‌داران درآمد ایجاد می‌کند.

قادرزاده تأکید کرد: عدم امنیت در کاشت درختان به هر دلیلی آسیب‌های جدی همچون نبود امنیت در تولید محصولات مورد کشت و کاهش و حذف سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی را به دنبال دارد.

وی یادآور شد: باغ‌داران و سرمایه‌گذاران بخش باغات را بیشتر سرمایه‌دارانی تشکیل داده که محل سکونتشان در شهرها واقع شده است؛ بنابراین هرگونه اتفاق و آسیب فیزیکی می‌تواند آن‌ها را از ادامه فعالیت منصرف کند.

این عضو هیئت‌علمی دانشگاه کردستان اظهار کرد: وجود درخت منافع فراوانی هم ازلحاظ تولید میوه و هم ازنظر زیست‌محیطی دارد، بنابراین حفظ و نگهداری از آن هم رسالتی همگانی است.

قادرزاده شناسنامه‌دار کردن درختان را هم از موارد ضروری خواند و گفت: همان‌طور که دام‌ها را شناسنامه‌دار می‌کنند و این‌گونه بر جابه‌جایی و انتقال آن‌ها نظارت می‌شود، درختان هم برای نظارت و مراقبت و امنیت فیزیکی بیشتر باید شناسنامه‌دار شوند.

   تکرار قطع درختان امنیت سرمایه‌گذاری در استان را زیر سؤال می‌برد

وی اظهار کرد: اگر حوادثی همچون قطع درختان در باغات استان تکرار شود، بدون شک امنیت سرمایه‌گذاری در این منطقه زیر سؤال می‌رود؛ بنابراین می‌طلبد دستگاه‌های ذی‌ربط و نظارتی در این خصوص با حساسیت و توجه بیشتری وارد عمل شوند.

این کارشناس اقتصادی یادآور شد: بالا رفتن ارزش زمین در یکی دو سال اخیر می‌تواند موجب شود افرادی از روی حرص و طمع زمینه نابودی درختان مثمر را فراهم کنند، بنابراین علاوه‌بر نظارت بیشتر باید سرمایه‌گذاری فکری برای حفظ و نگهداری از درختان انجام شود.

قادرزاده با بیان اینکه در روستاهای دورافتاده از شهر روستاییان خود حافظ و نگهدار درختان و دیگر سرمایه‌های کشاورزی هستند، اضافه کرد: با گسترش شهرها و توسعه باغات در روستاهای اطراف و نزدیک شهر سوداگری زمین و به خطر افتادن حیات درختان بیشتر شده است.

وی تأکید کرد: در چنین محدوده‌هایی اگر دوربین‌های نظارتی وجود داشته باشد، می‌تواند عامل بازدارانده‌ای برای وقوع حوادثی همچون قطع درختان باشد.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به آنکه درخت سرمایه‌ای ملی و بین‌المللی است، گفت: نیاز است در حادثه پیش‌آمده در روستای گزنه تحقیقات بیشتر و دقیق‌تری انجام بگیرد و با عامل یا عاملان آن هم برخورد شود تا در منطقه چنین اتفاقاتی مرسوم نشود.

اختلاف و کشمکش بین روستاییان ریشه‌ای به درازای تاریخ دارد، اما اینکه روستاییان در این وادی اقدام به قطع درخت یا ضربه و آسیب وارد کردن به دام و طیور یکدیگر کنند، اگر اتفاق هم افتاده باشد، بسیار کم و انگشت‌شمار بوده، به‌گونه‌ای که به فراموشی سپرده شده است.

وقوع چنین حوادث ناگواری را هیچ‌کس تأیید نمی‌کند، اما به دلایل متعددی امکان پیش‌ آمدن هر نوع رویدادی در هر جامعه‌ای وجود دارد؛ دراین‌بین آنچه مهم است، نحوه برخورد با چنین اتفاقاتی بوده و اینکه آگاهانه و با اطلاع درخصوص آن باید اقدام کرد و نه اینکه سوار موج پیش‌آمده شد.

بعد از این حادثه حاشیه‌های زیادی درخصوص تعداد اصله درختان قطع‌شده و برآورد خسارت واردشده پیش آمد و همین هم موجب تکذیب اظهار نظرهای برخی از مسئولان شد و مدیران را هم به سکوت واداشته است و به همین دلیل بسیاری از آن‌ها از گفت‌وگو با خبرنگاران در ارتباط با این قضیه امتناع کردند.

نکته قابل تأمل دیگر در مورد برخورد احساسی با این حادثه دردناک در کردستان، این است که برخی از سایت‌ها و کانال‌های مختلف فضای مجازی وابسته به گروهک‌های معاند نیز همانند برخی رسانه‌های داخلی عمل کرده و با بازتاب گسترده آن با پیوست برچسب‌های مختلفی ازجمله نبود امنیت و آرامش در این منطقه، از آن بهره‌برداری سیاسی به نفع خود کردند.

پرونده این اتفاق هم‌اکنون توسط پلیس آگاهی کردستان در دست بررسی است و از جنبه حقوقی هیچ فردی به‌جز مقام قضائی حق اظهار نظر در این رابطه را ندارد، اما انتظار می‌رفت متخصصان این حوزه از جهت‌های دیگر به واکاوی آن می‌پرداختند تا آگاهی عمومی در این خصوص ارتقا پیدا می‌کرد و این‌گونه از بازنشر برخی اظهار نظرهای نسنجیده و غیر اصولی تاحدودی جلوگیری به‌عمل می‌آمد.